हॉटेल, पदार्थ, नावे इत्यादी

लेखन तितकेही वाईट नाही, परंतु, तेवढा बोल्ड फाँट जर आवरता घेतलात, तर अनंत उपकार होतील. आभार.

हॉटेल च्या नावात न्यू लिहितात ते त्या नावाचे एखादे हॉटेल आसपास असेल तर नव्या नावात न्यू हा शब्द जोडतात.

बरोबर. म्हणजे, 'यॉर्क' या नावाचे प्रसिद्ध शहर जर अस्तित्वात असेल, तर (त्याच्याशी यत्किंचितही संबंध नसलेले) नवे शहर वसविताना त्याला 'न्यूयॉर्क' म्हणायचे, तद्वत. किंवा, 'दिल्ली' किंवा 'मुंबई' किंवा 'फरीदाबाद' या नावाची प्रसिद्ध शहरे जर अस्तित्वात असतील, तर त्यांच्याच आजूबाजूस नवी शहरे (किंवा जुन्या शहरांची एक्स्टेन्शने) वसविताना त्यांना 'नयी दिल्ली'/'न्यू डेल्ही', 'नवी मुंबई', किंवा 'फरीदाबाद न्यू टाउन' म्हणायचे, तसेही म्हणता येईल.

('न्यू ताजमहाल हॉटेल'!!! बसा बोंबलत.)

--------------------

हिंदु हॉटेल असे लिहायची पद्धत ही पूर्वी असायची. त्या काळी हॉटेल आणि बेकरी व्यवसाय हा बहुतेक वेळा मुस्लीम समाजातील लोक करायचे. त्यांच्या पासून वेगळी ओळख म्हणून हिंदू हा शब्द लिहायचे.

हे ठीकच आहे, परंतु कदाचित तेवढेच कारण नसावे.

कसे आहे, की, उपाहारगृहसंस्कृती जेव्हा हिंदुस्थानात रुजू लागली, तेव्हा 'हॉटेलात खाणे म्हणजे पाप' (झालेच तर 'घराची बरबादी', 'बाहेरख्यालीपणा') अशीही काही संकल्पना तत्कालीन तथाकथित 'सभ्य', 'पांढरपेशा' वगैरे धुवट समाजात एकसमयावच्छेदेकरून रुजू घातली होती. त्यातूनसुद्धा धाडस करून म्हणा, किंवा परिस्थितीजन्य नाइलाजास्तव म्हणा, त्याच तथाकथित 'सभ्य' समाजात उपजलेली काही थोडीथोडकी मंडळी तरीसुद्धा (बहुधा चोरून) उपाहारगृहांची पायरी चढू लागली होतीच. मात्र, शिवाशीव, परजातीय/परधर्मीय व्यक्तीने शिजविलेले अन्न खाणे म्हणजे जात/धर्म भ्रष्ट होणे वगैरे बुरसटलेल्या संकल्पनांचा जमाना तो! साधा एखाद्याच्या विहिरीत कोणा पाद्र्याने पावाचा तुकडा जरी टाकला (किंवा, 'आम्ही रात्री हळूच येऊन यांच्या विहिरीत पावाचा तुकडा टाकला होता' अशी अफवा जरी उठविली), तर त्या विहिरीचे पाणी पिणाऱ्या त्या आख्ख्या कुटुंबाचा धर्म बुडत असे. (हिंदू धर्मास पोहावयास शिकविले नव्हते तेव्हा!) नि मग त्या आख्ख्या कुटुंबास आमच्याच धर्माचा समाज वाळीत टाकीत असे, नि मग झक मारीत त्या कुटुंबास ख्रिस्ती धर्म स्वीकारणे भाग पडत असे. किंवा, एखाद्या हिंदू प्रतिष्ठिताने एखाद्या मिशनच्या आवारात पाऊल ठेवून तेथल्या मिशनरींशी काही साधकबाधक चर्चा केली, नि तशी चर्चा करीत असताना तेथे चहाप्राशन जरी केले, तरी त्यावर ग्रामण्याची आफत येत असे. अशा परिस्थितीत, तितकेच धाडस करून, समाजाला धाब्यावर (ढाब्यावर नव्हे!) बसवून एखादा वीर (बहुधा चोरून) उपाहारगृहाची पायरी जरी चढलाच, तरी त्याला (किंवा अशा शेकडा पन्नाससाठ वीरांना), आधीच आपण उपाहारगृहाची पायरी चढतोय, त्यात पुन्हा हे परान्नाबरोबरच परधर्मीयान्न जर निघाले, तर समाजाकडून त्रास होईल काय, अशी भीती वाटत असावीच. (किंवा, अगदी जनाची नसली, तरी मनाची तरी वाटत असणारच. बाहेरख्यालीपणा एक भाव, नि आपण होऊन आपलाच धर्म बुडविणे एक भाव!)

अशा परिस्थितीत, 'अमूकतमूक हिंदू हॉटेल' अशी पाटी लावून, 'हे उपाहारगृह हिंदू लोकांनी चालविलेले आहे; हिंदू पद्धतीचे (तथा हिंदू माणसास खाण्यास योग्य असे) अन्न येथे बनविले जाते, तथा येथील अन्न खाल्ल्याने कोठल्याही हिंदू व्यक्तीचा धर्म बुडण्याची भीती नाही' असे काही (व्हर्च्यू?) सिग्नलिंग उपाहारगृहाची चालकमालकमंडळी करीत असावीत काय?

(ही तथाकथित 'हिंदू हॉटेले' बहुतकरून शाकाहारी असावीत, असे वाटते, परंतु खात्री नाही. (चूभूद्याघ्या.))

(या अशा 'हिंदू हॉटेलां'तून मुस्लिम, ख्रिश्चन, झालेच तर पारशी, वगैरे हिंदवेतरांना प्रवेश निषिद्ध बहुधा नसावा. (तसेही, तत्कालीन कायद्यानुसारसुद्धा असा निषेध कितपत स्वीकारार्ह असावा, याबद्दल साशंक आहे.) परंतु, कोठला हिंदवेतर अशा ठिकाणी मुद्दाम जाईल?)

----------

अतिअवांतर: उत्तरेत अनेक ठिकाणी 'फलानाढिकाना वैष्णो ढाबा' अशा प्रकारच्या पाट्या सर्रास आढळतात. यातील 'वैष्णो ढाबा'बरून, प्रस्तुत खाणावळ शाकाहारी आहे, असे ओळखावे.

'हिंदू ढाबा' तथा 'मुस्लिम ढाबा' असेही प्रकार फार पूर्वी दिल्लीत पाहिल्याचे आठवते. यावरून, प्रस्तुत आस्थापनाचा चालकमालकवर्ग कोण आहे, नि त्यात कशा प्रकारचे अन्न मिळणे अपेक्षित आहे, याबाबत काही अर्थबोध व्हावा. अशा आस्थापनांतील बहुतांश ग्राहकवर्ग कोठल्या डेमोग्राफिकमधील असावा, याबद्दलही काही अंदाज यावरून बांधता यावा. याचा अर्थ, इतरांना अशा ठिकाणी जायला बंदी असते, असा नव्हे. परंतु, आधी म्हटल्याप्रमाणे, कोण कशाला झक मारावयास जाईल? (किंवा, असे कितीसे लोक जातील?)

तुम्ही आपले घरीच जेवत जा ! तेवढं काळं हिट आणा झुरळांना मारायला म्हणजे चिंता नको.

हाटिलात जाऊच नका