कॅफे..

रोचक विषय आहे.

मला मुड्सनुसार वेगवेगळ्या वेळी वेगवेगळ्या प्रकारचे कॅफे आवडतात.
माझ्यासाठी सर्वात महत्त्वाचे असते ते तुम्ही इतरांपेक्षा वेगळे/खासियत असलेले - शक्यतो खास तुमचे असे - मला काय देताय हे एक. आणि दुसरे वातावरण फार औपचारीक असलेले मला फारसे आवडत नाही. काउंटरवर सांगकामे नोकर असण्यापेक्षा किंचित उशीरा सर्विस पण पदार्थातले जाणकार कोणीतरी असेल तर अधिक आवडते.

थोडक्यात मला अनोळखी, दिवसातील ग्राहक क्र.१७६० इतकी कोरडी/यांत्रिक/कृत्रिम ओळख असण्यापेक्षा अधिक माझ्याकडे एक चवीने खाणारा "माणूस" म्हणून बघणारी नी माझ्या जीभेवर नी आवडीवर माझा हक्क मला बजावू देणारे कॅफे अधिक आवडतात. साधारणतः काही मिनिटांत एकाच चवीचे नी कधीही न बिघडवणारे यांत्रिक पदार्थ हजर करणारे कॅफे-रोबोज पेक्षा किंचित उशीरा पण पर्सनलाइज्ड सर्विस अधिक प्यारी!

भरपूर वेळ बसायची सोय अधिक मुभा देणारे कॅफे परमप्रिय आहेत. बाकीचं ठीक आहे.

पुण्यातले पॅरेडाईज, व्होल्गा, कै. लकी, चंद्रविलास (हा एक महाटपराट अमृततुल्य 'कॅफे' आहे..) अतीच आवडते.

आमच्या लायडेन गावातल्या आईन्स्टाईन, बाबेल आणि कायझर्शिए या तीन कॅफेत बीअर, जाड्या चिप्स सोबत कित्येक दुपारी घालवल्या आहेत. त्यातही आईन्स्टाईन भर चौकात (तिथे कधीतरी आईनस्टाईन भेट देऊन गेला, म्हणून हे नाव), कायझर्शिये जरा आतल्या बाजूला, आणि बाबेल कालव्याच्या किनारी. ह्या... गेले ते दिवस, राहिल्या त्या आठवणी, वगैरे वगैरे.

गवि, कॅफे वगैरे काढताय की काय?

नेहमी खाण्यामध्ये निरनिराळ्या व्हरायटीज देणारे कॅफे आवडतात

पुस्तक वाचत, unwind होत, तासन तास बसू देणारे कॅफे प्रचंड आवडतात अन तिथे जर सुंदर-देखणे अन्य गिर्‍हाईक येत असतील तर फारच छान, being highly visual.
पुस्तकातून मान काढून जरा वेळ स्त्रियांची वेशभूषा अन accessories पहाण्यात वेळ जातो. एखाद्या सुंदर जोडप्याकडे लक्ष वेधले जाते. अति विकल्प असतील तर लोक कसे निर्णय घेतात अथवा गोंधळून विचारात पडतात हे पहायला फार मजा येते.
बाकी एक साध्या कॉफीवर हे करायला फार मजा येते, cost-effective वाटतं, जग सुंदर भासतं. मास्लोच्या भाषेत self-actualization चा अनुभव येतो.
कॉफी अगदी एकटीला आवडते कारण अन्य कोणी असेल तर फार alert अन attentive रहावं लागतं.

द पॅरेडॉक्स ऑफ चॉईस या पुस्तकावर आणि विषयावर स्वतंत्रपणे चर्चा करण्यासारखा त्याचा आकार आहे. पण काही मुद्दे कॅफेजमधल्या मेन्यू चॉईसेसच्या संख्येलाही लागू पडतातच.

http://en.wikipedia.org/wiki/The_Paradox_of_Choice

हा पहिला मुद्दा मला वाटतं अजो नेहमी जे म्हणतात त्यासारखा आहे:

