बागकामप्रेमी ऐसीकर : २

रोपांपासून सुरूवात करणे तुलनेने सोपे असते. पण बियांपासून सुरूवात करायची असेल, तर मी असे करते. मी बायोडिग्रेडेबल, छोटे खण असलेल्या कुंड्या मिळतात त्या वापरते. त्यात माती भरून साधारण ३-४ बिया एका खणात घालते. परत वरून थोडीशी माती घालते. एका प्लॅस्टीकच्या/वापरून फेकायच्या ताटलीत ती कुंडी ठेवते आणि त्या ताटलीवर/कुंडीवर ते रोप कसलं आहे आणि कधी लावलं त्याची नोंद करते. ताटलीत पाणी ओतते (त्यामुळे माती व बीया यांना धक्का लागत नाही पण कुंडीला असलेल्या छिद्रांमधून माती पाणी शोषून घेते.). मग एका पारदर्शक कागदाने/पिशवीने ती कुंडी पूर्णपणे सैलसर झाकून सूर्यप्रकाशात ठेवते. दररोज पाणी ताटलीत घालायचे. पारदर्शक आवरणातून आलेले मोड/रुजलेले अंकूर दिसतात. वाढलेलं रोपटं ऊन, वारा आणि पावसाशी सामना देण्याइतकं सक्षम झालं आहे, असा अंदाज आल्यावर ते मोठ्या कुंडीत अथवा जमिनीत लावते. कुंडी झाकून ठेवल्याने सुरुवातीच्या काळातला इच्छित रोपाऐवजी तणच अंकुरण्याचा धोकाही टळतो.

दुर्दैवाने आता माझ्याकडे फारशी चित्रं नाहीत. सापडली तर डकवेन.

ही आयडिया आवडली. एखादा फोटो मिळालाच तर जरूर डकवा. सप्टेंबर मधे टोमॅटोच्या बियांसाठी प्रयोग करून पाहायला आवडेल.

रोपांपासून सुरूवात करणे तुलनेने सोपे असते. पण बियांपासून सुरूवात करायची असेल, तर मी असे करते. मी बायोडिग्रेडेबल, छोटे खण असलेल्या कुंड्या मिळतात त्या वापरते. त्यात माती भरून साधारण ३-४ बिया एका खणात घालते. परत वरून थोडीशी माती घालते.

मिरची आणि टोमॅटोचे बियाणे लावले आहे, अंकुर दिसत आहेत, काही दिवसांनी वेगळ्या कुंडीत किंवा मातीत ते रोप हलवावे लागणार आहे. खाली चित्र दिले आहे, त्यावरुन काही सुचना करू शकाल काय?
१. मिरची

२. टोमॅटो

पहिला मिरचीचा प्रयोग अयशस्वी!
मिरचीला लाल मातीच लागते असे काही असते का? त्या प्लास्टिकच्या पिशवीतले रोप काढून कुंडीत लावले. पुण्यात लाल माती शोधायचा कंटाळा करून सहज मिळाली ती काळी माती वापरली. झाड मलुल होत गेल्यावर लाल माती शोधून वापरली खरी पण झाड गेलेच

माझी शेजारिण म्हणाली की नर्सरीतील झाडे एवढीच जगतात. माती बितीचा काही प्रॉब्लेम नाही. खरं काय?
का बियाच आणाव्यात?

टमाटे अन मिरची. रोपे बनवतोय.

ही मेथी.

अन ही भेंडीची पिल्लं.

उद्या आणखी मोठी झालीत की परत फोटो टाकीन. काकडी लावलिये, पण अजून कोंब आले नाहियेत. उद्या परवाकडे एक्स्पेक्टेड आहेत.

आजच्या पचडीसाठी "कोलमी शाक" (विंग्रजीत वॉटर स्पिनेच आणि हिंदीत गांठिया):

तोंडल्याचा एक चांगला वेल मिळाला आहे तो लावला आहे .

कंपोस्ट करण्यासाठी प्लास्टीकच्या (साध्याश्याच) टबात स्वयंपाकघरातला कचरा आणि वर्तमानपत्रांची रद्दी टाकायला महिन्यापूर्वी सुरूवात केली. शिवाय सुरूवातीला हे सगळं धड होईल याची खात्री नव्हती म्हणून जवळच्याच साखळी दुकानातून (होम डीपो) कंपोस्ट स्टार्टर आणून घातलं. टबाच्या खाली आता बऱ्यापैकी मातकट प्रकार दिसायला लागला आहे. (मायक्रोवेव्हेबल लाह्यांचं पाकीटही फार विचार न करता त्यात टाकलं होतं, त्यातला प्लास्टीकचा कागद फक्त दिसला म्हणजे ते बरंच सुरू असावं.)

