दखल
#ऐसीअक्षरे #दिवाळी२०२३
दिवाळी अंक पाहिलात का?
दिनवैशिष्ट्य
१८ मे
जन्मदिवस : पर्शियन कवी उमर खय्याम (१०४८), छ. संभाजी आणि येसुबाई यांचे पुत्र छत्रपती शाहू (१६८२), गणितज्ञ, क्रियाशील विचारवंत, युद्धविरोधी प्रचारक, नोबेलविजेता बर्ट्रांड रसल (१८७२), कथाकार विठ्ठल सीताराम गुर्जर (१८८५), सिनेदिग्दर्शक फ्रँक काप्रा (१८९७), पिच्युटरी ग्रंथीतील स्त्रावांवर संशोधन करणारे नोबेलविजेते व्हिन्सेंट द्यु व्हिन्यो (१९०१), माजी पंतप्रधान एच्. डी. देवेगौडा (१९३३), अभिनेत्री फरीदा जलाल (१९४९), क्रिकेटपटू ग्रॅहॅम डिली (१९५९)
मृत्युदिवस : मलेरियाचे रोगजंतू शोधून काढणारे नोबेलविजेते आल्फोंस लाव्हेराँ (१९२२), नागार्जुनसागर धरणाचे स्थापत्य अभियंता कानुरी लक्ष्मण राव (१९८६), पहिल्या भारतीय सिनेअभिनेत्री कमलाबाई गोखले (१९९७), पहिले राष्ट्रीय बुद्धिबळ विजेते रामचंद्र सप्रे (१९९४)
---
आंतरराष्ट्रीय संग्रहालय दिवस.
आंतरराष्ट्रीय एड्स लसीकरण दिवस.
१९१० : पृथ्वी हॅले या धूमकेतूच्या शेपटातून गेली.
१९१२ : दादासाहेब तोरणे यांचे नाट्यचित्रीकरण "श्री पुंडलिक"चे मुंबईत प्रदर्शन.
१९४० : 'संत ज्ञानेश्वर' चित्रपट मुंबई-पुण्यात प्रदर्शित.
१९४४ : क्रीमिआतील तातार लोकांना सोव्हिएत रशियाने हाकलून लावले. उझबेकिस्तान व इतर ठिकाणी त्यांचे स्थलांतर केले. त्यामुळे आज क्रीमिआत रशियन लोकांचे प्रमाण अधिक आहे.
१९७२ : कोकण कृषी विद्यापीठाची स्थापना.
१९७४ : पोखरण येथे यशस्वी अणुचाचणी; आण्विक शस्त्र असणारा भारत जगातला सहावा देश बनला.
१९९८ : पुण्याच्या सुरेंद्र चव्हाणने जगातील सर्वोच्च एव्हरेस्ट शिखर सर केले. ही कामगिरी करणारा तो पहिला मराठी युवक ठरला.
दिवाळी अंक २०२३
आवागमन (navigation)
सध्या कोण कोण आलेले आहे?
There is currently 1 user online.
- गवि
प्रतिक्रिया
बोले तो?
बोले तो?
!+
अत्यंत प्रामाणिक प्रतिसाद!
कर्टसी: अरुणजोशी. (फक्त, त्या शेवटच्या फिलॉसॉफीवाल्या वाक्यास 'इफ वन एक्झिस्ट्स' अशी माझी पुस्ती जोडून.)
दुवा.
शक्य आहे. मी तर ब्लाईंडली
शक्य आहे. मी तर ब्लाईंडली बंडल प्रतिसादांना किंवा न कळणार्याही , मार्मिक देते = व्य-क्ती-पू-जा!!! अन त्यात काहीही गैर वाटत नाही
___
अर्जुनाने संपूर्ण इतकी क्लिष्ट गीता काय कळत होती म्हणून ऐकलेली असं वाटतय का तुम्हाला? "ईमान" नाम की भी कोई चीज होती है
.
प्रतिसाद योग्य जागी हलविला आहे.
काय झेपलं नाय.
काय झेपलं नाय.
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
सोले
सोले म्हणजे आमसुले, असा विचार प्रथम केला. पण आमसुले कोल्हापुरातून पोलादपुरात (जिल्हा रायगड) न्यायची म्हणजे न्यू कासलला कोळसे नेण्यासारखे झाले! तेव्हा ती सोले कोल्हापुरी पायतणांची असावी असा कयास केला!