Choice and Happiness. Schwartz discusses the significance of common research methods that utilize a Happiness Scale. He sides with the opinion of psychologists David Myers and Robert Lane, who independently conclude that the current abundance of choice often leads to depression and feelings of loneliness. Schwartz draws particular attention to Lane's assertion that Americans are paying for increased affluence and freedom with a substantial decrease in the quality and quantity of community. What was once given by family, neighborhood and workplace now must be achieved and actively cultivated on an individual basis. The social fabric is no longer a birthright but has become a series of deliberated and demanding choices. Schwartz also discusses happiness with specific products. For example, he cites a study by Sheena Iyengar of Columbia University and Mark Lepper of Stanford University who found that when participants were faced with a smaller rather than larger array of chocolates, they were actually more satisfied with their tasting.

आणि दुसरा मिस्ड अपॉर्च्युनिटीजचा मुद्दाही रोचक आहे:

Missed Opportunities. Schwartz finds that when people are faced with having to choose one option out of many desirable choices, they will begin to consider hypothetical trade-offs. Their options are evaluated in terms of missed opportunities instead of the opportunity's potential. Schwartz maintains that one of the downsides of making trade-offs is it alters how we feel about the decisions we face; afterwards, it affects the level of satisfaction we experience from our decision. While psychologists have known for years about the harmful effects of negative emotion on decision making, Schwartz points to recent evidence showing how positive emotion has the opposite effect: in general, subjects are inclined to consider more possibilities when they are feeling happy.

आयला इंटर्नेट कॅफेबद्दल उल्लेखच नाय ...? पास द्यावा काय ;)

मला अपारंपारीक सजावट, बसायला प्रशस्थ जागा,जसे आपण म्हणालात तसे अगदी लॅपटॉप पेपर पसरुन निवांत बसता येइल असे कॅफे पसंतआहेत, सर्वीस जरा वेळखाउच हवी पण अशी पाहिजे की एकदा पदार्थ पुढ्यात आला की संपल्याशीवाय हात रिकामे झालेच नाही पाहिजे.. म्हणजे पुढची ऑर्डर द्यायला सोयीचे होते.

इराणी हॉटेलसुधा आवडतात, पुण्यात पॅरेडाइजमधे आम्ही चेस खेळत तासंतास बसायचो. चेसबोर्ड कायम एकाच्या सॅकमधे मुद्दाम ठेवलेला असायचा... सकाळी ९ ते रात्री ११. कोणत्याही वेळी जाउन बसायचो... मग खेळता खेळता गप्पा, चहा, बनमस्का, रोल्स... आहाहा काय धमाल वेळ जायचा छान ग्रुप जमायचा. आमचा प्रकार बघुन इतरांनाही प्रेरणा मिळाली आणी ते ही चेस बोर्ड घेउन येउ लागले त्यांनंतर केव्हांही जा एका टेबलावर चेस हमखास चालु दिसायचे... अन अचानक एक दिवस हे सर्व कायमचे बंद पडले... मालकाने तंबी दिली चेस खेळायचा नाही म्हणून. कारण पोलिसांनी त्याला तंबी दिली की क्लब उघडलाय का म्हणून...? खरेखोटे त्यालाच माहित पण चेस बंद झाल्यापासुन आमचा वावर थोडा कमी झाला. पण असा कॅफे हवाच... जिथे मिटर चालु असेल तर टेबलावरच्या कोणत्याही हार्मलेस उद्योगावर बंदी नको.

निव्वळ थंड साठवलेले रॅपरमधले पदार्थ देणारं मोठ्या ब्रँडचं कॅफे त्याच्या अँबियन्समुळे चांगलं चाललेलं दिसतं. आणि खूप खर्चिक थीम्स बनवूनही काही ठिकाणी

हा प्रकार जाम डोक्यात जातो... विषेशतः पुणे रेल्वेस्टेशनमधे.. तेच ते कॉम*म. पण दुसरा समर्थ पर्यायही उपलब्ध्द नाही. रात्री १.३० वाजता सोबत मुलिं असताना भुक लागली असते.. डोळे तरारलेल्या (येणार्या झोपेमुळे) अवस्थेत कोणत्याही टुकार कारणास्तव बेफाम खिदळण्याच्या मुडमधे तिथले महागडे परंतु (माझ्या नजरेत) शिळे पदार्थ खात पहाटेपर्यंत टीवीवर गाणीबघत एकमेकांच्या खोड्या करत बसणे हा एक मस्त विरंगुळा आहे. आजही डिस्को बंद झाले की शनीवारी हे ठिकाण मध्यरात्री १-२ तासासाठी आखुडवस्रांनी भरुन जाते. त्यामुळे... हो कॅफे असा हवा जो २४ तास उघडा असतो...