आता त्यात चिक्कार, पांढऱ्या वळवळणाऱ्या अळ्या दिसत आहेत. बहुपाद नाहीत, गांडुळासारख्याच बिनपायाच्या. पण शरीर मात्र दणदणीत जाड, दंडगोल आहे. (आज फोटो काढूनही दाखवते.) आणि कंपोस्टाच्या आकाराच्या ३०% आकार या अळ्यांचाच असेल इतपत यांची संख्या आहे. कंपोस्टात काय काय असायला पाहिजे याचा गूगलशोध घेतला असता या अळ्यांसारखं काहीही दिसलं नाही, पण कंपोस्ट होतंय म्हणून फार विचार केला नाही.

जेव्हा सगळ्या वस्तूमानाचं कंपोस्ट बनतं तेव्हा या किडे, अळ्यांचं पुढे काय होतं? या जीवजंतूंचा त्रास बिया, नवजात रोपं आणि मुळांना होत नाही का? शेवटी ते पण बायोमासच ना!

केरळमधील शहरात जागेच्या मर्यादेमुळे २x२x५ फूट^३ खांबाचा वापर करून घरीच भाज्या पिकविण्याच्या प्रयोगाबद्दलची त्रोटक माहिती.

मी जिथे तिथे वाढताना दिसणार्‍यातल्या एका पिंपळाचे रोप बोन्साय करायला घेतले आहे. सध्या त्याला एका छोटया (मोठ्या कॉफी मग एवढ्या) पिशवीतच वाढत ठेवले आहे. उंची जास्त न वाढू देता फांद्या वाढविण्याच्या दृष्टीने थोडी काटछाट करत आहे. मुळे न कापता फक्त फांद्यांची काट छाट करत बोन्साय होऊ शकते का ?

एक चांगली कल्पना - येत्या हिवाळ्यात प्रयोग करून पाहणार आहे. माझ्या बाल्कनीत नाहीतरी जागा कमी आहे, एकाच कुंडीत अशी चार-चार झाडं चांगली वाढली तर उत्तमच.

सानियाचा प्रतिसाद वाचून चवळी लावण्याचा उत्साह आला. त्यात अमेरिकन आकाराचा एक केक घरी आला होता, त्याचा डबाही पुरेल असं वाटलं. म्हणून १२ ऑगस्टला चवळी पेरली. पाच दिवसांत, १६ ऑगस्टला काढलेले फोटो -

डबा पारदर्शक असल्यामुळे मुळंसुद्धा दिसत आहेत. ही मुळं कालच डब्याच्या तळाशी पोहोचून उलट वर आलेली दिसत होती.


या कुंडीत उजव्या बाजूला वर जूनच्या शेवटी पेरलेलं बाझिल, त्याखाली जुलैच्या पहिल्या आठवड्यात पेरलेलं वांग्याचं बी आणि डाव्या बाजूला १२ ऑगस्टला पेरलेली चवळी दिसत आहे. या वेगाने चवळी वाढणार असेल तर निश्चितच उत्साहवर्धक आहे. दोन आठवड्यांत भाजी करण्याइतपत होईलसं दिसतंय.

फोटोत चवळीच्या बिया बघून मला आधी वाटलं पाच दिवसातच शेंगा फुटून बिया सुद्धा दिसायला लागल्या... मग ट्यूब पेटली. छानच दिसताहेत पानं. माझ्या चवळीच्या वेली उंच सहा फुटी झाल्या आहेत, आता दीड महिना झाला, फुलं यायची चिन्हं दिसताहेत, पण अजून एकही नीट आलं नाही. दुसर्या कुंडीत इथल्या स्थानिक "बॉरबोटी" (चवळीच्या शेंगांसारखीच, पण थोड्या बारीक, लांबट शेंगा असलेली) तेवढी उंच झाली नाही, पण एक फूल येऊन एकमेव शेंग सध्या रोपावर आहे - वेरी एक्साइटिंग!

दुसर्या धाग्यावरही विचारलं - भारतात "बकव्हीट" हे धान्य उगवलं जातं का? जात असलं, तर त्याला मराठीत काय म्हणतात?

गेल्या आठवड्यात एका कुंडीत मिरचीच्या बिया टाकल्या. आठवडाभर काहीच न झाल्याने माझे नी मिरचीच्या झाडांचे वितुष्ट जाहिर करणार इतक्यात काल त्यात चिमुकले अंकूर दिसत आहेत!
बघायचे यांची झेप कुठवर जाते ते!