बागकामप्रेमी ऐसीकर

मी प्रयोग केलाय. पण यशस्वी नाही. अळ्या झाल्यावर त्यावर मिसळणातली हळद-तिखट घालून संपवली आणि शिव्या खाल्या. पण खत होईस्तोवर थांबता आलं नाही. मधेच घराचं काम चालू झालं आणि ते प्रकरण उचलून टाकून द्यावं लागलं. पण मला हे करून मात्र पाहायचं आहे पुन्हा. डेलीडम्पडॉटऑर्ग नामक प्रकार तुम्हांला माहीत असेलच.

>> ओल्या कचर्‍यापासून खत बनवण्याचा यशस्वी प्रयोग कोणी केलाय का? यशस्वी म्हणजे आळ्या किडे इत्यादी न होऊ देता.

गेल्या काही वर्षांपासून माझ्या घरातला ओला कचरा घरातच जिरतो. पुण्यात एका ठिकाणी 'बायोकल्चर' मिळतं. थोडक्यात, कचराखाऊ जिवाणू ज्यात मिसळलेले आहेत असं मातीचं मिश्रण. त्यासोबत पुणेरी तपशीलात सूचना मिळतात. सूचना व्यवस्थित पाळून ते केलं तर उत्तम चालतं. अळ्या होत नाहीत. टाकलेल्या ताज्या पदार्थावर चिलटं येणं किंवा चिमण्या-कावळे येणं वगैरे अर्थात होतं. कचरा जिरला की मऊसूत माती तयार होते.

थोड्या प्रमाणात मॅगट्स होणे हे खतासाठी उपकारक असतं. पण खूप वाढले तर खताच्या डब्यातनं बाहेर पडून घरात शिरायची शक्यता असते. शिरले तरी काही त्रास नाही; डेली डंप वाल्यांचा लेख पहा.

जंतू सारखंच मी देखील कचरा जिरवण्यासाठी एक जैविक सत्व वापरतेय. डेली डंपवाल्यांकडूनच मागवले. (त्यांचे पुण्यातही नळस्टॉपला दुकान आहे वाटतं.) पण खरंतर या सत्वाची गरज नाही. मुख्य म्हणजे ओल्या (नाइट्रोजेन युक्त) कचर्‍याचे आणि सुक्या (कार्बनयुक्त) कचर्‍याचे सुखद मिश्रण साधले, आणि ओल्याला सुक्याने बरोबर झाकून ठेवले, की चिलट्यांचा त्रास ही कमी होतो. याचा किती ही फार्म्युला दिला तरी हे अनुभवानेच कळते; एकदा तरी "मुन्सीपाल्टीची ट्रक घरात आलीय का!!!!!" असे विचारण्याची पाळी येतेच! ओला कचरा जास्त आणि सुका कमी झाला की कुजलेला वास येतो - त्यामुळे सुकी पानं, फाडलेल्या खोक्यांचे तुकडे, वगैरे त्यात नियमित मिसळले, आणि हवेसाठी ७-८ दिवसांतनं एकदा त्याला चांगलं ढवळलं, की वास कमी होतो, आणि जिरण्याचा वेगही वाढतो. मोठया आंब्याच्या कोई वगैरे टाळाव्यात; कवरा बारीक चिरून घातला तरी वेग वाढतो. वापरलेल्या डब्यात कुठून तरी बारीक हवा येतेय याची काळजी घ्यायची, पण उघडा नाही ठेवायचा. अगदी हवंच तर नीम पावडर देऊन चिलटं कमी करता येतात.

मी डब्याचे खूप प्रयोग केले. मातीची बारीक भोकं असलेली मडकी खतासाठी उपयुक्त ठरतात, कारण जिरताना प्रथम त्यात तयार होत असलेल्या उष्णतेला माती शोषून घेते. पण इथे एक ही कुंभार चांगले मातीचे मडके करून देणारा भेटला नाही. शेवटी मोठ्या डालडाच्या प्लास्टिक डब्यांना भोकं पाडून तेच वापरते.