...सर्वात मस्त प्रकार म्हणजे कोरेगांव पार्क लेन फोर मधे ओशो आश्रमाच्या लाइनीतल्याच बंगल्यात बरीस्ता सुरु होते. बंगाला छोटा पण समोर देखण्या हिरवळीचे प्रशस्थ अंगण. अन रात्री हिरवळीवर मोठ्यासंखेने पाश्चीमात्य युवक युवती जमुन गप्पा मारायचे, चंद्राच्या प्रकाशात गिटारवर मस्त सुरावटी काढायचे बहुतांश भार्तीय आमच्यासारखेच ऐकनमात्र. पण आपली फर्माइश सांगायचा अवकाश ते लगेच गिटारसोबत म्हणुन दखवायचे, लास्ट ख्रिसमस जाम फेवरीट होतं... असा कॅफे मी तर मीपुन्हा कधीच अनुभवला नाही. दुर्दैवाने काही कारणाने बरीस्ता बंद झाले व बंगला फक्त निवासी कारणाने भाड्याने दिला गेला :( त्यामुळे असा कॅफे तर हवाच हवा. जिथे बसण्याचा अजुन एक ओप्शन म्हणुन समोर प्रशस्थ हिरवळही आहे... आणी सोबतीला दर्जेदार पदार्थ.

सेल्फ सर्व्हिस कॅफे आवडत नाहीत. काऊंटरवर ऑर्डर द्यायची आणि पदार्थ घ्यायलाही आपणच जायचं हे आवडत नाही.
तयार पदार्थ देणारे आवडत नाहीत. ताजा-गरमागरम पदार्थ हवा. कॉफीचे अनेक चित्रविचित्र प्रकार असलेले आवडत नाहीत. एस्प्रेसो, लॅटे, कापुचिनो, मोका इतके असले म्हणजे पुरे.
पुस्तक वाचताना लोळायची सवय असल्याने आणि भयंकर एकाग्र होत असल्याने कॅफेत पुस्तक वाचायला आवडत नाही. लॅपटॉप घेऊन कॅफेत बसणे आणि तसे करणारे लोक दोन्हीही आवडत नाहीत. पण अशा लोकांसाठी वाय-फाय आणि प्रत्येक टेबलाजवळ पॉवर पॉईंट असल्यास ते लोक खूश होतील असे वाटते.
कॅफेत एकट्याला तासंतास बसायला आवडत नाही; पण आवडती मित्रमंडळी असतील तर तासंतास गप्पा ठोकत बसायला आवडते.
कॉंम्बो आणि सेट मिल देणारे कॅफे आवडत नाहीत. कसंही, आरामशीर बसता येईल अशी सोय असलेले कॅफे आवडतात, म्हणजे अवघडून बसावे लागत नाही.
खूप झगमगाटी दिवे असलेले कॅफे आवडत नाहीत. वाहत्या रस्त्याच्या अगदी कडेला असलेले कॅफे आवडत नाहीत. शांत, आतल्या बाजूचे आवडतात.
ज्या शहरात कॅफे आहे तिथल्या लोकल कल्चरशी जुळणारे कॅफे आवडतात म्हणजे उदा. पुण्यात स्टारबक्स वगैरे इंग्रजाळलेले पब्लिक जातात तसे कॅफे आवडत नाहीत. कॅफे जितका जुना किंवा शहराच्या जुन्या कल्चरशी नाते सांगणारा असेल तितका बरा.
पदार्थ खूप नसले तरी चालते पण असतील ते चवदार आणि ताजे असलेले आवडते.
वेटरलोकं समजदार अस्लेलं महत्त्वाचं. खूप गर्दी असल्यास तासंतास गप्पा ठोकत बसता येत नसल्याने अशा ठिकाणी पटकन खाऊन निघायचे असल्यासच जातो.
लॉयल्टी स्कीम वगैरे फालतू प्रकारांच्या नादी लागत नाही.

