विज्ञान परिषदेत जुन्या विमानांचा विषय
अरेरे.. का तो जुन्या विमानांचा विषय काढला.. आता तर विज्ञान परिषदेतही मांडला.
:(
भळभळा वाहायला लागतो हो नळ आमचा लगेच.. टाळा ते. :(
(व्यवस्थापन : चर्चा लांबल्यामुळे मूळ धाग्यातून वेगळी काढली आहे.)
कसले सॉलिड सकारात्मक आहात हो
कसले सॉलिड सकारात्मक आहात हो थत्तेचाचा.
मला श्रेणी देता येत नाहीये नाहीतर खवचट दिली असती. पौराणिक विमानवाल्यांसाठी वर उल्लेखलेल्या मुद्द्यांपैकी एकालाही स्पर्श करणे शक्य नसल्याचे पक्के ठाऊक आहे ना तुम्हाला ? खरं खरं सांगा..!! ;)
( म्हणून खुश्शाल "हो" म्हणता आहात. करकोच्याला ताटलीत अन कोल्ह्याला सुरईत खीर देणारे तुम्हीच.. !! ;) )
या विषयाचे प्रस्तुतकर्ते आणि
या विषयाचे प्रस्तुतकर्ते आणि सपोर्टर कॅप्टन बोडस हे अत्यंत ज्येष्ठ अनुभवी वैमानिक आहेत. त्यांनी अर्थातच अंधश्रद्धेने विधानं केली असतील असं म्हणवत नाही. पण प्रत्यक्ष प्रोटोटाईप बनवण्यासारखं काही मटेरियल असतं तर इतक्या काळात ते पुढे का आलं नसतं असा प्रश्न पडतो.
या विभागातल्या बहुतांश पुरस्कर्त्यांचा भर केवळ विमान या विषयाच्या पुराणकालीन ग्रंथांतल्या तपशीलवार उल्लेखांवर असतो. या विषयावर मी पूर्वी बराच काळ जालीय वाद घातले पण समाधानकारक मतबदल अथवा उत्तरे मिळाली नाहीत. माझा अभ्यास कमी आहे इतकेच सांगितले गेले.
आणि तळपद्यांनी काहीतरी उडवले
आणि तळपद्यांनी काहीतरी उडवले हे खरे आहे, पण इट वॉज़ मोर लाईक अ बलून-इश थिंग. आणि यातही ते उडवणारे पहिलेच नव्हेत असेही वाचले आहे. पहिले नव्हेत म्हणजे भारतातही पहिले नव्हेत. तदुपरि सुश्रुतसंहितेत ज्या लेव्हल ऑफ डीटेलने प्लास्टिक सर्जरीचे वर्णन आहे त्या लेव्हल ऑफ डीटेलने विमानमेकिंगचे वर्णन कुठेच नाही हे सत्यच आहे.
मागच्या काळात फिलॉसॉफी ऑफ
मागच्या काळात फिलॉसॉफी ऑफ नेचर हा भारी विषय मानत जात नसे. त्यामानाने जनरल फिलॉसॉफी मानला जात असे. म्हणून विमानमेकिंग वर्णन असले तरच विमान होते असा आग्रह अनुचित ठरावा. ज्या देशात कालिदास कोण, किती, कुठला, केव्हाचा याचं उत्तर मिळत नाही असं कल्चर होतं तिथं विमानाच्या फॅक्टर्‍यांची वर्णनं असावीत ही अपेक्षा जास्त आहे. उगाच ते 'फॅक्टरीचे' वर्णन असणे नसणे जास्त न खेचलेले बरे.
विमान नावाची संकल्पना होती इतके खरे आहे. या पलिकडे काही निष्कर्ष काढता येत नाही. ज्यांना जसा विश्वास ठेवायचा तसा ठेवायला स्वातंत्र्य आहे.
विमान नावाची संकल्पना होती
विमान नावाची संकल्पना होती इतके खरे आहे. या पलिकडे काही निष्कर्ष काढता येत नाही. ज्यांना जसा विश्वास ठेवायचा तसा ठेवायला स्वातंत्र्य आहे.
मग डेफिनिट पुरावे नसताना ते होतेच असा आग्रह धरणार्‍यांचं मतस्वातंत्र्य तुम्हांला मान्य आहे, पण ते वायझेड आहेत असं म्हणणारांचं मतस्वातंत्र्य तुम्हांला मान्य नाही. या ग्रामीण दुटप्पीपणाचा निषेध. (कारण तुम्ही शहरी नाही, नै का?)
विमान नावाची संकल्पना होती
विमान नावाची संकल्पना होती इतके खरे आहे.
हो.. मान्यच आहे. विमान नावाची संकल्पना.. अर्थात हवेत पक्ष्यांप्रमाणे विहार करण्याचे साधन ही संकल्पना मनुष्यजातीच्या जन्मापासूनच असणार.
टाईम मशीन ही संकल्पना आजही आहे. त्याचा उल्लेख असलेल्या अनेक कथा, पुस्तकं आहेत. उद्या कदाचित ते यंत्र प्रत्यक्षात येईलही.
तेव्हा आमच्याकडे हजार वर्षांपूर्वीसुद्धा टाईम मशीनची संकल्पना होती हे विधान योग्यच असेल. पण आमच्याकडे हजार वर्षांपूर्वी टाईम मशीन होतं हे विधान चूक ठरेल.
पण.. सध्याची पौराणिक विमानविषयक विधानं ही मात्रः पूर्वी आपल्याकडे विमानं होती, ती सध्याच्या विमानांपेक्षाही प्रगत होती, त्यांची इंजिन्स आयन प्रपल्शन तत्वावर (मर्क्युरी आयन) चालत होती, त्यांचा आकार सध्याच्या विमानांपेक्षा मोठा होता अशी स्पेसिफिक विधानं आहेत. ते योग्य वाटत नाही.
पण.. सध्याची पौराणिक
पण.. सध्याची पौराणिक विमानविषयक विधानं ही मात्रः पूर्वी आपल्याकडे विमानं होती, ती सध्याच्या विमानांपेक्षाही प्रगत होती, त्यांची इंजिन्स आयन प्रपल्शन तत्वावर (मर्क्युरी आयन) चालत होती, त्यांचा आकार सध्याच्या विमानांपेक्षा मोठा होता अशी स्पेसिफिक विधानं आहेत. ते योग्य वाटत नाही.
असं कसं? आखडू शहरी लोक मूर्ख असतात आणि ग्रामीण लोकच काय ते शहाण्या***चे असतात हे तुम्हांला माहिती नाही काय?
लाकडावर कापड ताणून बनवलेल्या
राईट ब्रदर्सच्या लाकडावर कापड ताणून बनवलेल्या लडखडत थोडंसं उडून कोसळणार्‍या पहिल्या "हवेपेक्षा जड" विमानाच्या शोधानंतर शंभर वर्षांच्याही आत एअरबस, बोईंग अशी अत्यंत सुरक्षित, वेगवान आणि एफिशियंट विमानं इव्हॉल्व झाली. सुपरसॉनिकही असंख्य झाली.
आपल्याकडे तंत्रज्ञान होतं पण आपण ते होतं असं म्हणण्यापलीकडे का गेलो नाही आणि एकूण आपलं संशोधन नष्ट का झालं याची कारणं कोणी सांगेल का ? (पुराणकाळातलं टिकलं नाही हे ठीक, पण तळपदेंनी सव्वाशे-दीडशे वर्षांपूर्वी केलेलं वर्किंग मॉडेल का पुढे गेलं नाही ? त्यांनी रॅली ब्रदर्सना ते विकलं असे उल्लेख समजतात. पण मग रॅली ब्रदर्स त्या काळीही हे संशोधन विकत घेऊन नष्ट का करतील? उलट या क्षेत्रात प्रचंड आघाडी घेण्यासाठी का नाही वापरणार ?
भारतीय तंत्रज्ञान दाबणे हे काही त्यांचं मूळ ध्येय नसणार. बरं त्यावेळी ते त्यावर बसून राहिले आणि आपली चेतक स्कूटर विकत राहिले असं समजू, पण त्यांनी नंतरच्या इतक्या दशकांत कधीच ते तंत्र बाहेर काढलं नाही किंवा इतरांना विकलं नाही ? तर्कात नाही बसत.
इतकी स्पेसिफिक विधानं एकतर
इतकी स्पेसिफिक विधानं एकतर मूळ असली पाहिजेत किंवा तशी डिडक्ट करता आली पाहिजेत. जनरली एखादे विधान कोणत्या आधारावर केले आहे हे न जाणता विधानकर्त्यावर विधान करणे मला योग्य वाटत नाही.