तुम्ही नक्की करून पहा - एकदा प्रोसेस बसली की खूप सोपं आहे.

तुझी पोस्ट मी ( स्वतः घरी केलेल्या) सावरडो पावचा स्लाइस खात खात वाचतेय. खूळ हा शब्द अगदी बरोब्बर! :-)

अन् ते नारळ बिरळ?
पाडणार होतात ना मागे! विसरलात ना त्यांना!? बिच्चारे! :P ;)

आहा, मस्त! माझ्या फुलझाडांनाही किड्यांचा फार त्रास होतो - जास्वंदाला मावा (म्हणजे मीलीबग्स?) लागला होता तो स्पिरिट-पाणी प्रत्येक पानाला लावून लावून काढला. सध्या ठीक आहे पण खूप लक्ष द्यावं लागतं. मोगर्‍याला सारखे स्पाइडरमाइट्स (मराठी?) लागतात, त्यांच्यावर नीम स्प्रे देऊन, वेचून दमले. तरी यंदा पुष्कळ फुलं झाली.
बागेचे फोटो टाका की!

हे सगळं कुंडीतच का? आता हा धागा वाचून माझ्याही डोक्यात 'खूळ' शिरतंय.

या स्टिंकबगला मिरजेत 'पादरा किडा' नामक अगदी यथार्थ नाव असे. काडेस्पेटीत(होय, हाच उच्चार होता) हा किडा घालून मित्रांस लहानपणी सप्रेम भेट देत असू त्याची आठवण झाली.

मी सुद्धा बॅसिल चं रोप लावलं. पेस्टो करायसाठी एक जुडी विकत घेतली आणि तिची किंमत ऐकून चमकलेच. ४० रु! मग त्यातल्या दोन काड्या घेतल्या, पानांखाली कापून चार दिवस पाण्यात ठेवल्या. नवीन मूळ आल्यावर कुंड्यात लावल्या. आता मस्त वाढतायत - ताज्या बॅजिल पानांचा गंध आणि चव मस्तच.

या घाणेरड्या किड्यांबाबत एक जोरदार लेख वाचला.

https://www.newyorker.com/magazine/2018/03/12/when-twenty-six-thousand-…

वा! तुम्ही टोमॅटो चे कुठले प्रकार लावले होते? बिया कंपनीच्या की कोणा शेतकर्‍याच्या?
मी अतिउत्साहात दोन्ही रोपं चुकीच्या मोसमात लावली. इथे उन्हाळ्यात मिरची नीट वाढत नाही. शेकडो फुलं देऊन गेली पण एकही फळ नाही. या सेप्टेंबरला पुन्हा प्रयत्न करणार आहे.

थालीपीठासाठी पान हवं म्हणून कर्दळी एका कुंडीत आहे - पण धनंजय ने सुचवलं की हळदाच्या पानावर ही थापता येतं; ते ही लावून बघायचं आहे.

पुदिना जमिनीत असल्यास थोडा काळजीपूर्वक लावावा. फार पसरतो. इतर झाडांना खाऊन टाकतो. शक्यतो कुंडीत लावलेला बरा.

माझी गॅलरीच आहे - म्हणजे फक्त कुंड्या, जमीन नाहीच. गॅलरीत मुख्य ऊन किती तास व कोवळे की कडक दुपारचे हे लक्षात घेऊन रोपं निवडावी. पूर्वेकडची गॅलरी असल्यास उत्तम, किंवा थंडीच्या दिवसात दक्षिणेकडची ही चालते. सकाळचे किमान ४-५ तास ऊन तरी भाज्यांना लागतंच (शेंगा, काकडी वगैरेंना तर चांगले ६-७ तास तरी) नाहीतर व्यवस्थित वाढ होणं कठीण आहे. कोथिंबीर, पुदिना, कडीपत्ता, काही पालेभाज्या इ. ना ३-४ तास मिळाले तरी चालतं.

