अर्थ एक, अर्थछटा अनेक: शब्दसमूह नोंदींसाठी धागा

हिंदीत फैसला (पुं)
काय तो फैसला एकदाचा होऊन जाऊ दया.

___________________________________
अर्थात मराठीत सॊक्षमोक्ष (पुं) लावा.

किंवा धाडसच(पु) नव्हते म्हण ना.

धाडस पु?????

टु मिट- मला ती रस्त्यात मिळाली आणि आम्ही खूप गप्पा मारल्या.

मराठीत अश्या अर्थाने मिळाली हा शब्दप्रयोग करत नाहीत. वो मु़झे रास्तेमें मिली असा प्रयोग हिंदीत करतात पण मराठीत करत नाहीत.

धन्यवाद देतात.
आभार मानतात, प्रदर्षित करतात.

संभाषणात नुसतेच 'धन्यवाद' म्हणायचे. किंवा 'आभारी आहे' म्हणायचे.

इंग्रजीत जसे आपण 'आय थँक यू'
न म्हणता 'थँक यू' म्हणतो.

हिंदीतही 'धन्यवाद देना' असेच म्हणतात.

आजकाल काहिही मागतात - देतात ते सोडा.

'आम्ही आभार मागतो' असेही आशीर्वाद मागितल्यासारखे मागितलेले पाहिलेत.

यावरून आशीर्वाद सारखाच धन्यवाद शब्द हे आठवलं.
आशीर्वाद म्हणजे आशीर्वचन- आशीष देणारे शब्द
तसेच धन्यवाद म्हणजे 'धन्य' वचन देणारे शब्द.

मला वाटते की आभार आणि धन्यवाद हे दोन्ही शब्द गेल्या दीडदोनशे वर्षांच्या मराठी भाषेच्या आधुनिकीकरणाच्या प्रयत्नांमधून कोणीतरी निर्माण केले आहेत.

आपल्यासाठी कोणी काही चांगले केले तर त्याचे शब्दांनी आभार मानायचे ही प्रथा इंग्रजांच्या अनुकरणाने आपण शिकलो असू. आपल्या संपूर्ण संस्कृत आणि जुन्या मराठी लिखाणात ह्या अर्थांनी हे शब्द कोठेच भेटत नाहीत. संस्कृतमध्ये अनुगृहीतोऽस्मि उपकृतोऽस्मि असे शब्द वाचल्याचे स्मरते पण आभार आणि धन्यवाद कोठेच नाही.

आपटे संस्कृत-इंग्लिश कोशामध्ये आभार असा शब्द नाही. आभृ - to bear, support असे क्रियापद दिले आहे. तसेच धन्य - bestowing or confering wealth असा अर्थ दाखवला आहे. स्वनामधन्य, धन्यास्तदङ्गरजसा मलिनीभवन्ति (शाकुन्तल ७.१७)असे त्याचे वापरहि आपण जाणतो पण धन्यवाद कोठेच भेटत नाही

मोल्सवर्थमध्ये आभार - the weight or burden of a favour received, आभारभरित (a modern phrase) - filled with a sense of obligation, आभारी - obliged असे दाखविले आहे. धन्य साठी blessed, happy आणि उद्गारवाचक bravo! well-done! असे अर्थ आहेत पण आधुनिक शब्द धन्यवाद कोठेच नाही.

हे शब्दच नवे असल्याने त्यांचा अर्थ आणि वापर कसा करावयाचा हे चालू वापरातूनच ठरेल.

इंग्रजी मुळांच्या कारणाने क्रियापदांत फरक असेलही.

ऑब्लिगेशन अ‍ॅक्नॉलेज्ड - आभार मानले ;
वर्ड्स ऑफ ब्लेसेडनेस सेड/गिव्हन- धन्यवाद म्हटले/दिले

सहमत!!!

आम्हीही जण्रली सर्व गोष्टी अगोदर हुडकतो, न मिळाल्यास धुंडाळतो.

शोधणे: हरवलेल्या/विसरलेल्या वस्तुंचा ठावठिकाणा माहिती करणे. यात वस्तु कोणती आहे हे ही माहिती असते, त्याचा वापरही थोड्या काळापूर्वी झाला असतो. हे सामान्यतः अधिक वेळा वापरले जाणारे क्रियापद आहे.
हुडकणे: इथेही अनेकदा वस्तु(ऑबजेक्ट) हरवलेली/विसरलेली असते. पण शोधणे पेक्षा त्या ऑब्जेक्टचा वापर करून इथे 'शोधणे' पेक्षा अधिक काळ गेला असतो व ती वस्तु कुठे मिळू शकेल याचा अंदाज 'शोधणे' पेक्षा कमी असतो. कोणालाही माहिती नसलेल्या वस्तुंचा घेतलेल्या शोधालाही 'हुडकणे' वापरले जाते.
धुंडाळणे: सदर क्रियापद पडताळणी करण्यासाठीही वापरले जाते. इथे ती वस्तु कुठे असेल याचा अंदाज इतर कोणतेही क्रियापद वापरण्यापेक्षा अधिक असतो. ठराविक भागात बर्‍यापैकी काळ व्यतीत करून वस्तु 'धुंडाळली' जाते.
चापसणे: अधिक खोलवर शोधकार्य न करता वरवर शोधणे.