-------------
उदा. दिल्लीचा लोहस्तंभ पाहून (त्याचे करोजन होत नाही हे पाहून) दोन गोष्टी म्हणता येतात. भारतीयांना धातूशास्त्र चांगले माहित होते किंवा त्यांचा एक ठोकळ्यावर कंपोझिशनचा एक तुक्का अपघाताने बसला.
अजो.. विधानं आजची.. उल्लेख
अजो.. विधानं आजची.. उल्लेख जुने असा प्रकार आहे.
आता असं पहा..
अशोकस्तंभ नावाचा एक न गंजणारा स्तंभ गस्तिनापुरात होता. गंजभट्टाच्या लोहपुराणात ते कसे बनवायचे याचे वर्णन होते..
आता ते वर्णन, त्यानुसार काही बनू शकेल अशी ती रेसिपी अन खुद्द स्तंभ हे सर्व नॉन ट्रेसेबल.
... आता उदाहरण कसे वाटेल?
गवि, मी ही एक उदाहरण
गवि, मी ही एक उदाहरण देतो.
कौरवांच्या दरबाराचे कोणत्याही तासभराचे वर्णन घ्या. तिथे लोक नागडे तर बसले नव्हते ना? मग तुम्ही कपडे दाखवा, फॅक्टरी दाखवा नाहीतर पांडवकालीन कपडे ही केवळ कल्पना होती असे म्हणणार का?
भविष्यात लोक इतका बेभरोसा करणार आहेत आणि आपल्या पूर्वजांना इतक्या कमी प्रतीचे समजणार आहेत याची कल्पना तेव्हाच्या लोकांना असती तर मामला वेगळा असता.
सध्याला कोणाला जसा विश्वास ठेवायचा आहे तसा ठेऊ देणे इष्ट आहे.
ज्याने विधान केले आहे त्याने
ज्याने विधान केले आहे त्याने त्या विधानाचा आधार काय वापरला आहे हे माहित झाल्याशिवाय आपण मधे "आपल्या ज्ञानाच्या आधारे" बोलू नये. कारण प्रत्येक क्षेत्रात ज्ञानाची खोली प्रचंड असते. मी तरी त्या माणसाने कोणते ग्रंथ वापरले, कोणत्या ओळीचा काय अर्थ काढला, त्या काळात इतर आवश्यक शाखांचे ज्ञान काय होते, इ इ बद्दल काहीही वाचले नाही. जो पर्यंत तो व्यक्ति त्याचे आधार देत नाही तोपर्यंत वाट बघायला पाहिजे. तो मूर्खच निघेल त्याची इतकी शाश्वती मला नाही. निघेल तेव्हा हसूच ना!
+१
कपडे बनवण्यासाठी फॅक्टरी आवश्यक असते का आणि असली तरी त्यात लाकडी यंत्रे वापरून कपडे बनवता येतात का?
मला वाटतं होय. आजच्या विमानापेक्षा मोठ्या विमानांच्या बाबतीत तसं आहे का?
मला वाटतं त्या काळच्या लो-एनर्जी अस्तित्वाच्या मानाने भारतीयांनी पुष्कळच विचार केला होता आणि स्थापत्य, कला, शेती इत्यादी बाबतीत बरीच प्रगती केली होती पण म्हणून तेव्हा लोक विमानांतून हिंडत होते याला फिक्शनसदृष कथांशिवाय काहीही आधार नाही.
अशा गोष्टी कळण्यासाठी या विज्ञान परिषदेत एक यज्ञ केला पाहिजे होता; म्हणजे आकाशवाणी झाली असती किंवा खुद्द इंद्र विमानात बसून डेमो द्यायला आला असता. ;-)
अशा गोष्टी कळण्यासाठी या
अशा गोष्टी कळण्यासाठी या विज्ञान परिषदेत एक यज्ञ केला पाहिजे होता; म्हणजे आकाशवाणी झाली असती किंवा खुद्द इंद्र विमानात बसून डेमो द्यायला आला असता.
पण कलियुगात माणसांची क्वालिटी अन पॉवर घटते ना. त्यात परत यज्ञ करायला ते खरे ब्राह्मणही पाहिजेत- कलियुगात ते तर कधीचेच लुप्त झाले. त्याबरोबरच सगळे ज्ञानही. कंप्यूटर हार्डवेअर व इलेक्ट्रॉनिक्सची सगळी पुस्तके नष्ट होऊन फक्त अल्गोरिदम्सची पुस्तके सापडावीत त्यातली गत झालीये सध्या. ;)
तदुपरि सुश्रुतसंहितेत ज्या
तदुपरि सुश्रुतसंहितेत ज्या लेव्हल ऑफ डीटेलने प्लास्टिक सर्जरीचे वर्णन आहे
@बॅटमन - ही जी काही प्लॅस्टीक सर्जरी होती तीच्या मुळे functional अवयव मिळत होते की फक्त दिखावु? मला वाटते की नाक वगैरे कापले ( तेंव्हा म्हणे हे सर्रास होयचे ) तर त्याच्या ऐवजी काहीतरी लावुन देणे अश्या प्रकाराचे ही गोष्ट होती.
अश्या प्रकारच्या सर्जरी ग्रीस आणि रोम मधे पण चालायच्या. म्हणुनच न्हावी सर्जन चे काम करायचा.
नाक कापयावर परत बसवून देणे
नाक कापयावर परत बसवून देणे याचा उल्लेख वाचला आहे, बाकी अवयवांचे माहिती नाही.
तदुपरि नाक हा निव्वळ दिखाऊ अवयव आहे असे वाटत नाही.
अ‍ॅज़ फॉर ग्रीस & रोम- डेफिनिटली असतील. गॅलेन इ. लोक तसे डॉन म्हणून परिचित आहेतच. पण विषय भारताचा चालला आहे. आणि नाक बसवून देणे हे काम न्हावी करत असे याला पुरावा काय आहे? न्हावी इतके स्पेशलाईझ्ड काम करीत असेल असे वाटत नाही.
नाक बसवुन देणे म्हणजे
नाक बसवुन देणे म्हणजे कापलेल्या नाकाच्या जागी नाकासारखे दिसणारे ( Functional नाही ) दुसर्‍या कातड्यापासुन बनवलेले नळकांडे ( सोप्या भाषेत ) बसवुन देणे. ह्यात functional असे काही नाही.
तुटलेली बोटे वगैरे जुळवुन दिल्याचे किंवा भाजलेली त्वचा रीप्लेस केल्याचे उल्लेख आहेत का?
स्पेसिफिक तसे उल्लेख मला
स्पेसिफिक तसे उल्लेख मला दिसले नाहीत. किंवा कळाले नाहीत. खालील पॅरेग्राफमध्ये बरेच काही लिहिले आहे, त्यात काही आढळल्यास पहा. मेडिकलचा म देखील मला कळत नाही.
There are numerous contributions made by Sushruta to the field of surgery.[3] Surgical demonstration of techniques of making incisions, probing, extraction of foreign bodies, alkali and thermal cauterization, tooth extraction, excisions, trocars for draining abscess draining hydrocele and ascitic fluid. Described removal of the prostate gland, urethral stricture dilatation, vesiculolithotomy, hernia surgery, caesarian section, management of haemorrhoids, fistulae, laparotomy and management of intestinal obstruction, perforated intestines, accidental perforation of the abdomen with protrusion of omentum. Classified details of the six types of dislocations, twelve varieties of fractures and classification of the bones and their reaction to the injuries. Principles of fracture management, viz., traction, manipulation, appositions and stabilization including some measures of rehabilitation and fitting of prosthetics. Classification of eye diseases (76) with signs, symptoms, prognosis, medical/surgical interventions and cataract surgery. Description of method of stitching the intestines by using ant-heads as stitching material. First to deal with embryology and sequential development of the structures of the fetus. Dissection and study of anatomy of human body. Introduction of wine to dull the pain of surgical incisions. Enumeration of 1120 illnesses and recommended diagnosis by inspection, palpation and auscultation.
स्रोतः
https://www.princeton.edu/~achaney/tmve/wiki100k/docs/Sushruta.html
समजेल अशा भाषेत उल्लेख इथे दिसले.
The Sushruta's contribution in the field of Plastic Surgery can be enumerated as follows 2,5,10,11,14,17:
Rhinoplasty (cheek)
Classification of mutilated ear lobe defects and techniques for repair of torn ear lobes (15 different types of otoplasties)
Cheek flap for reconstruction of absent ear lobe.
Repair of accidental lip injuries and congenital cleft lip.
Piercing children's ear lobe with a needle or awl.
Use of suture materials of bark, tendon, hair and silk.
