ही बातमी समजली का - भाग १८०

मॅट ग्रेनिंग गमतीशीर वाटला. भारतातल्या लोकांना अमेरिकेत राहणाऱ्या भारतीय (वंशाच्या) लोकांच्या अडचणी आणि भावना समजतील असं म्हणणं हा गमतीचा कळस. याला मराठी आंजावर आणून निवासी-अनिवासी मारामाऱ्या वाचायला लावल्या पाहिजेत.

मला 'सिंपसन्स' फार आवडलं नाही. 'फ्युच्युरामा'त दिसणाऱ्या चेहऱ्यांसारखेच चेहरे पण काही तरी अमेरिकी सरासरी पातळीवरचं चित्रण दोन-चार भागांत बघितलं आणि मग बंद केलं.

---

पण मॅट ग्रेनिंगला एकट्यालाच का दोष द्या! आमच्या कंपनीत म्हणे 'डायव्हरसिटी ट्रेनिंग' सक्तीचं आहे. यात वेगवेगळ्या धर्माचे बाबाजी आणतात (त्यांत कोणीही माताजी नसतात). हिंदू म्हणून जो कोणी बाबाजी आणला होता तो एवढ्या गफ्फा हाणत होता की आंजावर मोठं नाव काढेल. तर diversity/विविधता अशी बडबड करणाऱ्या कंपनीच्या ब्लॉगवर बुद्धाचा फोटो झळकला. या बुद्धाच्या छातीवर नाझी स्वस्तिक होतं.

"बाबा रे, तो फोटो निदान १८० अंशात फिरवून डकव. पण... हिंदू चिन्ह बुद्धाच्या प्रतिमेवर डकवायला मी तरी जाणार नाही." असं म्हटल्यावर त्यानं फोटो बदलला. बदललेला फोटो मला अत्यंत पाश्चात्य आणि बालिश वाटला. 'बालिश बुद्ध' यातला विनोद सांगायचा प्रयत्न विफल झाला. मग सगळं सोडून दिलं आणि शेजारी बसणाऱ्या (गोऱ्या, ब्रिटिश) मित्राशी cultural appropriationच्या गप्पा सुरू केल्या. अत्यंत कुजकटपणे त्यावर दोघांनीही पाश्चात्त्यांना नावं ठेवली आणि आपापल्या कामाला लागलो.

मला सिंपसन्स खुप आवडतं. (माझं ऐसिवर डकवलेलं चित्र यातलंच आहे.)

मला हा वाद अति निरर्थक वाटला. स्टिरिओटाईप्सवरुन जोक्सने लोक इतके का ऑफेंड होतात हे समजत नाही. आणि सिम्प्सन्समध्ये अगदी गोऱ्या अमेरिकन लोकांना देखील यथेच्छ झोडपलं आहे स्टिरिओटिपिकल विनोदांनी. होमर स्वत: अमेरिकन पुरुषांच स्टिरिओटाईप आहे. लोकांच्या अस्मिता फार टोकदार झालेल्या आहेत हे पटलं.

That wasn’t specifically about Apu. That was about our culture in general. And that’s something I’ve noticed for the last 25 years. There is the outrage of the week and it comes and goes. For a while, it was, believe it or not, kids were stealing quarters out of their mothers’ purses in order to go to the video arcade, and that was going to bring down civilization. No one even remembers that, because that lasted a week. I think particularly right now, people feel so aggrieved and crazed and powerless that they’re picking the wrong battles.

साईनफेल्डदेखील अलिकडे अनेक मुलाखतीत हे म्हणाला आहे.

लिखे जो खत तुझे हे गाणं मुळात तीन पानी कविता होती असं आत्ताच एफ एम वर ऐकलं

अय्या, आमच्या ट्रंपूलीला कोणीतरी चक्क आदरार्थी बहुवचन वापरतंय! कित्ती बरं वाटेल त्याला ते ऐकून!