स्वस्त दरात चायपानी देणारे आणि किमान स्वच्छता राखणारे क्याफे आवडते. बाकी ते कष्टमायझेशन वगैरे अजिबात आवडत नाही.

भरपूर प्रकाश असलेले,
मुंबईच्या हवेत पंखे चालू ठेऊन हवा खेळती ठेवणारे,
बर्‍यापैकी स्वच्छ्ता असलेले,
भयाण शांतता नसून गिर्‍हाईकांची माफक वर्दळ असणारे,
चवदार पदार्थ देणारे,
रोज सकाळी लावलेल्या चंदनाच्या उदबत्तीचा मंद सुगंध आणि तव्यावरच्या डोशाचा वास एकत्रितपणे दरवळणारे,
"भडव्या, किती दिवसांनी भेटलास,चल कॅफेत जाऊ" असं आपण मित्राला (किंवा मित्राने आपल्याला) म्हंटल्यावर मित्राच्या (किंवा आपल्या) खिशाला खूप मोठी चाट बसणार नाही याचा विश्वास असलेले,
तोंडावरची सुरकुतीही न हलवणारे पण आपल्या नेहमीच्या गिर्‍हाईकाला खाण्यानंतर चहा लागतो की कॉफी हे लक्षात ठेवणारे वेटर्स असलेले,
बिलाबरोबर बडीशेप न चुकता आणून देणारे आणि त्या बडीशेपेत फारसे खडे नसतील याची काळजी घेणारे,
आपण आपल्या मैत्रीणीला गप्पा मारायला बिनधोकपणे ह्या कॅफेत घेऊन जाऊ शकतो असा विश्वास देणारे,
गंभीर ध्यानीबुद्ध चेहरा ठेवणारे, पण सुट्या पैशांवरून कधीही झिगझिग न करणारे मालक असलेले,
...
...
असे कॅफे मला आवडतात...

उदाहरणार्थः माटुंग्याचं मणीज किंवा डोंबिवलीचं मॉडर्न कॅफे!
मॉडर्न कॅफेने तर एकेकाळी रेग्युलर बॅचलर पुरुष कस्टमर्सची लग्नाआधीच पोटं सुटवली होती!!
:)

सीसीडीत जायचो तेही पहिल्या नोकरीत कधीकधी रस्त्यात थांबून मेल पाठवायचे असायचे म्हणून. बरेचसे हॉटेलवाले यहा काम करना अलाउड नही म्हणून सांगायचे. मग दुसरा पर्यायच नव्हता. मुळातच चहा कॉफीसाठी ५०-१०० रु. खर्च करायचे म्ह्टले की जीवावर येते. नावतरी कायकाय
एस्प्रेसो (फेसच काढतो तुझ्या तोंडातून) , लाटे (लाटतोच तुला) , कापुचिनो (कापतोच तुला) , मोका (मोका बघून चौका मारतो) म्हणजे एकूण भ्यायलाच होते. त्यापेक्षा रस्त्याच्या कोपर्‍यावरच्या राजस्थानी महाराजची कटींग किंवा उडीपी हॉटेलची कॉफी बरी. कॉफी मागीतली की फिल्टर पाहिजे की नेस्कॅफे एवढं सांगीतलं की काम झालं. अगदीच कंटाळा आला तर उकाळा पितो. झालचं तर आमच्या गावी अजूनही कॉफीची वडी मिळते. ती आणून ठेवतो घरी. तलफ आली की अधूनमधून घरीच बनवून पितो. एकंदरीत गर्दीची हॉटेल्स, कॅफे टाळण्याचाच प्रयत्न करतो. म्हणूनच मेडीकल आणी इंजिनियरींग पण नाही केलं. तिथे खुप गर्दी असते ना ! :) अगदी मॉलमधे जायचे, चित्रपट बघायचा तरी तो कार्यक्रम सोमवार ते गुरुवार दरम्यानच करतो.
बाकी बायको घरी जे पदार्थ बनविते ते कधीमधी फारच अप्रतिम होतात. तेव्हा एखादे छोटेसे हॉटेल काढावे व हेच घरगुती पदार्थ बनवून विकावेत असा विचार मनात तरळतो. पण तो तेवढ्यापुरताच.