Needles of bronze or bone (circular, two finger-breadths wide and straight, triangular bodied, three finger - breadths wide)
Classification of burns into four degrees and explaining the effect of heat stroke, frostbite, and lightening injuries14.
Fourteen types of bandaging capable of covering almost all the regions of the body and different methods of dressings with various medicaments.
Use of wine to dull the pain of surgical incisions.
Described 20 varieties of sharp instruments *(sastra) and 101 types of blunt instruments (yantra) and their handling techniques.
Systematic dissection of cadavers.
Advocated the practice of mock operations on inanimate objects such as watermelons, clay plots and reeds.
Use of leeches to keep wounds free of blood clots.
A code of ethics for teachers as well as students.
*”should have an edge so fine that it should divide the hairs on the skin.”
The Sushruta's contributions to allied fields are: 2, 3, 5,10,11,14
Surgical demonstration of techniques of making incisions, probing, extraction of foreign bodies, alkali and thermal cauterization, tooth extraction, excisions, trocars for draining abscess draining hydrocele and ascitic fluid.
Described removal of the prostate gland, urethral stricture dilatation, vesiculolithotomy, hernia surgery, caesarian section, management of haemorrhoids, fistulae, laparotomy and management of intestinal obstruction, perforated intestines, accidental perforation of the abdomen with protrusion of omentum.
Classified details of the six types of dislocations, twelve varieties of fractures and classification of the bones and their reaction to the injuries.
Principles of fracture management, viz., traction, manipulation, appositions and stabilization including some measures of rehabilitation and fitting of prosthetics.
Classification of eye diseases (76) with signs, symptoms, prognosis, medical/surgical interventions and cataract surgery.
Description of method of stitching the intestines by using ant-heads as stitching material.
First to deal with embryology and sequential development of the structures of the fetus.
Dissection and study of anatomy of human body.
Introduction of wine to dull the pain of surgical incisions.
Enumeration of 1120 illnesses and recommended diagnosis by inspection, palpation and auscultation.
काही कॉट्रास नाहीये. मी साधा
काही कॉट्रास नाहीये. मी साधा प्रश्न विचारला होता आणि बॅटमॅन नी उत्तर दिले. उत्तरात मी म्हणाले तसे कुठेही तुटलेले बोट, हात, जीभ जोडुन देणे वगैरे दिसले नाही. कानाची पाळी तयार करुन देण्यात येत होती हे दिसले.
कोणाला कमी लेखायची गरज नाही आणि इच्छा नाही. लिस्ट मधल्या बर्‍याच गोष्टी जगात बाकी ठीकाणी ही घडतच होत्या.
कोणाला कमी लेखायची गरज नाही
कोणाला कमी लेखायची गरज नाही आणि इच्छा नाही.
पॉइंट टेकन.
लिस्ट मधल्या बर्‍याच गोष्टी जगात बाकी ठीकाणी ही घडतच होत्या.
ही बाकी ठिकाणं कोणती? तिथं काय घडत होतं? जर तुम्हाला सुश्रुताबद्दलचंच वाचन इतकं कमी असेल तर बाकी ठिकाणची मेडिकल डेवलपमेंट अ‍ॅट पार विथ इंडिया होती हे सबस्टँशिएट करायला लागणार नै का?
मेडिकल आहे म्हटल्यावर लिवायला हवे :
स्पेसिफिकली कॉस्मेटिक ऑर्गन रिकन्स्ट्रक्शन, प्लस पेडीकल ग्राफ्ट नामक आजही वापरात असलेल्या प्लास्टीक सर्जरीचे प्रिन्सिपल भरपूर डीटेलमधे उपलब्ध आहे, आजही मूळ तत्व वापरले जाते, व त्या काळच्या टेक्नॉलॉजीच्या मानाने ही कन्सेप्ट भरपूर अ‍ॅडव्हान्स्ड होती.
तसेच काऊचिंगचेही तंत्र विकसित केले होते. हा मोतिबिंदूचा इलाज इन्व्हिजन व एक्झिक्यूट करणे ही एक प्रचण्ड मोठी वैचारिक पायरी होती. यात अमुक आजार नक्की कशाने होतो, व तो दुरुस्त करण्यासाठी काय करता येईल इ. बद्द्लचे खूपच प्रगत चिंतन आढळते.
वर थत्तेचाचांनी म्हटल्याप्रमाणे
अंडरलाइंग प्रिन्सिपल्स
फॉर्म्युले आणि अ‍ॅप्रोक्झिमेशन्स
मटेरिअल सायन्स
सुरक्षितता
इन्स्ट्रुमेंटेशन
या मुद्द्यांवर हे लिखाण यशस्वीपणे खरे ठरते.
(पण,
या दोन गोष्टी होत्या म्हणून ते सर्जिकल टेक्निक, वा एकंदरीतच ब्लँकेट आयुर्वेद आजच्या कोणत्याही सर्जरीपेक्षा श्रेष्ठ वगैरे होते असे अजिबात होत नाही. तत्कालीन इतर जगात सुरू असलेल्या वैद्यकीय उपचारपद्धती व एकंदरीतच वैद्यकशास्त्राच्या मानाने या गोष्टी भरपूर जास्त प्रगत होत्या. कालांतराने या उपचारपद्धतींचा विकास थांबला, याचे सोपे कारण म्हणजे शिष्याला सगळे ज्ञान न देता हातचे राखून ठेवण्याची वात्रट पद्धत.
आजही कुणाला अमुक झाडपाल्याने तमुक गुण आला असे समजले तर त्या झाडपाल्यात नक्की काय काय घातले आहे, हे देखिल तो सांगत नाही, त्यावरचे संशोधन वगैरे तर कोसो दूर.
याउलट, आधुनिक वैद्यकात थोडी जरी वेगळी कल्पना सापडली, तर ती १५ कॉन्फरन्सेसमधे ओरडून सांगितली जाते, १५०० लोक ती वापरून पहातात, अन मग साधकबाधक चर्चेनंतर ती पद्धती वापरात घेतली जाते, वा डिस्कार्ड केली जाते.
असो.)
हा एक त्यातल्यात्यात बरा दुवा: https://ispub.com/IJPS/3/2/7839
>>या विषयाचे प्रस्तुतकर्ते
>>या विषयाचे प्रस्तुतकर्ते आणि सपोर्टर कॅप्टन बोडस हे अत्यंत ज्येष्ठ अनुभवी वैमानिक आहेत.
या कॅप्टन बोडस यांनी प्रश्नांना समाधानकारक उत्तरे दिली नाहीत असे कुठेतरी वाचले. हा आरोप/अपेक्षा अन्यायकारक आहे. ते वैमानिक आहेत ही बाब लक्षात घेणे आवश्यक आहे.
टीएमटीच्या वागळे आगारातील ज्येष्ठ अनुभवी चालक श्री. अमुक तमुक यांना बसच्या इंजिनातील फ्यूएल इन्जेक्टरविषयी प्रश्न विचारल्यास त्यांनाही समाधानकारक उत्तरे देता येणार नाहीत. डिझाइन इंजिनिअरला प्रश्नांची उत्तरे देता आली नाहीत तर तक्रार करणे योग्य आहे.
अहो.. आत्ताचा सुपर एरो
अहो.. आत्ताचा सुपर एरो इंजिनियर जरी घेतला तरी तो पूर्वीच्या विमानांची डीटेलवार यंत्ररचना उपलब्ध असेल तरच समजून घेणार अन सांगणार ना?
केवळ पूर्वी अश्या विमानांचा उल्लेख आढळतो असे सांगण्यासाठी इंजिनियरिंग नॉलेज कशाला हवे?
अशी किमान ठोसपणा असलेली पुराणकालीन मशीनरचना उपलब्ध असती तर त्यात भरपूर मॉनेटरी पोटेन्शियल असल्याने एव्हाना ती भरपूर संशोधित होऊन प्रॉडक्टच्या रुपात बाजारात आली असती. नुसत्या कल्पना समजावून देत बसाव्या लागल्याच नसत्या. कोणत्याही टँजिबल विषयावर उलट संशोधन जगापासून लपवले जाण्याची शक्यता असते.. ते पूर्वग्रह सोडून "कोणीतरी केले पाहिजे" "कोणीतरी केले पाहिजे" असे प्रचार करुन सांगण्याची अजिबात नसते.
वैमानिक शास्त्र आणि त्यावरील अभ्यास
पूर्वी एकदा तळपद्यांबद्दल कुतुहल वाटलं तेव्हा हा पेपर बघितला होता.
http://cgpl.iisc.ernet.in/site/Portals/0/Publications/ReferedJournal/AC…
त्यात त्यांनी वैमानिकशास्त्र हा जो काहे ग्रंथ आहे त्यातील उदाहरणांबद्दल चर्चा केलीये. बहुतेक उदाहरणं आपल्या आजकालच्या "विमान" ह्या व्याख्येत सपशेल नापास होत असल्याचं निरिक्षण आहे.