>>थत्तेचाचा, मला वाटतं तुमचं म्हणणं हे असेल की - "इतक्या उशीराने जाग आली तवलीन सिंग बाईंना ??"

तवलीन बाईंना अजूनही कळलंच नाही असं माझं म्हणणं आहे. त्यांना अजून वाटतं आहे की "मोदी विकास करणार होते म्हणून ८-९% जास्त मतं" भाजपला मिळाली.

या पाठीमागे बऱ्याच लोकांचं जे गृहीतक आहे, "आजच्या तरुणाला राम मंदिर, हिंदू मुस्लिम तेढ, गोरक्षण यात मुळीच रस नाही"; तेच मुळापासून चुकलेलं आहे.

मोदींना हे नीट ठाऊक आहे. त्यामुळे हळूहळू ते विकासाचा मुखवटा फेकून देत आहेत. आणि कबरिस्तान-शमशान, ईदमें बिजली-दिवाली में बिजली हे मुद्दे प्रचारात आणीत आहेत. आजकाल गोरक्षकांना तोंडदेखले फटकारणे सुद्धा सोडून दिले आहे.

लिंगच का फक्त? योनीही ठरवण्याची संधी द्यावी. म्हणजे समजा कुत्रायोनीत जन्म हवा होता पण चुकून मनुष्ययोनी लाभली तर सर्जरी करून अंगावर हवे तितके दाट रंगीत केस रोपण करुन, स्वरयंत्राची शस्त्रक्रिया करुन फक्त भू भू असे आवाजच येतील असा छेद देऊन कापून काढणे, कान खेचून खेचून पाळ्या खाली पाडणे / इच्छा असल्यास क्रॉप करणे / व्हर्टिब्राच्या टोकापुढे अन्य ठिकाणच्या हाडाचे तुकडे जोडून, अन्य ठिकाणची कातडी चढवून शेपूट जोडणे अशा प्रकारे सर्जरीज करून द्याव्यात.

फक्त हे करायला अठरा वर्षे थांबता येणार नाही. एकूण आयुष्य दहा बारा वर्षंच असल्यामुळे नाईलाजाने.

पिल्लं होणार नाहीत. पण ती लिंगबदलानेही होत नाहीतच. तस्मात adopt puppies.

कोणताही मानसिक शारीरिक गोंधळ नसलेल्या ९९ टक्के मुलांना केवळ १% (योग्य आकडे टाकून वाचावेत) लोकांच्या घोळात ठरवून पाडणे हा महान प्रकार अमेरिका कॅनडाच करू जाणोत. दंडवत. अठराव्या वर्षापर्यंत लिंगच सांगायचं नाही? हसूही येईना बुवा.

कोंबडं झाकलं तरी..

By hiding cock your son won't stop rising..

ज्यांना झेपतं त्यांनी करावं. ज्यांना नसेल झेपत त्यांनी करू नये. सोपं आहे.

माझ्या लहानपणी मला केस वाढवण्याची परवानगी नव्हती; आईला झेपत नव्हतं. बाबांबरोबर न्हाव्याकडे रवानगी व्हायची आणि केस बारीक कापून आणलं जायचं.

आयडिया थोर आहे.
मुलगा/मुलगी म्हणून जन्मल्यावर जी लैंगिक डेव्हलपमेंट होते ती अठराच्या बऱ्याच आधीच्या वयात होते. मुलगी म्हणून जन्मली असेल आणि तिला समजा १३-१४ व्या वर्षी मासिक पाळी आली नाही तर त्यावर (काही असलेच तर)* उपाय करावेत की नाही? की मुलगी म्हणून रहायचं आहे की कसं हे अठरा नंतर ठरणार असल्याने तिला मारून मुटकून नॉर्मल मुलगी बनवणं योग्य नाही? समजा हे उपचार १४/१५ वर्षाच्या आत केले तरच उपयोग असेल तर ते उपचार केले नाहीत म्हणून त्या मुलीचा माता बनण्याचा हक्क हिरावला जाईल त्याचे काय? त्याचा दोष कोणावर टाकायचा?