अवांतर लिखाणाबद्द्ल क्षमस्व.

पुणे क्यांपात एम जी रोडला समांतर जो मोठा रस्ता आहे(नाव आठवत नाही)त्याच्या टोकाला बर्गर किंग नावाचे कॅफे संस्कृतीत बसणारे हाटेल होते. विदेशी बर्गर किंगच्या साखळीतले नव्हे. मोठ्या बनपावात बनवलेला खिम्यावा वडापाव आणि अननसाचे सरबत चवदार असे. खात खात दिडेक तास सहज गप्पा मारता येत.वरच्या मजल्यावर टोकाची खिडकीलगतची जागा पकडली की पुढचा सारा वाहता रस्ता दिसत असे. एकटे असतानाही वेळ मस्त जात असे. आता ते तिथे आहे की नाही कोण जाणे. आठवणी मात्र भरपूर आहेत.

सचिन कुंडलकर ने कोबाल्ट ब्ल्यू मध्ये एका इराणी कॅफे च अप्रतिम वर्णन केल होत . कोबाल्ट ब्ल्यू जरी कादंबरी असली तरी त्यातले अनेक संदर्भ खऱ्या आयुष्यातून घेतले असल्याने तो कॅफे पुण्यात खरच अस्तित्वात असावा असे वाटते . बाकी वेटर या प्रकारात पण स्त्री पुरुष समानता यावी असे वाटते म्हणजे कॅफेत जाण्याचा आमचा उत्साह वाढेल

खाण्यापिण्याच्याबाबतीत आम्ही 'गिळाढोसा काय आयतं &/ फुकट समोर आलंय ते असल्याने फूड हा मुद्दा आमच्यासाठी अगदीच शुल्लक आहे.
तरीही कोणाला भेटायचे असल्यास चांगला अँबीयन्स अन् चांगला क्राऊड असलेले, काहीही ऑर्डर न करता किंवा छोटीशी ऑर्डर देऊन तासनतास बसू देणारे कॅफे आवडतात.

कॅफेमधे जाण्याच्या मुख्य उद्देशाला अनुसरून कॅफे असावा; म्हणजे खाण्यापिण्याची क्वॉलिटी फ्रेश आणि स्वच्छं असावी. पर्याय मोजकेच आणि झटकन ठरवता येतील असे असावे.

मला स्वतःला सेमी सेल्फ सर्वीस असलेले कॅफे आवडतात. म्हणजे काउंटर्वर जाऊन स्वतः ऑर्डर द्यायची, काँबो आणि काय काय ते ठरवायचं, पैसे चुकते करायचे आणि मग आपल्या आवडत्या जागी येऊन बसायचे. वेटर आपली ऑर्डर घेऊन आला की आपला आणि त्याचा संबंध तुटला, मग फुल्लं प्रायवसी!!

यानिमित्ताने अवांतर प्रश्न: कॅफे हा महत्वाचा घटक असलेले हिंदी चित्रपट कोणते? मला एकच आठवतोय 'तुम मिलो तो सही'. मद्रास कॅफेत 'कॅफे' किती होता आठवत नाहीय.

कितीही वेळ कटकट न करता बसू देणारी जागा ब्येष्ट. जोडीला बरा चहा आणि जुजबी खाणं असेल तर बोनस. क्याफे पॅरडाइजचा उल्लेख वर झालेला आहेच. त्याशिवाय ओंकारेश्वर मंदिराशेजारी हॉटेल मधुबन म्हणून जागा आहे. मस्तं जागाय. एंबियन्स वगैरे मिनिमल, एक्दम साधा. भारतीय खाणं, वडापाव मिसळ वगैरे मिळतं. एकदम चिल जागा. कोणी तुम्हाला उठवणार नाही जाग्यावरून तासंतास. आधी तिथे बसून बिड्या फुकलेल्या चालायच्या तेव्हा तर ती जागा खूप पॉप्युलर होती.
फर्ग्युसन रस्त्यावरचं कै. सवेरा असंच मस्तं होतं. त्याच रस्त्यावर पोलिस ग्राऊंडसमोर कॅफे रामसर म्हणून जागाय. लूक एक्दम टीपिकल शेडी इराण्याचा लूक. पण तिथल्याइतका इतका गटार चहा कुठे प्यायलो नाहिये.