फोटो येऊ द्यात :-)

बाय द वे, नवीनच खत करणार्‍यांसाठी हा एक उपाय आहे. खरंतर हे सगळंच कमी पैशात, साधी घरगुती उपकरणं वापरून करता येतं, पण हा "स्मार्ट ऑप्शन" माझ्या एका मैत्रिणी ने निवडला, तिला खूप आवडला.

What is a Smartbin

It’s a smart kitchen dustbin that converts your food waste to awesome compost (organic fertilizer) for plants instead of letting them go to the landfills and creating pollution and disease . It is easy to use, neat & clean, offers odor free operation, & does not allow insects, flies or maggots. The internal satisfaction of not contributing to the degradation of our environment is of course, an added bonus.

It works in 2 stages. In stage 1 food waste is thrown into these bins, just like you would in your regular kitchen’s dustbin. The difference is, we press the waste down with the bottom of a bowl to remove air gaps and sprinkle a teaspoon of Bio Bloom microbes (also available through us) and keep the lid closed at all times. Bio Bloom stops the waste from rotting and converts it to pickle (hence no smell). Each smartbin takes approximately 3 – 4 weeks to fill for a family of 4. Once full, they are kept aside for a couple of weeks to finish the pickling. While this is happening the second bin is started (Hence it comes as a set of two). Liquids are drained about twice a week through the taps.

In stage 2, that pickle is layered with dry compost you generated in previous batches through your smartbin. The first time of course, you’ll get it from a near by gardening store. This layering is done only once in a month or so and left in separate containers to cure for 3 – 4 weeks. You won’t have to touch it after that. At the end of 3 – 4 weeks you have ready made, very high quality planting media, that your flowers & vegetable plants are going to love!

छान! टोमॅटो एरलूम वरायटी होते का? अमेरिकेतल्या एरलूम प्रजातींच्या रंगांची विविधता पाहून मी चाटच पडले होते.

मी देखील नवखीच आहे, त्यामुळे मला अलिकडेच मिळालेले ग्यान मी शेअर करते, एवढेच - हा माझा डिस्क्लेमर!

बियांची निवड थोडंफार वैयक्तिक निर्णय असावा, पण अगदीच सुरुवातीला शेजारच्या नर्सरीतून आणून लावली तर काहीच गैर नाही. बियांच्या वाटप-विक्री चे एकूण आर्थिक-सामाजिक-पर्यावरणीय संदर्भ कोणते हे जाणून घ्यावे एवढेच. पण नर्सरी तरी चांगली पाहिजे - मी इथे काकडी आणि भेंडीच्या बिया विकत आणल्या, पण सगळ्याच फुसक्या निघाल्या. काकडीला तर अस्तित्वातले सगळे किडे लागले. त्यामुळे ट्रीटेड बिया नेमक्या कुठल्या कीटकांविरुद्ध स़क्षम केल्या गेल्या आहेत वगैरे नीट विचारून घ्यावे.

नर्सरीतच "पॉटिंग सॉइल" मिळत असावे - हे खास कुंड्यांतील रोपांसाठी खत घालून केलेले मिळते. कुंड्यांना खाली एक-दोन छिद्र आहेत याची खात्री घ्यावी, आणि त्यात पॉटिंग सॉइल घालताना छिद्रावर मोडक्या कुंडीचा एक तुकडा ठेवावा, म्हणजे त्यातून माती-पाणी निसटत नाही, पण पाणी हळू-हळू वाहून जायला जागा राहते. भाज्यांसाठी कुंड्या बर्‍यापैकी मोठ्या घ्याव्या - सरासर पालेभाज्यांना ६-९", आणि फळभाज्यांना १०-१२" खोलीची कुंडी असली की मुळांना वाढायला जागा पुरते. बिया दीड-दोन इंच खोल पेराव्या, पाणी घालावे.