नैसर्गिक शोध हे अशा प्रकारे
नैसर्गिक शोध हे अशा प्रकारे मांडायची पद्धत पहिल्यांदा अरबांनी इस्लामिक गोल्डन एज मधे चालू केली. त्या अगोदर थत्ते असलं डॉक्यूमेंटेशन आणि थेरी मागाताहेत हे विअर्ड आहे आणि तुम्ही टाळ्या वाजवताय? नितिनजींच्या तत्त्वांनी धृतराष्ट्राच्या दरबारातले लोक नागडे बसायचे हे आरामात सिद्ध करता येते. मग महाभारत झाले का नाही ते जाऊ द्या, पण ते लिहिले गेले तेव्हा कपडेच नव्हते असे पक्के मानणार आहात का?
असहमत. अशी मेथडॉलॉजी
असहमत. अशी मेथडॉलॉजी ग्रीकोरोमन काळापासून सापडते. एक उदा. म्हणून व्हिट्रूव्हियसचा आर्किटेक्चुरा नामक ग्रंथ पहावा. सुश्रुतसंहितेत ज्या डीटेलमध्ये सर्जरी इ. चे वर्णन आहे त्याच डीटेलमध्ये त्यात आर्किटेक्चरचे वर्णन आहे.
आणि मुळात, अरबांना तरी ही अक्कल आली कुठून? ग्रीकोरोमन वारशाचा अभ्यास केल्याशिवाय त्यांना हे जमणं अशक्य होतं, कारण त्यांच्या संपर्कातील विश्वातले कल्चरल डॉन हे ग्रीकोरोमनच होते.
आपण भलतीकडेच जातो आहोत
आपण भलतीकडेच जातो आहोत चर्चेत. मी माझे पॉईंट्स मांडतो.
डॉक्युमेंटेशन अरबांच्या काळात सुरु झालं की ग्रीकांच्या काळात वगैरे मुद्दे रोचक असले तरी या बाबतीत अप्रस्तुत आहेत.
मान्यच आहे की सदर पुराणकालीन विमानांच्या वेळेला उपरोक्त प्रकारे डॉक्युमेंटेशन होतच नव्हतं.
माझा मुद्दा फार स्पष्ट आहे. पूर्वीच्या काळात विमानं नव्हतीच, किंवा ती प्रगत नव्हती असं माझं किंवा आधुनिक विज्ञानाचं म्हणणं नाही.
मुद्दा फक्त इतकाच की आज जे काही उपलब्ध आहे त्यावरुन पूर्वी विमानं होती हे सिद्ध होत नाही कारण री-प्रोड्युसिबल अश्या प्रकारची कोणतीही माहिती, कृती इ इ उपलब्ध नाही. भले ती उपलब्ध नसण्याचं कारण किती का जेन्युईन असेना.
तस्मात.. अगदी तेव्हा ती विमानं होती असं वादापुरतं मान्य जरी केलं तरी आता त्या फॅक्टचा केवळ बरं वाटण्यापलीकडे काही उपयोग (पुढच्या विमानन क्षेत्रातल्या भारताच्या प्रगतीत) नाही.
आता माझा मुख्य आक्षेपः
हजारो वर्षांपूर्वी विमानं होती अन त्याचा अभ्यास झाला पाहिजे, त्याच्याकडे दुर्लक्ष करु नये हेच मत परतपरत सर्व तज्ञ मांडतात.
कबूल आहे. ठोस ग्रंथ आणि त्यात काहीतरी मटेरियल आधार सापडेपर्यंत जरुर अश्या ग्रंथांचा, मॉडेल्सचा, पोथ्यांचा शोध, उत्खनन इ इ चालू ठेवावं. ती बाजू बंद करावी असं मुळीच नाही.
पण आपण काय करतोय की या क्षेत्रात केवळ पुराणकाळातले हवाले आणि रम्यकथा सांगत आपण आज जे काही आधुनिक विमान तंत्रज्ञान आहे त्यात हवी तशी प्रगती करत नाही आहोत. अवकाशक्षेत्रात जर आपण इतकी मोठी भरारी घेऊ शकतो तर भारतीय बनावटीचं, पूर्ण इथे डिझाईन अन मॅन्युफॅक्चर झालेलं एकही प्रवासी विमान का बनलं नाही इतक्या दशकांत ? एक सारस विमानाचा छोटा प्रोजेक्ट , तोही का कोलमडावा ? की जोपर्यंत तळपदेंच्या मर्क्युरी आयन इंजिनाबरहुकूम विमान बनत नाही तोपर्यंत आम्ही त्या फडतूस राईट ब्रदर्सचं तंत्र वापरुन काही बनवणार नाही ?
लोकसत्ताचा आजचा अग्रलेख
लोकसत्ताचा आजचा अग्रलेख "सांगे वडिलांची कीर्ती."
वाह..!!
काही भागः
आपला भूतकाळ थोर होता यात शंकाच नाही. पण प्राचीन शास्त्रे, विज्ञानाची पुराणकालीन प्रगती हे आजच्या कसोटय़ांवर धसाला लावता येणार आहे की आजकाल बोकाळलेल्या अनेक कुडमुडय़ा विज्ञानांप्रमाणेच तेही अमुक मुहूर्तावर, अमक्याच अटी पाळल्या गेल्या की मग सिद्ध होणार आहे? आपल्याकडे सारेच होते हा गंड आपल्या वर्तमानकालीन न्यूनगंडातून आलेला नाही ना, हा प्रश्न स्वत:ला तरी विचारायला हवा..
आहा.. क्या बात...
मी जे मागतो आहे तसं वर्णन
>>थत्ते असलं डॉक्यूमेंटेशन आणि थेरी मागाताहेत हे विअर्ड आहे
मी जे मागतो आहे तसं वर्णन आयुर्वेदात आहे.
उदा. अंडरलाइंग प्रिन्सिपल म्हणून तीन प्रकारचे दोष - कफ पित्त वात यांचे लिस्टिंग (ही प्रिन्सिपल्स भले आजच्या काळच्या ज्ञानानुसार चुकीची किंवा अपुरी असतील).
रोगाची लक्षणे
त्यावरचे उपाय
औषधे बनवण्याची कृती वगैरे
तसे वर्णन विमानशास्त्राचे नाही इतकाच प्रश्न आहे.
आयुर्वेद हा वेदकाळातला की नंतरचा हा प्रश्न बाजूस ठेवला तरी आयुर्वेदातलं ज्ञान अस्तित्वात होतं असं म्हणायला वाव आहे.
नुस्त्या पुस्तकातली वर्णने
नुस्त्या पुस्तकातली वर्णने काय कामाची. बोइंग सारखी एखादा कारखाना असता तर जिथे हे ग्रंथ टीकले तिथे त्या कारखान्याचा पाया, फाऊंड्री काहीतरी शिल्लक राहीले असते ना. बनवण्यासाठी लागणार्‍या मशिन्स चा किंवा वेल्डिंग चा, मेटलर्जीचा कूठे उल्लेख नाही. एकदम फायनल प्रॉड्क्ट चा उल्लेख.
हजारो वर्षांनी नक्की काय
हजारो वर्षांनी नक्की काय टिकते हे जरा विचार करून मग बोला. प्रत्येक गोष्टीचे प्रकट अवशेष मिळतातच असे नाही, बर्‍याच गोष्टी या एज्युकेटेड गेस करून इन्फर कराव्या लागतात.
पण असो. मेटलर्जीचे प्रूफ म्हणून फायनल प्रॉडक्ट तरी तुमच्या समोर आहेत. की त्यावरही फेकूगिरीचा डौट आहे? मधल्या पायरीतले कैक डीटेल्स अजूनही आपल्यासमोर आलेले नाहीत. पण सुदैवाने प्राचीन भारतात बनणार्‍या स्टीलबद्दल एक अख्खे पुस्तकच उपलब्ध आहे.
http://books.google.co.in/books/about/India_s_Legendary_Wootz_Steel.htm…
http://met.iisc.ernet.in/~rangu/text.pdf
http://www.ias.ac.in/resonance/Volumes/11/06/0067-0077.pdf
इथे त्यातील बराच भाग वाचता येईल.
आणि ग्रीकोरोमन काळातले बरेच डीटेल्सही असेच अप्रत्यक्षपणे इन्फर करून काढावे लागलेले आहेत. पुस्तकांतील वर्णनेच कैक ठिकाणी शिल्लक आहेत. अशावेळी त्यांनाही फेकूगिरीच म्हणणार का?