पुढील ओळींवर अद्याप विचार करतो आहे!
अर्थनिर्णयन
वाणी (उर्फ भांडवलवादी) लबाड असतो म्हणून तो कोल्हा.
पोलादपूर कोकणात (रायगड जिल्हा) आहे. म्हणजे इथे देशावरचा (पक्षी : बाहेरचा) भांडवलदार कोकणातल्या लोकांना कोकणचाच मेवा (सोलं) विकतो आणि वरचेवर नफा कमवतो (ही त्याची लबाडी).
त्यापेक्षा तो सोलापूरला (देशावर; पक्षी : त्याच्याच मुलखात) बाहेरून काही उपयोगी आणेल (उदा : उद्योगोपयोगी पोलाद) तर त्यालाही नफा मिळेल आणि तिथल्या लोकांचं खरं भलंही (पक्षी : विकास!) होईल.
म्हणून हा सोळा आणे खरा सल्ला आहे.
धन्यवाद.
- चिंतातुर जंतू
"ही जीवांची इतकी गरदी जगात आहे का रास्त |
भरती मूर्खांचीच होत ना?" "एक तूच होसी ज्यास्त" ||
...
"काही लोक एकाच विनोदाला तीनदा हसतात: एकदा त्यांना तो विनोद सांगितल्यावर, एकदा त्यांना तो कोणीतरी समजावून सांगितल्यावर आणि एकदा त्यांना तो समजल्यावर." - (कोणाचे आहे कोण जाणे!)
(आमचे तसे नाही. तीनतीनदा हसण्याचे कष्ट कशाला, असा व्यावहारिक विचार करून या कवितेला आत्ता एकदाच हसलो.)
ही चारोळी बायनरीमध्ये मांडली
ही चारोळी बायनरीमध्ये मांडली तर त्यातून निघणार्या टणटणाटी नादाचा पत्ता लागेल. (बायनरीमध्ये मांडायचा प्रयत्न करून बघतो)
त्या दृष्टीने
ऐवजी
जास्त शोभून दिसेल. "सौदा"तल्या "सौ" चा नाद "सो"लापूरमध्ये सापडेल, आणि "दा" वरती पोला"द"पूर मध्ये आहे.
[कैच्याकै सुचतंय राव आज!]
********
It is better to have questions which don't have answers, than having answers which cannot be questioned.
... (अवांतर)
लाइक टू स्केलेटन्स मेकिंग लव्ह ऑन अ टिन रूफ?
(श्रेयअव्हेर: कोणाचे आहे, कोण जाणे!)
टणटणाटी नाद - श्रेय (अवांतर)
लाइक टू स्केलेटन्स मेकिंग लव्ह ऑन अ टिन रूफ? (श्रेयअव्हेर: कोणाचे आहे, कोण जाणे!)
............हार्प्सिकॉर्ड या वाद्द्याचा आवाज कसा असतो याचे खवचट वर्णन थॉमस् बीचम् (Thomas Beecham) याने केले होते -
“The sound of a harpsichord is like two skeletons copulating on a tin roof in a thunderstorm.”
(हे वाद्य 'बारोक' या पाश्चिमात्य सांगीतिक काळात अधिक वाजवले जाई.)
धन्यवाद
.
उगीचच
उगीचच "टण्टणाटण्टण्टण्टारा...चलती है क्या ९ से १२" नामक एक गाणे आठवून गेले.
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
नादात तितपत फायदा मिळतो का?
"सल्ला" ऐवजी "सौदा"चा अर्थ मला तितपत लागत नाही.
शिवाय नाद फारसा बदलतही नाही, त्यामुळे तोही फायदा तितपत नाही. "सल्ला"करिता टणाटण समांतर "सच्चा" पद आहे, ते एकटे पडेल, हा तोटा.
अनुप्रासांत व्यंजनांचे महत्त्व स्वरांपेक्षा त्यातल्या त्यात अधिक. त्यामुळे सोला/सौदा पेक्षा सोला/सल्ला यांच्यात ध्वनिसाम्य अधिक.
आमच्या बॅकग्राउंडनुसार -
आमच्या बॅकग्राउंडनुसार - कोकणी लोक लै धूर्त, कंजूस, चालू, अप्पलपोटे आणि आत्मश्रेष्ठत्ववादी. आमच्याकडचे वाणी लोक साधे भोळे. तेव्हा ...