या पुढे तुम्ही नेमकी कुठली भाजी लावणार यावर तपशील बदलतील. खासकरून प्रत्येक भाजीला किती व नेमके कोणते खत, पाणि-ऊन... ही माहिती बिया घेताना नर्सरीवाले सहसा देतातच, किंवा गूगल आहेच. जालावर "कंटेनर गार्‍डनिंग" बद्दल बरीच माहिती आहे, आणि नेमके कसे पेरावे, पालेभाज्यांची कापाकापी, कुठल्या किड्यांपासून सावध रहावे वगैरे. खूप चांगले विडियो देखील आहेत. पण बाकी सगळ्यासारखंच अमेरिका-थंड प्रदेशाच्या बागकामाबद्दलच माहिती जास्त आहे त्यामुळे सर्व माहिती लागू होत नाही. बेष्ट म्हणजे स्थानिक नर्सरीत, किंवा एखादा बोलका जवळचा भाजीवाला/शेतकरी गाठावा आणि त्याला विचारावे. कधी कधी हा प्रयोग फसतो, कारण "द्या रासायनिक खत आणि वाढवा पिक" हेच आजकाल बहुतेक सगळे सांगतात, पण तरी मला आमच्या भाजीवाल्याने खूप मदत केली, इव्हन बिया आणून दिल्या.

आणखिन एक - नर्सरीवाल्यांना जुलै महिन्यात नेमकी कुठल्या भाज्या लावाव्यात हे विचारून त्यात तीन-चार निवडा. अनेकदा बियांपासून सुरुवात करण्यापेक्षा अगदी छोट्या कुंड्यांमधे रोपटं मिळतात, ती थोडी वाढली की ती कुंडी फोडून मुळांसकट रोप मोठ्या कुंडीत लावता येतं.
दुधी, कारलं, दोडका, राजगिरा वगैरे आत्ता लावता येतील असं वाटतं.

आज सकाळी आलं, हळद, राजगिरा, मायाळू, ओवा आणि शेपू लावले. गेल्या आठवड्यात चवळी लावली, पण पेरणीला थोडा उशीर झाला वाटतं, किती शेंगा येतील ठाउक नाही.
आज पहिल्यांदाच गांडूळ खत आणि कोकोपिथ चे मिश्रण करून कुंड्यात माती ऐवजी वापरले.
आता बघू काय काय उगवतं आणि टिकतं ते!

मोगरा किती गोड दिसतोय.

पहिला फोटो हळदीचा आहे का? की आले?

चिकूचा फोटो मस्त! (@अडकित्ता - तो पुदिना भयंकर आहे!)

बरोबर आहे तुमचं म्हणणं, "घरगुती नैसर्गिक बागकामाच्या चळवळीचा मुख्य हेतू आहे" असं म्हणायला हवं होतं. कारण शहरांमधेच छोट्या पातळीवर भाज्यांच्या बागकामाला प्रोत्साहन देऊन शहरी मंडळींना थोडे स्वावलंबी करावं, उपनगरांमधून, लांबच्या ग्रामीण भागांतून पेट्रोल खर्च करून भाजी-फळांचा पुरवठा कमी करणं, ताजं ठेवण्यासाठी ना-ना कीटनाशक-रंग लावणे टाळून भाजीपालांचा खर्च कमी आणि चव जास्त ताजी-चांगली करणं, हा शहरी शेतीच्या चळवळीचा हेतू आहे. पण सगळ्यांनीच या विशिष्ट हेतू साठी केलं पाहिजे वा करतात असे म्हणणे ठीक नाही, खरं ही नाही. चवीसाठी, मजेसाठी, आणि "मातीत हात बुचकळायच्या हौसेसाठी" केलं तरी उत्तमच! शेवटचा मुद्दा मला ही मान्य आहेच, त्यासारखी मजा नाही.