मी मला माहिती असलेले पुरावे
मी मला माहिती असलेले पुरावे सादर करतोय. भारतात जुन्या काळी कुठली शास्त्रे प्रगत होती याबद्दल मला थोडी माहिती आहे आणि मी ती सादर करतोय इतकेच. ज्याबद्दल माहिती नाही त्याबद्दल मी मौन पाळले आहे. पण सर्चवूनही ज्याबद्दल माहिती मिळत नाही त्याबद्दल मी साशंकच आहे. ही विमाने इ. बनत नव्हती असेच सध्या माझे मत आहे. यात काड्या टाकण्याचा संबंध आला कुठे? अगोदर मत ठरवून मग त्याआधारे पुरावे सिलेक्ट करणार्‍यांपैकी मी नाहीये. सॉरी.
अजो एकदम बरोबर
बनवता येत नव्हत्या कशावरून?
अजो, तुमचे म्हणणे एकदम बरोबर आहे.
मी काही दिवसांपूर्वी वाचलेला किस्सा:
एकदा असाच एक, भारतीय ज्ञानावर शंका घेणारा, वैज्ञानिक होता. त्याचापण भारतातल्या सरदारजीबरोबर असाच वाद झाला. त्या वैज्ञानिकाने त्याच्या देशात १० फूट खोल खड्डा खणला, तर त्यांना १ टेलिफोन वायर सापडली. त्याने मग सरदारजीला सिद्ध केले की त्याच्या देशात ५० वर्षांपूर्वीपण टेलिफोन होता. पण आपला सरदारजी पण काही कमी न्हवता. त्याने त्या वैज्ञानिकाला भारतात बोलावले आणि १ जागा दाखवून सांगितले की इथे खण. १० फूट झाले, पण काहीच मिळाले नाही. सरदार म्हणे अजून खण. २० फूट, २५ फूट, ५० करत करत १०० फूट झाले, तरी काहीच मिळाले नाही. सरदारजी म्हणाला, बघ, आता सिद्ध झाले की नाही आमच्या देशात ५० काय, ५००० वर्षांपूर्वीपण वायरलेस होते ते.
अजो, तुम्ही लढा, मी तुमचे कपडे सांभाळतो. (शंकेखोर लोकांसाठी: अजो कपडे घालतात हे मी सिद्ध करू शकतो. त्यांचा पूर्ण कपड्यातला फोटो ऐसीवर उपलब्ध आहे.)
मला यातुन एक नवीन कळले की
मला यातुन एक नवीन कळले की पांडवांच्या काळात कपडे बनत होते! म्हणजे अंग झाकायला, उन वार्‍यापासून रक्षणाला काहितरी असणार हे उघड आहे.
पण हे कपडे म्हणजे धातु/चामडे यापेक्षा सध्या ज्याला कापड म्हटले जाते तत्सम असावे काय?
शिर्यलींमध्ये जी तलम सिल्कची उपरणी नी पितांबरे दाखवतात तसे खचितच नसावे
अर्थातच. ही शंकाही येण्याचे
अर्थातच. ही शंकाही येण्याचे कारण नव्हते. क्लोदिंगचा विकी पाहिला तरी हे कळून येईल. मागासलेल्या इ. भारतातही त्यामुळे कपडे होतेच.
कपडे म्हणजे काय ते एकदा
कपडे म्हणजे काय ते एकदा स्पष्ट करा मग पाहता येईल काय ते.
महाभारत युद्धाचा काळ परंपरेप्रमाणे इसपू ३१०२ असे सांगतात. तितका जुना काळ बरेच लोक मानत नाहीत. पण तोच काळ आहे असे जरी मानले तरी त्या काळात लोक कपडे घालायचे हे मान्य करायला मला अडचण काहीच दिसत नाही.
कपडे
कपडे म्हणजे किमान मागावर (किंवा अन्य मार्गाने) विणलेले तलम कापड. (कसलेही सिल्क, कॉटन इत्यादी)
मग जर इतक्यापूर्वी कापड होते तर ते विणत कशाने व कसे असत? कारण लुम्स हा प्रकार काही तितका जुना नसावा. नी अशी तलम कापडे निव्वळ हाताने विणता येतील का?
का लोकरी कपडे असायचे? केवळ निटिंग केलेले?
चामड्याचे कपडे किंवा तत्सम अंगरक्षेपुरते निर्माण केलेले मानवी आयोजन अभिप्रेत नाही
==
हे प्रश्न वरील चर्चेशी थेट संबंधित नाहीत म्हणून वेगळ्या जागी विचारले आहेत. मी खरंच तत्कालीन व्यक्ती कशा दिसत असतील हे इमॅजिन करायचा प्रयत्न करतोय.
===
उपप्रश्नः
कारण महाभारत लिहिण्याचा काळ व ते घडण्याचा काळ वेगळा असणार. व हे काव्य अनेकांनी भर घालत वाढवत नेले असल्याने घडण्याच्या काळी कपडे कोणते वगैरे तपशील काव्य लिहिताना लक्षात घेतल्याच असतील असे नाही. तेव्हा यात वर्णन केलेली कापडे ही महाभारताच्या काळातील समजावीत का ते लिहिले गेले त्या काळातील?
त्या पारिभाषिक संज्ञांमधले
त्या पारिभाषिक संज्ञांमधले मला काही कळत नाही.
पण हडप्पा संस्कृतीत मोहेंजोदडो इथे कापसापासून कापडे बनवण्याची फ्याक्ट्री असल्याचा पुरावा आहे. कापसापासून बनलेली वस्त्रे ही प्राचीन भारत, चीन, इजिप्त इ. देशांत लै अगोदरपासून वापरात आहेत.
सुयांचा शोधही इसपू तीस हजार वर्षे इतका जुना आहे. सर्वांत जुन्या सुया हाडापासून बनवलेल्या सापडल्या आहेत.
बाकी तत्कालीन लोक कसे दिसत असतील हे बघायचे असेल तर अजिंठ्यातील भित्तिचित्रे पहा नैतर इजिप्तातील पिर्‍यामिडमधील भित्तिचित्रे पहा. खासकरून इजिप्तमधील चित्रे पहा, कारण ती इसपू एक हजार इ. च्या सुमारची आहेत. नेटवर जरा शोध घेतल्यास सापडतील. भारतातील वर्णने पहायची तर मग रामायण-महाभारत-वेद इ.इ. मध्ये बघावे लागेल.
होते ना!
(विमाने होती, म्हटल्यावर 'माइल-हाय क्लबा'त वापरण्याकरिता काही नको???)
..........
महाभारतातल्या एका प्रक्षिप्त१ परंतु कालौघात नष्ट झालेल्या२ खंडात त्यांचा उल्लेख आढळतो. तो व्यास त्या अंबिका, अंबालिका अँड दासी कंपनीबरोबर 'ऑपरेशन नियोग'वर निघतो, तेव्हा 'सेफ सेक्स'च्या तत्कालीन नवोदित फॅडास भुरळून जाऊन, एका पादकार्षापणास३ तीन हे तत्कालीन (आणि तात्कालिक) मूल्य असलेले तीन सरकारी ऐवज बरोबर घेऊन निघतो. मात्र, आयत्या वेळेस (सत्यवतीच्या विनंतीवरून) नारद४ त्यास गाठून त्याची कानउघाडणी करतो, नि त्यास त्याच्या मिशनचे अंतिम ध्येय समजावून सांगतो, नि 'सेफ सेक्स'चे खूळ त्या ध्येयाशी कसे विसंगत आहे, ते विदीत करतो. तेव्हा बरोबरचे ते ऐवज वापरण्याचा बेत रहीत करून ते तिन्ही ऐवज व्यास नदीत फेकून देतो५, नि पुढचा अनर्थ टळतो६.
मात्र, या सगळ्या भानगडीत, (an exercise in futility अशा अर्थी) 'निरोध वापरून नियोग (करणे)' असा जो एक वाक्प्रचार तत्कालीन प्राकृतात७ रूढ झाला, तो (कालौघात नष्ट होण्यापूर्वी८) चांगला परवापरवापर्यंत टिकून होता म्हणतात. असो चालायचेच.
..........
('मग धृतराष्ट्राचेच असे कसे काय बुवा(/बाई) झाले?' या पुढील संभाव्य पृच्छेस, 'Accidents happen' एवढेच अतिशय नम्रपणे सुचवून तूर्तास खाली बसतो.)
__________
तळटीपा:
१ बोले तो, आम्हीच घुसडलेल्या.