कॉफी डे - डेड मेन्यू.. क्लिंग फिल्ममधे पॅक करुन सकाळीच भरुन ठेवलेला साठा अन तोच गरम करुन किंवा न करता कॉफीसोबत द्यायचा.
क्रेपे कॅफे - अत्यंत उत्तम अ‍ॅम्बियन्स आणि प्रेझेंटेशनचं उदाहरण. मेन्यूतले पदार्थ, बसण्याची जागा, आदरातिथ्याची भावना हे सर्व एकदम आयडियल.
पॉप टेट्स - केवळ मेन्यूसाठी अन वातावरणासाठी कम्प्लीट मार्क्स. फुल्ल मॅडनेस. टेस्टबाबतही अर्थात चोखच.
जगहेड्स - फसलेलं पॉप टेट्स (जगहेड्स पॉप टेट्सच्या आधी आलेलं असूनही त्यांना ते वातावरण जमलेलं नाही)
टीजीआय फ्रायडे - नुसताच अ‍ॅम्बियन्स पण चव शून्यवत असली की काय होतं याचं उदाहरण.
सबवे - साठा केलेलाच मेन्यू, पण निदान सँडविचची असेंब्ली तरी समोरच करुन देतात. अतिरिक्त चॉईसेस. खायला चवदार पण सुटसुटीत नाही. हात धुण्याचं वावडं. प्यायला पाणी नाही.
भारतीय मॅकडोनल्ड - सुरुवातीला अमेरिकन ताठा वर्षभर होता.. दोनतीनच शाखा होत्या तेव्हा. हिंदी मराठी न बोलणे, कार्ड न स्वीकारणे, हात धुवायला पाणी किंवा स्वच्छतागृह नसणे. आता स्थानिक भाषा बोलतात, बेसिनसह हात धुवायची सोय ठेवतात, प्यायला पाण्याचे ग्लास आणि डिस्पेन्सर ठेवतात, एखादा पदार्थ उशीरा येत असेल तर जागीच आणूनही देतात, प्लेट्स उचलून फेकायला नेणे शक्य असेल तेव्हा नेतात. थोडक्यात भारतीयांना स्वीकारलंय आता. शिवाय क्रेडिट कार्डस वगैरे घ्यायला लागले काही वर्षापूर्वी. चहा वगैरेही ठेवला. टिक्की, तंदुरी, पनीर वगैरेचे भारतीय बर्गर्स आले.. हे अपरिहार्यच होतं. ज्यांनी पहिल्या मॅकडोनल्डचा खास बांद्र्याला जाऊन अनुभव १९९६-९७च्या आसपास घेतलाय त्यांना फरक पटेल.

अवांतर : बरोबरची कंपनी महत्वाची. जागा , अ‍ॅम्बियन्स वगैरे डजंट मॅटर.

जिथल्या पदार्थांची चव चांगली असते आणि मुख्य म्ह्णजे कंसिस्टंट असते त्या जागा आवडतात. टाईमपास म्हणुन नुस्ते बसायला कॅफे नको वाटतो. त्यासाठी इथे बर्‍याच बाक असलेल्या मोकळ्या जागा, पार्क वगैरे असतात, तळी, नद्या वगैरे असतात.

पुण्यात घरच बरे.

पण चांगली चव असेल तर आवर्जुन जाणे होते.