पण सावलीत ठेव अन फक्त सकाळचं कोवळं ऊन दे. कारण तुमच्याकडे प्रचंड तापमान असतं.

बॅजिल कुठल्या प्रजातीचा आणलायस माहित नाही, पण उंच, लांब काडीसारखा वाढत असला तर दोन-तीन पानांचे लेवल सोडून नवीन पानांखाली फांदी कापली, तर नवीन फांद्या फुटत जातात, आणि जास्त पानं होतात. पेस्तो साठी पानं साठवायला फांद्या अशाच कापत राहा, फुलं होऊ देऊ नकोस. फुलं-बिया आली की सहसा पानांची चव थोडी कडवट होऊ लागते. सीझन संपता संपता पानं पुरेशी झाली की मग फुलू द्यायचा आणि बिया ठेवायच्या. पण पुढच्या सीझनला बिया कशा उगवतील हे या बिया कुठल्या प्रजातीच्या आहेत यावर अवलंबून आहे (हायब्रिड असल्या तर पहिला जेनरेशन तुफान वाढतं, पण सेकंड जेनरेशन फारच कमकुवत असतं).

मुलगी मोठी झाली की काय होणार याची रंगीत तालीम

ठ्ठो! =))

बाकी प्रतिसाद चकीत होऊन वाचत आहे. इतके सगळे जर मी स्वकष्टाने उगवले तर कोणी विचारल्यास स्वतःचा व्यवसाय 'शेतकरी' म्हणून सांगू लागेन बहुदा! ;)
स ला म! __/\__

मी वाटच बघत होते तुझी!! फोटो पाहण्यास उत्सुक. पोस्ट वाचताना गंमत वाटली, की आपला कॅलेंडर एकदम उलट आहे. इथे ८ महिने उन्हाळा (दमट उकाडा) असल्याने, तू जे आत्ता लावलंयस ते सगळं मला सप्टेंबर ते फेब्रुअरी, आणि उन्हाला सुरू व्हायच्या आत उरकायला लागेल. मला माझ्या बहिणीने कुठून तरी टॅरगॉन, लेमन बाम, गार्लिक चाइव्स, थाइम आणि रोजमेरीच्या भारी हायब्रिड बिया आणून दिल्यात. या हिवाळ्यात प्रथम लावून पाहणार आहे. फेनल देखील आहे, कॅलिफोर्नियात असताना खूप वापर व्हायचा, पण इथे चांगला मिळत नाही. छान उगवला तर काही प्रिय पाककृतींना पुनर्भेट द्यायची इच्छा आहे.

महिनाभर "अजून त्यांना बाहेर काढायला नको..आज रात्री थंडी पडणार आहे" वगैरे झाल्यावर रोपे अखेर घराबाहेर आली आहेत (मुलगी मोठी झाली की काय होणार याची रंगीत तालीम (स्माईल))

हाहा!

पाऊस इथे चांगलाच लागलाय. शुक्रवारी लावलेले राजगिरा, माठ वगैरे डोकवायला लागले आहेत, कॅमेराची मेली कॉर्ड सापडली की फोटो लावीन.

धन्यवाद.

प्रकाटाआ

पुण्यात शिवाजीनगर स्टेशनजवळ अ‍ॅग्रीकल्चर कॉलेज आहे, तिथेसुद्धा काही माहिती मिळू शकेल ना. कदाचित ते पण काही क्लास वगैरे आयोजित करत असतील. कुणी चौकशी केली आहे का तिथे?

हाफिसातून दिसत नाहिये हे काल लक्षात आले होते. काल घरून बघायला विसरलो. आज संध्याकाळी बघतो
आभार.
यावेळी जमणे कठीण आहे. पण पुढिल कार्यक्रमावर लक्ष ठेवेन.

सुंदर आहेत तुम्ही लावलेली झाडे.

छान आहेत रोपे. गंगाफळ म्हणजे काय?

या कोलाजमुळे खरंच बागेत आल्यासारखा फील येतोय. :)