*केवळ हायपोथेटिकल सिनारिओ आहे. पाळी येण्याऐवजी मिशी येणे हा सिनारिओ घेऊ शकतो. असे काही उपचार असतात/नसतात याबाबत मला काही ठाऊक नाही.

त्या हगाहगीचं कौतिक नाही.
सै-पुष्कीच्या हगाहगीबद्दल बोला..

“Not meeting the president would have been disrespecting the roots of my ancestors, who I know would be proud of where I am today,” he said. “For me, it didn’t matter who was president, it mattered that it was the president.”

यात काही गैर नाही.

“When problems become rare, we count more things as problems.”

हे वाक्य फार आवडलं. यापोटीच गेल्या शेकडो पिढ्या 'द वर्ल्ड इज साला गोइंग डाउन द फकिन ड्रेन, म्यान...' असं म्हणत आलेल्या आहेत.

अतिरेकी पोलरायझेशनपायी आणि स्रोतांच्या अमर्याद कोलाहलापोटी संवाद कर्कश आणि अनसिव्हिल झाला आहे असं लेखकाचं म्हणणं आहे. मात्र यापैकी कशाचीच व्याख्या किंवा मोजमापं न करता तो नुसती विधानं मांडतो. त्यांना किती महत्त्व द्यावं? विरोधी विधानंही तशीच, बिनपुराव्याने आली तर ते केवळ ही सेज शी सेज पाचळीवर जातं. मग चर्चेला तरी काय अर्थ राहातो? सोडून द्यावं झालं.

अजून हॅक नसावं झालं. त्यांची वैयक्तिक माहिती (त्यांच्या स्वतःच्यामते ऑलरेडी पब्लिक डोमेनमध्ये असलेली) एकत्र करून पब्लिश केली जात आहे. आधार नंबर मिळाल्याने काही खास ऍक्सेस मिळाला असं अजूनतरी कुठे वाचलं नाही. तशी पब्लिक डोमेनमधली व्यक्तिगत माहिती aggregate करून अनेक साईट्स देतात.

पण त्यावरून बँक खात्यात / ईमेलीत प्रत्यक्ष प्रवेश मिळवून तिथला कंट्रोल मिळणं अशा स्वरूपाचं काही घडल्याचं समोर आलेलं नाही.

आधार लिंकिंगने त्यांच्या लिन्कड खात्यात पैसे ट्रान्स्फर करणं, त्यांचा नंबर अनेक ठिकाणी सबस्क्रिप्शनमध्ये टाकणं, त्या नंबरचं फोटोशॉपच्या मदतीने डू कार्ड बनवून त्या आधारे नवीन अमेझॉन खातं बनवणं वगैरे बाहेरून करता येणाऱ्या गोष्टी काहींनी केलेल्या दिसतात रिपोर्ट्सनुसार.

नमुन्यादाखल त्यांच्या खात्यात एक रु. जमा केलाय म्हणतात. आता यावर प्रतिक्रिया खालीलप्रमाणे आहेत.

१. कळ्ळं का आता आधारसक्तीचा विरोध का होता ते?
२. हूं! यात काय इशेश? फोन नंबरवरूनच हे करता येतंय, यात कसलं आलंय हॅकिंग? त्यांनी पैसे काढून दाखवले तर खरं.

वैयक्तिकरीत्या मला मुद्दा क्र. २ पटतो.

>>Free food is a wonderful amenity but doesn't do anything to extend the community around it,

कसं काय? त्या कंपन्यांमध्ये जेवण पुरवण्याचं कंत्राट "कम्युनिटी अराऊंड इट" ने घेऊन उत्कर्ष साधता येईल.