अ‍ॅमनोरा मॉल मधलं 'बेकर स्ट्रीट' कॅफे आवडलं. ग्रील्ड सँडवीच, पास्ता, पिझ्झा चांगल्या चवीचे आहेत. आपल्याला हवे तसे कस्टमायझेशनही करतात. मी तिथे कॉफी प्यायलो नाही, पण कॉफी चांगली असते म्हणे. आइस्ड टी छान होती... नेमकी कोणती ऑर्डर केली ते विसरलो, पण रिफ्रेशींग होती. बाहेर असलेली वुडन प्लॅटफॉर्मवरची सीटींग अरेंजमेंट छान आहे. कितीही वेळ बसलं तरी कोणीही उठवायला येत नाही... वर्दळ असूनही, त्यामुळे अजून आवडलं.

कॅफे म्हंटलं की डोळ्यासमोर येतं ते पुण्यातलं फातिमा नगर/वानवडी इथे असलेलं 'कॅफे जार'. 'कॉझी' अ‍ॅम्बीयन्स, फार कर्कश्श संगीत नाही पण गाणीच रॉक प्रकारातील त्यामुळे अगदी लेम संगीत नाही, बसण्याच्या वेगवेगळ्या सोयी - बिन बॅग्स, खुर्च्या, लेदर-सोफा आणि अगदी कॅफे बाहेरच्या पायर्‍या देखील. कॅफेच्या आतल्या भिंतींवर कमर्शिअल आर्ट्स कॉलेज च्या बाहेर जसे चित्रं काढलेले असतात तसे चित्रं, टेबलांवर पेपर, मॅगझीन आणि निवडक पुस्तकं. तुमचं हसून स्वागत करणारे आणि मनापासून तुमची विचारपूस करणारे वेटर्स (इथे सेल्फ सर्व्हीस आहे पण असं नोटीस केलं आहे की आपण आपल्याच गप्पांमधे रमलेलो असू किंवा वाचनात मग्न असू तर ते आपली ऑर्डर टेबलावरही आणून देतात) आणि सर्वात महत्त्वाचं म्हणजे त्याचं कॉफी पेयातलं वेगळेपण. ह्यांच्या कडे ब्लॅक कॉफी स्टील च्या स्वच्छ अश्या जार मधे सर्व्ह करतात त्या बरोबर फिल्मी स्टाईल दाखवतात तश्या टी-सेट च्या भांड्यातून दुध, साखर, चमचा, पेपर नॅपकिन्स आणि कप-बशी असं देतात. जार मधे लहान आणि मोठा असे दोन प्रकार, लहान मधे दोन जणांची पोटभर कॉफी पिऊन होते. एका सर्व्ह मधे हवी तेवढी कॉफी घेऊन बाकीची जार मधे गरमा गरम ठेऊ शकता आणि लागेल तशी आणि हवा तेवढा निवांत वेळ घेत गरम कॉफीचा आनंद घेऊ शकता. ह्या कॉफी व्यतिरिक्त सिसीडी सारख्या फेसाळ कॉफी ही मिळतात, मफीन्स, पेस्ट्रीज, सॅंडविचेस प्रकारही आहेत पण खरी मजा ती त्यांच्या जार मधल्या कॉफीमधे. माझ्या जिवलग मित्राबरोबर बॅचलर डेज मधे कितीतरी वेळ तिथे घालवला आहे ते सोनेरी दिवस आठवले :)

'कॅफे जार' च्या ह्या अनुभवा मुळे असेल कदाचित पण माझं तेव्हा पासून असं मत झालं आहे की तुमच्या कॅफे मधे काहीतरी वेगळे पण हवं. आणि हा वेगळेपणा फक्त मेन्यू मधेच नको तर त्या कॅफेला स्वतःची अशी एक संस्कृती हवी आणि तीच त्याची खासीयत असावी.