मजा घेणे - (कु)चेष्टा करणे.

'मझा आला' असे म्हणून आपण रामूभैय्या दात्यांच्या पंक्तीतले आहोत हे दाखवण्याचा प्रयत्न करणे.

याव्यतिरिक्त:
मजा उडवणे: टर उडवणे/खेचणे.
मजा चाखणे: एखाद्या कृत्याचा अनुभव घेणे.
मजा शिकवणे: काही व्यक्तींकडून धडा शिकवणे या अर्थाने हा वाक्प्रयोग ऐकला आहे.

the state* किंवा प्रशासन्/राज्यव्यवस्था ही तर अजूनच एक भानगड आहे.
(हे राज्य/state म्हणजे महराष्ट्र्,कर्नाटक ह्या नावाची राज्य ह्या अर्थाने नाही, तर administrative अर्थाने state हा शब्द जसा ध्वनित होतो, तसा तो आहे. पूर्णतः वेगळा.)

State हा शब्द administrative अर्थाने ध्वनित होतो, असे वाटत नाही. आणि state म्हणजे प्रशासन/राज्यव्यवस्था तर नव्हेच नव्हे. किंबहुना state हे प्रशासन/राज्यव्यवस्था/administration/शासन/सरकार यांच्यापासून distinct आहे, भिन्न आहे.

आपण ज्या state संकल्पनेचा उल्लेख करीत आहा^१, ती संकल्पना मला वाटते काहीशी political entity अशा अर्थाने घेता यावी. म्हणजे, वेब्स्टरच्या व्याख्येप्रमाणे, a politically organized body of people usually occupying a definite territory; especially : one that is sovereign (व्याख्या ५अ). किंवा, या विकीदुव्यावरील पहिल्याच वाक्यात म्हटल्याप्रमाणे, A state is an organized community living under one government. (या वाक्यातून राज्य आणि शासन/प्रशासन यांची भिन्नता अधोरेखित व्हावी.)

भारतात राष्ट्रपती हा हेड ऑफ स्टेट असतो, तर पंतप्रधान हा हेड ऑफ गवर्मेंट असतो. त्याचप्रमाणे, ब्रिटनमध्ये (तूर्तास) राणी ही हेड ऑफ स्टेट असते, तर पंतप्रधान हा हेड ऑफ गवर्मेंट असतो. ऑस्ट्रेलिया, कॅनडा आदि देशांत राणी ही हेड ऑफ स्टेट असते (आणि गवर्नर जनरल हा तिचा स्थानिक प्रतिनिधी असतो), तर पंतप्रधान हा हेड ऑफ गवर्मेंट असतो. याचा अर्थ काय?

भारताचे उदाहरण घेऊ. भारत ही एक एंटिटी असते. तिला एक सरकार असते. सरकार बदलू शकते, नव्हे अनेकदा बदलते. आज याचे येते, तर उद्या ते जाऊन त्याचे येते. पण भारत बदलत नाही; तो एंटिटी म्हणून वर्षानुवर्षे, सरकारानुसरकारे टिकून राहतो.

राष्ट्रपती हा या भारत नावाच्या टिकाऊ एंटिटीचा (स्टेटचा) प्रमुख असतो, तर पंतप्रधान हा त्या भारत सरकार नावाच्या सदैव बदलत्या, नाशवंत हंगामी एंटिटीचा (गवर्मेंटचा) प्रमुख असतो.

(तूर्तास इत्यलम्|)
==================================================================================================================

^१ अर्थात, काही वेगळ्या संदर्भांत स्टेट हा शब्द शासन/सरकार/प्रशासन अशा अर्थानेही वापरला जातो (उदा. 'सेपरेशन ऑफ चर्च अँड स्टेट'), नाही असे नाही, परंतु ती संकल्पना वायली आन् ही संकल्पना वायली.

पोएम = कविता
पोएट्री = काव्य? (म्हणजे महाकाव्य वालं काव्य नव्हे, त्या लेखनाची काव्यमयता / गुण)

प्ले = (नाट्य)प्रयोग?
ड्रामा = नाटक