२ प्रस्तुत खंडाची अंतिम (आणि एकमेव) प्रत (प्रथेस अनुसरून) पानशेतच्या पुरात वाहून गेल्याचे खात्रीलायकरीत्या समजते२अ.
२अ प्रस्तुत खंडाचा महाभारतात प्रक्षेप केला, तो आम्ही. तो खंड नष्ट झाला, तो पानशेतच्या पुरात. आता, महाभारत हे आमच्या जन्माअगोदरचे, ही बाब कोणास कालविसंगत (अॅनाक्रॉनिझम) वाटू नये. मात्र, पानशेतचा पूरदेखील आमच्या जन्माअगोदरचा; तेव्हा, आम्ही प्रक्षेप केलेला खंड पानशेतच्या पुरात कसा काय वाहून जाऊ शकेल? अर्थात, पूर्वापार काळापासून उपलब्ध असलेले कालप्रवासाचे प्रगत तंत्रज्ञान वापरून आम्ही भूतकाळात जाऊन पानशेतच्या पुरापूर्वी (किंवा कदाचित महाभारत लिहिले जाण्यापूर्वीसुद्धा) तो प्रक्षेप केला, हे उघड आहे.
३ एका कार्षापणाचा चतुर्थ अंश. (गूगलचा विजय असो.) अर्थात, तत्कालीन चार आणे.
४ कालप्रवास तंत्रज्ञानाचा ज्ञात इतिहासातला पहिलावहिला४अ वापरकर्ता. याच्या नावावर कित्येक फ्रीक्वेंट टाइमट्रॅव्हलर मिलेनिया आहेत म्हणतात.
४अ कोणी कधी त्याच्या अगोदर कालप्रवास केला रे केला, की हा हळूच त्याही अगोदरच्या काळात जाऊन आणखी एक नवीन कालप्रवास करीत असे, नि मग पुरावा म्हणून त्या कालप्रवासाचे तिकीट कोणालाही सहज सापडेल अशा ठिकाणी चारचौघांत निष्काळजीपणे फेकीत असे. क्वचित संधी मिळाल्यास (किंवा संधी साधून) तो हे रस्त्यात गस्त घालणाऱ्या सैनिकांच्या देखतसुद्धा करीत असे, जेणेकरून त्यास रस्त्यात कचरा फेकल्याच्या आरोपावरून अटक व्हावी, नि कचरा म्हणून फेकलेल्या कालप्रवासाच्या तिकिटाची नोंद पंचनाम्यात - नि त्याद्वारे ऐतिहासिक दस्तऐवजांत, नि म्हणून इतिहासात - अनायासे व्हावी. कालप्रवासातील नारदाच्या चिरंतन नि त्रिकालाबाधित पहिलेवहिलेपणाचे रहस्य हे आहे.
५ पुढे नदीतील एक मगर ते तीन ऐवज गिळंकृत५अ करते, नि त्यातून तिला तीनदा गर्भ राहात नाही, अशीही एक उपआख्यायिका प्रस्तुत (प्रक्षिप्त) खंडात आहे.
५अ सिम्बॉलिक! सिम्बॉलिक!!!
६ किंवा, पुढचे सगळे महाभारत लक्षात घेता, खरे तर 'पुढचा अनर्थ घडतो' असे म्हणावयास हवे.
७ संस्कृतात नव्हे. संस्कृत ही अभिजनांची भाषा. असले earthy७अ वाक्प्रचार हे बहुजनांच्या भाषेत बोले तो प्राकृतातच निर्माण व्हायचे; संस्कृतात नव्हे. किंबहुना, अभिजन असल्या वाक्प्रचारांस (निदान चारचौघांत तरी७ब) नाके मुरडतात, असे निरीक्षण आहे.
७अ पार्थ???
७ब पुणेरी (सदाशिवपेठी) सार्वजनिक भाषा आणि खाजगी भाषा यांतील फरक लक्षात घेतल्यास हे सहज स्पष्ट व्हावे.
८ तेच ते. पानशेतचा तो ubiquitous पूर, वगैरे वगैरे.
छे छे, पानशेतचा पूर हाच एकमेव
छे छे, पानशेतचा पूर हाच एकमेव पूर नथी छे.
तुम्ही जुलई २००५च्या मुंबै महापुरास फारच दुर्लक्षित करता आहात. त्यातही तुमचा प्रक्षिप्त खंड बुडू शकला ० असता.
अहो त्यावेळी खंडच काय म्हैशी १ पण वाहून गेलेल्या. व्हेअर आर यू?
शिवाय २००५ हे होपफुली आपल्या जन्मानंतर कालानुक्रमे येत असावे, आणि तसे जुळून येत असल्यास केवळ बाड बुडवण्यापुरता ब्याकवर्ड फॉरवर्ड
२ कालप्रवास करण्याचा ताप आणि खर्च दोन्ही टाळता आले असते.
०. इच्छा तेथे मार्ग.
१. म्हशीच्या मृत्यूचे कारण: "बुडून" : भाईकाकांचा द्रष्टेपणा.
२. दोन्ही "ड" उच्चार पूर्ण. ३
३. आमच्या सर्व तळटिपांचे संदर्भ ममव लेखकांच्या लेखनकामाठीतून. कारण शेवटी आम्ही.. इ.इ.
अजूनही एका प्रश्नाचं उत्तर
अजूनही एका प्रश्नाचं उत्तर मिळालंच नाही.
जर आजच्या जंबोजेटपेक्षाही मोठी, प्रगत आणि आंतरदेशीय, आंतरखंडीय इतकेच नव्हे तर आंतरग्रहीय आणि आंतरयुनिव्हर्सीय उड्डाणं करणारी होती आणि एकूण ते इतकं प्रगत आणि एस्टॅब्लिश्ड सायन्स होतं तर मधल्या काळात कोणती उल्का पडली, धूमकेतू आदळला, अणुबॉम्ब पडला, रोगराई आली, निर्वंश झाला, लाव्हा उसळला की त्या सुप्रस्थापित प्रगत विमानक्षेत्राचं पीसदेखील शिल्लक राहिलं नाही?
ती विमानं कुठेतरी उतरत असतील.. रनवे किंवा तत्सम काहीतरी रचना असेल.. जंबोजेटपेक्षा मोठी आणि आंतरग्रहीय विमाने म्हणजे प्रत्यक्ष एअरक्राफ्टखेरीजही बरंच इन्फ्रास्ट्रक्चर असणार (टर्मिनल्स, सीप्लेन्स असल्यास बंदरं, इंधनभरण, इंधन बनवणार्‍या फॅक्टरीज, इंधनासाठी केलं जाणारं खाणकाम किंवा प्रक्रिया, मॅन्युफॅक्चरिंग युनिट्स) पुराणकाळातल्या अनेक पडीक खुणा टिकून असताना यापैकी एक म्हणता एकही कशी नाही पुसटशी टिकून राहिली कुठेच ?
डॉक्युमेंटेशन केलंच जात नसेल तर त्या काळी तरी रिप्लिकेट कसं करत असतील ? की ज्या एकदोन तज्ञ कारागिरांच्या / पुराणशास्त्रज्ञांच्या डोक्यात ते ज्ञान आहे तेवढेच लोक प्रत्यक्ष स्वतः खुद्द हाताने एकेक नवीन विमान बनवत असतील, आणि त्यांच्या पुढच्या पिढ्यांना तोंडी माहिती सांगत असतील?
आत्तापेक्षा प्रगत आणि मोठी विमानं बनवण्याच्या प्रक्रियेत लिखित डॉक्युमेंटेशन (अक्षरी नव्हे तरी आकृती, शिलालेख, शिल्प किंवा टिकाऊ रेखाटन, प्रोटोटाईप, एरोडायनामिक टेस्टिंग आणि पंख, इंजिने यांची उड्डाणपूर्व परीक्षा कम अ‍ॅडजस्टमेंट असे काहीही करण्याची गरज न भासता थेट फायनल प्रॉडक्ट बनवणं शक्य असेल ?
जर वरील सर्व प्रक्रिया होत असतील तर मग फक्त रम्य वर्णनांपेक्षा जास्त सॉलिड माहिती आणि डेटा हाती लागायला हवा होता.
याबद्दल जेवढं वाचलंय
याबद्दल जेवढं वाचलंय त्याबद्दल फक्त भोपळाच लागलाय हाती.
तदुपरि हे जे कोण क्याप्टन बोडस आहेत, त्यांनी एकदा ताम्रगर्भ लोह नामक धातूपासून प्राचीन भारतीय विमान बनत असे असे विधान केले होते. (वर्तकांच्या पुस्तकातही तोच उल्लेख होता.) पण त्यांना एकदा एका परिचिताने हा धातू कुठे मिळतो / कसा बनवला जातो, इ.इ. बेसिक पण नेमके प्रश्न विचारल्यावर त्यांची त त प प झाली असे ऐकले होते. इतकी ट्यांव ट्यांव करायची अन हा धातू कुठे मिळतो इतकेही जर धड सांगता येत नसेल तर बाकी क्वालिफिकेशन्स काय कामाची?