असंच एक वेगळी संस्कृती असलेलं कॅफे एका वर्षापुर्वी बाणेर-पाषाण लिंक रोड वर पहाण्यात आले 'पगदंडी-बुक्स,चाय,कॅफे'. ह्या कॅफे ची संकल्पना नक्कीच वेगळी आणि स्तुत्य आहे. इथे पुस्तकांच्या मांडण्या आहेत आणि त्यावर चिक्कार पुस्तकं आहेत - अगदी शिड्याही लावल्यात त्या मांडण्यांना. आपण जायचं हवं ते पुस्तक घ्यायचं आणि आपण जे काही खायला-प्यायला ऑर्डर करू त्या सोबत हव्या तेवढ्या वेळ तिथे वाचत बसायचं. नावात जरी पुस्तक, चाय, कॅफे असलं तरी ह्यांची खासियत 'फ्रोझन योगर्ट'. इथे खाण्या-पिण्या आणि वाचना बरोबरच वेगवेगळे उपक्रम होतात, जसे कुण्या नवोदित लेखकाला बोलावून त्यांच्याशी संवाद. ह्यात कुठेही माईक, खुर्च्या असं नसतं. आलेला लेखक अगदी आपल्या मधे मांडीला मांडी लावून बागेत गोल करून बसल्या गत बसतो आणि आपल्या गप्पा-टप्पा होतात. कधी कधी तिथल्या नेहमीच्या येणार्‍यांमधे ठरवून तिथेच केलेले गेट-टुगेदर असतात त्यात पुस्तकांबद्दल चर्चा ई. गोष्टी होतात. पण इथे नेहमी येणारे लोक किंवा असे उपक्रम करणारे लोक ह्यांचा एक चमू झाला आहे आणि त्यांची एक वेगळी घट्ट संस्कृती आहे ज्यात नवीन माणूस फार सहज वावरत नाही आणि म्हणून मोकळेपणा जाणवत नाही. त्यामुळे इथे अ‍ॅज-अ-होल कॅफेची ची एक वेगळी संस्कृती असली तरीही ज्याला ह्या समूहाचा भाग न होता स्वतः बरोबर वा आपल्या मित्रांबरोबर वेळ एन्जॉय करायचा आहे त्यांना कुठेतरी परकेपणा जाणवत रहातो (जसं त्या आर्ट-ऑफ-लिव्हींग किंवा इस्कॉन च्या चमूत गेल्यावर फिलिंग येतं तसं काहीसं) त्यात शिवाय मग ते चप्पल-बूट बाहेर काढा वगैरे सारखे नियम आणि मुळात फार छोटी असलेली जागा ह्या गोष्टीही खटकतात.

'कॅफेज्'बद्दलचा हा सुरेख लेख इथे दिल्यावाचून राहवेना. (बादवे, हा ब्लॉग 'चिन्ह'मधल्या शर्मिला फडकेंचा.)

मुख्य कॅफेत येणारं रिलॅक्सड आणि रंगीबेरंगी पब्लिक आवडतं. आमच्या गावात अनेक कॅफे आहेत - रेड मग, एम्पोरिअम, ट्विस्टेड पेस्ट्रीज, स्टार बक्स, अमेझिंग ग्रेस आणखी बरेच. 'रेड मग' मध्ये लोकल आणि वयस्कर पब्लिक येतं, 'एम्पोरिअम' मध्ये फार गर्दी नसते, 'ट्विस्टेड' मध्ये सगळ्या प्रकारचे लोकं येतात.तर स्टार बक्स मध्ये ऑफिस क्राउड आणि खूप आकर्षक लोक (स्त्रिया, मुली ) येतात, कॉफी पिताना, या स्त्रियांची वेशभूषा, कपडे , ॲक्सेसरीज व एकंदर वागणे न्याहाळणे हा माझा छंद आहे. अर्थात त्यांच्या नकळत. तेव्हा स्टारबक्सच आवडते. तिथून जर हे पब्लिक नाहीसं झालं, तर मी जाणार नाही.

कै. डायमंड , मौजे मेन स्ट्रीट हे अतिउच्च दर्जाचं कॅफे कुणालाच माहीत नाही का ? ( तेच ते , जिथे एकाच टेबलावर बिअर पिणारा आणि चहा, खारी खाणारा असे समोरासमोर बसलेले सकाळपासून कधीही दिसत )
फार चांगलं होतं ते ....

चहा - कॉफी पटकन पिण्याची पेये आहेत.
स्टारबक, सीसीडीमधे रेंगाळत कडूसर पेयांचे घुटके घेत भरपूर पैसे दिले की बरे वाटते.
जेंव्हा नेटवर बसून शोध घ्यायला जायला घराबाहेर जावे लागे. तेंव्हा कॅफेचा दबदबा वाढला होता.