----------
जनरली महाराष्ट्र म्हणजे पश्चिम महाराष्ट्र.
सही: पुरोगाम्यांना लॉजिक माफ असतं.
या कवितेत अनुप्रास अलंकार आहे
या कवितेत अनुप्रास अलंकार आहे मला वाटतं. आवडली.
अनुप्रास...
तो तर 'काल काकूने काकाचे कामाचे कागद काळ्या कात्रीने कराकरा कापले'मध्येसुद्धा आहे.
बरे मग?
बरे मग तर मरे बग
बरे मग तर मरे बग
सोले म्हणजे न सोललेला ओला
सोले म्हणजे न सोललेला ओला हरबरा का?
आमसुले
सोले म्हणजे आमसुले.
गोव्याच्या कोंकणीत "सोले खपवणे" म्हणजे थापा मारणे. (शुद्ध कलेसाठी-कला थापा मारण्याबद्दल नव्हे, तर साधारणपणे "काही गळी उतरवणे" अशा परिस्थितीतला वाक्प्रचार.)
अच्छा अच्छा ते कळल्यावर
अच्छा अच्छा
ते कळल्यावर कविता नीट कळते आहे.
मला वाटतं सोलाणे म्हणजे हरबर्याचे दाणे.
सोलाणे म्हणजे हरबर्याचे न
सोलाणे म्हणजे हरबर्याचे न सोललेले दाणे बहुतेक.
ह्म्म ...माझाही तोच कयास आहे
ह्म्म ...माझाही तोच कयास आहे
आज असं नेमकं काय झालं की
आज असं नेमकं काय झालं की सहा वर्षांनंतर हा सल्ला पुन्हा द्यावासा वाटला तुला? !
--------------------------------------------------------------
लिखाण आवडलं तर तारांकीत करायला विसरू नका....
योगायोगाने सापडली
दुसरी एक कविता शोधताशोधता ही योगायोगाने सापडली. फारशा लोकांनी वाचली नसावी, म्हणून इथे टाकली.
विंदा
कविता पूर्वी वाचली होती. आवडली होती.
कवितेवर विंदांच्या विशिष्ट प्रकारच्या विनोदी कवितांचा (विरूपिकांचा नव्हे) प्रभाव जाणवतो.
नो आयडियाज् बट इन थिंग्ज.
+१ अजबखाना
+१ "अजबखान्या"तल्या कविता
सोलं विकण्यापेक्षा पोलाद
सोलं विकण्यापेक्षा पोलाद नेण्याचा सल्ला "मेक इन इंडियाला" अनुसरून वाटल्याने ६ वर्षानंतरही कविता समयोचित वाटली
- ऋ
-------
लव्ह अॅड लेट लव्ह!
सर्वांचे आभार
सर्वांचे आभार.
कदाचित "सोले" या एका शब्दाचा अर्थ तळटिपेत दिला असता, तर आणखी काही वाचकांना अर्थ लागला असता.
पोलादपूर गाव तसे लहान आहे, आणि ते कोकणात आहे, हेसुद्धा थोड्याच लोकांना ठाऊक असणार - त्यामुळे देखील बर्याच वाचकांना समजणार नाही, हे आलेच.
जिथे पिकते, तिथे बाहेरून तीच गोष्ट आणून विकण्यापेक्षा जिथे गरज आहे असा माल आयात करून विकावा, हे शहाणपण : असा सल्ला आहे. सल्ल्यात तसे काही नावीन्य नाही.
परंतु उदाहरणे म्हणून सोले आणि पोलाद हे दोन जिन्नस अनुक्रमे पोलादपूर आणि सोलापूर येथे जाऊन विकणे, यात थोडी शाब्दित गंमत आहे. इतकेच.
पार्डन द पन
सोलेसिझम?
आम सोले
सरे आम "सोले" शब्द ओळखीचा असेलसे वाटले होते.
परंतु सह्याद्रीच्या सुरीने सोले-schism होतो खरा!
आवडलं
आवडलं
आमचा हलकासा कोंकणी
आमचा हलकासा कोंकणी फ्लेवर.
पेणचे पोहे पिशवीत दाबून दामले बसमधे बसले अन लाडघरला थाडथाड पडलेले माडावरचे नारळ घेऊन बैलगाडीने गडी पालगडला आला. दमलेल्या दामल्यांसाठी दगडीखाली दडपलेले दाबके पोहे दापोलीला पोचले.