जर आजच्या जंबोजेटपेक्षाही
जर आजच्या जंबोजेटपेक्षाही मोठी, प्रगत आणि आंतरदेशीय, आंतरखंडीय इतकेच नव्हे तर आंतरग्रहीय आणि आंतरयुनिव्हर्सीय उड्डाणं करणारी होती आणि एकूण ते इतकं प्रगत आणि एस्टॅब्लिश्ड सायन्स होतं तर मधल्या काळात कोणती उल्का पडली, धूमकेतू आदळला, अणुबॉम्ब पडला, रोगराई आली, निर्वंश झाला, लाव्हा उसळला की त्या सुप्रस्थापित प्रगत विमानक्षेत्राचं पीसदेखील शिल्लक राहिलं नाही?
म्लेंच्छ व यवन!
या शिंच्या परकीय आक्रमकांनी पुरती धूळधाण करून टाकली आपल्या प्राचीन ज्ञानाची.
नाही नाही...महाभारत
नाही नाही...महाभारत युद्धानंतर अर्जुन व अश्वत्थामा यांच्यात ब्रह्मास्त्र ऑन ब्रह्मास्त्र अशी फाईट झाली त्यात अर्जुनाने व्यासांच्या सांगण्यावरून आपले ब्रह्मास्त्र परत घेतले, मात्र अश्वत्थाम्याला ते जमले नाही. त्यामुळे इन अ‍ॅडिशन टु पांडव स्त्रियांचे गर्भ करपवणे, इतरही काही प्रकार त्याने केले असावेत. या अडाणी म्लेच्छ-यवनांना तितकी अक्कल कुठून यायला?
हिंदू-हिंदू भांडायचे का
हिंदू-हिंदू भांडायचे का तेव्हा? मला वाटत होते की हिंदूंकडचे हे अमोल ज्ञान दुसर्‍या कोणीतरी अहिंदूंनी नष्ट केले.
अहिंदूंचा हा चावटपणा गेल्या एक हजार वर्षांपासून सुरू आहे. त्यातही गेल्या दोनशे वर्षांत यात जास्तच वाढ झालेली आहे.
परंतु अगोदर जेव्हा सगळे जग हिंदू होते तेव्हा हिंदू-हिंदू झगडा झाल्याचे प्रसिद्ध आहे. महाभारत युद्धातच मुळात इतकी ज्ञानाची हानी झाली की अहिंदूंचा चावटपणा त्या तुलनेत काहीच नाही. शिवाय कलियुग फॅक्टरही आहेच.
नशीब ताजमहाल बांधल्यानंतर
नशीब ताजमहाल बांधल्यानंतर आजतागायत आहे. नैतर कोण्या मूर्खाने लगेच पाडला असता आणि आज त्याच्या असण्याचा उल्लेख आला असता तर आजच्या "अविश्वासी" सिविल इंजिअरांनी त्याच्यावर असले १०० प्रश्न केले असते.
----------------
गवि, गतकाळाबद्दल जे जनरल मॉडर्न इंप्रेशन आहे साला त्यातच लोचा आहे. ते निर्जीव बिग बँगेचं पार्टिकल ते पृथ्वीची स्थापना ते फॉस्फेरिक अ‍ॅसिडच्या समुद्रात २५० डीग्रीला इवॉल्व झालेला पहिला सजीव बॅक्टेरीया ते म्यूटेशनचे १०^(माय पेशंस) योगायोग हे भंकस लोक हेच लोक डोक्यावर घेतात हे डोक्यात जातं. असंभव असं भंकस तुम्ही विज्ञान म्हणून मानू शकता तर अजून एक ऐकून घ्या ना. देशी आहे म्हणून तर अजूनच दुर्लक्ष करा.
च्यायला, पाश्चात्यांना सगळा नालायलपणा माफ आहे कि काय असे वाटायला लागलेय.
चुकीचे प्रश्न!
गवि , मूळात तुमचा प्रश्नच चुकीचा आहे.
कुठे लिहून वगैरे कशाला ठेवायला पाहिजे?
बायबलची सुरूवात वाचली नाही का?
देव म्हणाला 'लेट देअर बी लाईट अँड देअर वॉज लाईट'
तो तर त्यांचा देव. आपले एंशंट ऋषीमुनी त्याहून लई पॉवर्बाज.
ते नुसते म्हणाले की 'येऊ द्या विमान' की झालंच तयार विमान.
एरोप्लाण्ट आणि इन्फ्रास्ट्रक्चरची गरज तुमच्या आमच्या सारख्या आधुनिक आणि उथळ माणसाना.
त्यावेळच्या ग्रेट पर्सनॅलिटीजना याची काडीमात्रं गरज नव्हती.
मूळात तुम्ही आधुनिक काळाचे निकष लावून त्यावेळची सायंटिफिक प्रगती मोजताय तेच चुकीचं आहे.
उद्या म्हणाल पिवळ्या रंगाची पिवळता किलोत मोजून दाखवा. अहो पिवळतेला किलोचं मोजमाप नाही चालत.
तसेच पुष्पक विमानाला कॉकपिट कुठे आणि पंख कुठे आणि फ्यूएल कसलं हे तुम्ही काय विचारत बसलाय?
देव्/दानव म्हणाले ' चल रे विमाना' की त्या देवा/दानवाच्या पॉवरनेच उडायचं विमान. त्याला तुमच्या फड्तूस नविन विमानांसारखं एविएशन फ्युएल नी काय काय नाही लागायचं बरं.
चष्मा आणि फूटपट्ट्या बदला जरा!
मानवी बुद्धीची एक सीमारेषा
मानवी बुद्धीची एक सीमारेषा आहे. प्रकाशाचा "प्रवास" आपण प्रत्यक्ष पाहू शकत नाही कारण प्रकाश "पोहोचल्याशिवाय" आपल्याला दिसायला चालू होत नाही. मानवी बुद्धी फार तर अस्तित्व या अंतिम संकल्पनेचा विचार करू शकते. अस्तित्वाच्या पलिकडे आपल्याला विचारच करता येत नाही.
आता
विश्व आहे.
स्पेस आहे.
काळ आहे.
द्रव्य आहे.
उर्जा आहे.
जीव आहे.
संकल्पना आहेत.
हे सगळं काय शून्यातून आलं का? आणि आलं असलंच तर ... (आता तुमचा प्रतिसाद वाचा.)
----------------
आधुनिक भौतिकशास्त्राची विश्वोत्पत्तीबद्दलची विचारधारा फार पांगळी आहे. उगाच तिचा सगळा वृत्तांत (निसर्ग सम्यक नाही म्हणणारांचे मते आज लकिली ज्या अवस्थेत आपण आलो आहोत तिथे आणणारा) कुरवाळून भूतकाळात नक्की काय काय झालं असेल याबद्दल मत करून घेऊ नका.
--------------------
आणि इतका न्यूनगंड का?
स्पेस नावाचं काही नसतंच तरीही ते वाकतं असं आईन्सस्टाईन म्हणतो.
परवाच युकेचे शास्त्रज्य म्हणे काळात मागे गेले.
न्यूटनचा पहिला नियम सिद्ध वा असिद्ध करायला बल मोजायला पुन्हा त्याच्याच नियमानं बनलेलं उपकरण लागतं.
मन नावाचं काही असतं का नसतं माहित नाही पण त्यावर इतके सिद्धांत मांडले गेलेत.
उत्क्रांतीसारखे भंकस विज्यान दुसरे नाही.
इथे कधी क बुद्धीप्रामाण्यवाद आणि विवेक यांना अपिल होत नाही?
गवि किंवा (बहुतांशी) थत्ते करताहेत तशी टेक्निकल पॅरामीटर्स वर चर्चा करा ना. उगाच तोंडसुख घ्यायचे म्हणून देव धर्म कशाला आणता मधे?
अरे बाप रे. स्पेस काय असते?
अरे बाप रे. स्पेस काय असते? ती कशाची बनलेली असते? ती कशाचीच बनलेली नसली तर तिला असते का म्हणावं? नसते म्हणावं ना? यात बेशिस्त काय आहे? निर्वात पोकळीत काही नसतं हे सर्वमान्य आहे. आता ते कसं वाकू शकतं? म्हणजे रिलेटिवली स्पेस तशीच राहते आणि बाकी सारं ब्रह्मांड तेवढ्या विशिष्ट मीटर क्यूब भोवती लोकेशनली रिकाँफिगर होतं असं म्हणता येईल फार तर फार. पण साला शुद्ध स्पेसच कशी वाकेल? ती नसतेच ना मुळात? ते इथर बिथर भंकस आहे ना?