भारतात सगळ्या मान्यताप्राप्त संशोधन संस्थांमध्ये खाण्या-पिण्याची स्वस्तात सोय होते. राहण्याचीही. मुंबईतही. संशोधन करणाऱ्या लोकांना इतर कसलीही पंचाईत करावी लागू नये, असा होमी भाभांचा विचार त्यामागे आहे.

मला व्यक्तिशः ती गोष्ट अनेक कारणांसाठी अजिबात मानवली, पटली नाही*. किंबहुना संशोधकांनी नियमितपणे थोडी घरकामं करावीत, संशोधक आणि संशोधन दोन्हींचा त्यातून फायदा होईल असं माझं मत आहे. मात्र चतुर्थ श्रेणी कर्मचाऱ्यांचा मोजका पगार, कामाचे तास पाहता त्यांच्यासाठी स्वस्त/सबसिडाईज्ड कँटिन्स हा प्रकार फार गरजेचा आहे.

भारतात बाहेर जाऊन जेवणं हा नॉर्म नाही. बरेच लोक घरून डबा घेऊन येतात. स्वतः स्वयंपाक करतील किंवा लोकांना कामाला ठेवून स्वयंपाक करतील किंवा काही लोक डबा लावतील. अमेरिकेतही दिसतंय की आजूबाजूचे बहुतेकसे भारतीय घरून डबा घेऊन येतात; एकटी राहणारी तरुण भारतीय पोरंही बरेचदा डबा आणतात. (जवळपास आवडीचं भारतीय जेवण विकणारी दुकानं नाहीत, हाही त्यातला महत्त्वाचा भाग असू शकेल.)

*कामाच्या ठिकाणापासून अगदी जवळ राहण्याची सोय, हा प्रकार माझ्यासाठी फार सोयीचा झाला.

फेसबुकात फुकटात जेवायला मिळतं. आपल्या मैत्रमंडळालाही फुकटात जेवू घालता येतं. माझ्या ओळखीचा एक तिथे नोकरी करतो. आमची मैत्री आहे असं म्हणणार नाही, पण एका कमिटीवर एकत्र काम करतो. कमिटीची मिटींग त्यानंच हक्कानं तिथे भरवली. जेवणाच्या वेळेस. फेसबुकात शिरताना NDA (Non-disclosure Agreement)वर सही करावी लागली.

मी दोनदा गिळलंय तिथे. भारतीय पदार्थांत पालक पनीर आणि जिरा राईस जेवले. कोंबड्यांच्या आत्म्याची मला पडलेली नाही, पण भारतीय धाटणीचं चिकनही होतं. चांगलं होतं चवीला. त्या जोडीला वाडगाभर कच्चा पालापाचोळा. काकडी-गाजराचं सरबत, चोथ्यासकट. शेवटी आईस्क्रीम, कुकी का कॉफी या विचारांत असताना थंड कॉफीची निवड केली. रात्री थंडा फराळ पुरला. फेसबुकानं एवढी विदा गोळा केल्ये माझ्याकडून, थोडं तरी वसूल केलं बै!

आजच्या लोकसत्ताचा अग्रलेख याबद्दल आहे. त्यातून उद्धृत -

पाच भाऊ असतील तर त्यापैकी दोघांचा रहिवासी, पालकत्वाचा पुरावा अमान्य. पती, पत्नी आणि पोराबाळांपकी बायकोच्याच नागरिकत्वावर प्रश्नचिन्ह. का? तर ती ज्या गावची आहे त्या गावच्या सरपंचाने तपशीलच अयोग्य सादर केला म्हणून. अन्य कोणाच्या बाबतीत मतदार ओळखपत्र वगरे आहे. पण पणजोबांच्या नावाच्या तपशिलात काही गोंधळ आहे.

मात्र खांग्रेसी विश्लेषण आणि लोकसंख्येचं प्रमाण दाखवल्याशिवाय या आलेखांचा फार उपयोग समजत नाही.