काय वाचा? स्पेस नसते, असली
काय वाचा? स्पेस नसते, असली तरी वाकेल अशी नसते असं मला माझा विवेक आणि बुद्धीप्रामाण्यवाद सांगतो. स्पेस वाकते म्हणताना दुसरं काही म्हणायचं असेल तसं सांगा. सांगणारा आईंस्टाईन आहे म्हणून मी स्वतःला मूर्ख समजून ते ऐकून घेणार नाही. स्पेस वाकते चा अल्टरनेटिव अर्थ काय होऊ शकतो ते मी वर लिहिलं आहे. पण विज्ञानाला ते ही अभिप्रेत नाही.
अहो अजो.. स्पेस वाकते असं
अहो अजो..
स्पेस वाकते असं आईनस्टाईन म्हणाला आणि ते अनेक प्रयोगांच्या आधारे प्रत्यक्ष पाहता येतं. सूर्यकिरण एखाद्या प्रचंड गुरुत्वाकर्षण असलेल्या क्षेत्रातून जाताना (उदा प्रचंड ग्रह) वळतात. स्पेस आणि टाईम हे एकत्रित समजून त्यांच्यामधे खळगे निर्माण होतात हे त्या खळग्याच्या परीघावर असलेल्या ग्रहांच्या प्रत्यक्ष दिसणार्‍या अन मोजता येणार्‍या बलांवरुन "दिसतं" किंवा ताडता येतं.
तरीही यातल्या कन्सेप्च्युअल पार्टमुळे आणि क्लिष्टतेमुळे हे थेट समजणं कठीण जाऊ शकतं.
पण पण पण..
इथे चालू केसमधे (पक्षी पुराणविमाने) मुद्दा असा आहे की उदा. टाईनटाईन नावाचा ऋषी उदा, एका काव्यरचनेत असं म्हणाला की त्याच्या वेळी, म्हणजे त्या पूर्वीच्या काळात, स्पेस वाकायची पण आत्ता आजरोजी कुठेच याविषयीची त्याची निरीक्षणं किंवा आकडे किंवा नोंदी उपलब्ध नसताना आणि आत्ता आजरोजी असे सूर्यकिरण वळलेले आढळत नसताना, आणि आत्ता आजरोजी ग्रहांची बलं असला खड्डा सूचित करत नसतानाही स्पेस वळते असे पूर्वीच टाईनटाईनने सिद्ध केल्याचे मान्य करण्याचा मुद्दा आहे.
हुश्श...
पण पण पण ... आपण अगोदर
पण पण पण ...
आपण अगोदर आईन्स्टाईनबद्दलच चर्चा करू. कारण कोठे किती चर्चा करायची, कोणावर किती प्रश्नचिन्हे उभी करायची याचं मला मानक हवं आहे. बोडस आणि आईन्स्टाईन दोघेही खरे असू शकतात, खोटे असू शकतात, वेडे असू शकतात, पोलिटिकली/रिलिजिअसली मोटीवेटेड असू शकतात. मला व्यक्तिशः बोडसचे विधान आईन्सस्टाईनच्या विधानांपेक्षा फार लॉजिकल वाटते. म्हणून क्लिष्टता आणि संकल्पनांच्या क्लॅरिटीचा बेनेफिट दोघांनाही दिला पाहिजे.
आईन्स्टाईनला असे सोडून द्यायचे आणि बोडसाला मूर्खात काढायचे हे करण्यासाठी फार आधार लागतील.
ते अनेक प्रयोगांच्या आधारे प्रत्यक्ष पाहता येतं.
हे तुम्हाला कोणी सांगीतलं? आईन्सस्टाईन सिद्धांत टेनेबल आहे कि नाही यावर कितीतरी लिटरेचर आहे. तो आजही कधीही खोडला जाऊ शकतो. मधे मधे त्याची बरीच चर्चा होत असते.
सूर्याकडून येणारे, म्हणजे त्याच्यामागून दुसर्‍या तार्‍याकडून येणारे प्रकाशकिरण ग्रहणाचे वेळी वाकलेले दिसले म्हणून स्पेसटाईम बेंड होतो असा निष्कर्ष १९१५ ला कि १९०५ ला काढला गेला. एकतर आजपर्यंत प्रकाश काय चीज आहे माहित नाही. तो वाकला कि स्पेस वाकली हे कसं ठरलं? प्रकाश फायबर ऑप्टीक मधे वळतो. तो एका माध्यमातून दुसर्‍या माध्यमात जाताना वळतो. सूर्याच्या अगदी निकटून येणारे किरण असे वळले नव्हते कशावरून.
आणि शेवटी साला किरण वळले कि स्पेस? किरण वळलेले दिसले म्हणजे स्पेस वाकली असे कसे होईल? रिलेटिव वेलोसिटी आणि काँस्टंट वेलॉसिटी ओफ लाईट यांनी शास्त्रज्ञांना इतक्या मोठ्या लोचात टाकले कि "अशी थेरी मांडली गेली कि स्पेस वाकते." ग्रॅव्हिटीच्या क्वांटम आणि मॅक्रो लेवल वर एक्सल्पेनेशनचे इतके लोचे आहेत आणि तुम्ही इतक्या आदराने या शास्त्रज्ञांची नावे घेता. बोडसाने काय पाप केले आहे?
अहो लोक काय काय थेर्‍या मांडत आहेत. म्हणे स्ट्रिंग थेरी, मल्टीवर्स, पॅरॅलल योनिवर्सेस, फलानं, ढिमकानं. तिथे टिका करताना बुद्धिप्रामाण्यवाद का उचंबळून येत नाही? गवि, तुम्हाला टेक्निकल क्वेरी करायची आहे त्याचं स्वागत आहे. पण बोडसावर "विशेष अविश्वास" असेल तर तो गैर आहे.
आईन्सस्टाईन सिद्धांत टेनेबल
आईन्सस्टाईन सिद्धांत टेनेबल आहे कि नाही यावर कितीतरी लिटरेचर आहे. तो आजही कधीही खोडला जाऊ शकतो. मधे मधे त्याची बरीच चर्चा होत असते.
शंभर टक्के सत्य.. आजही खोडला जाऊ शकतोच. आणि कदाचित येत्या काळात जाईलही. पण एक घटना एका कारणमीमांसेने एक्सप्लेन करणं आणि त्याची प्रचिती पाहता येणं इतक्यापुरताच हा भाग मर्यादित आहे. आईनस्टाईनचं विधान हे फायनल सत्य न मानणं हा तर विज्ञानाचा आत्मा आहे. ते निश्चित खोडणीय आहेच.
पण ज्याची प्रचिती आजरोजी घेताच येत नाही असे काहीतरी मान्य करण्यापुरता हा मुद्दा उदाहरण म्हणून घेतला आहे.
अगदी तुलनेत सोपे समजले जाणारे आणि भरपूर अ‍ॅप्लाईड स्वरुपाचे विद्युतचुंबकीय बलाचे तत्वही कदाचित उद्या वेगळ्या कारणमीमांसेने पुन्हा मांडता येईल आणि आजचे रद्द होईल. पण पूर्वी अमुक एक विद्युतचुंबकीय यंत्र-तंत्र होतं हे सिद्ध होण्यासाठी आजरोजी किमान चुंबकीय गुण दर्शवणारी सिद्धता हवीच.
बोडस सरांनी यातलं काय वस्तुनिष्ठ पुराव्यांनी (वर्णनाच्या उल्लेखांनी नव्हे) सिद्ध केलं आहे हे अ‍ॅडिशनल असेल तर वाचायला खरंच आवडेल.
बाय द वे. बोडस सर माझे एकेकाळचे (आधुनिक) विमाननातील गुरुतुल्य व्यक्तिमत्व आहे.
बरोबर विज्ञानवादी सांगतो
बरोबर
विज्ञानवादी सांगतो काहीच ठामपणे सांगता येत नाही, ज्ञान/माहिती सतत बदलत असते. प्रत्येक "अ‍ॅसर्शनवर" कंडिशन्स अप्लायची अध्याहृत चांदणी आहे.
परंपरावादी/दैववादी सांगतो छे छे! एखाद्या व्यक्तीने/पुस्तकाने/देवाने/श्लोकाने वगैरे सांगितलेले १००% खरे आहे, त्यात बदल शक्य नाही.
गंभीरतापूर्वक पाहिलं तर या
गंभीरतापूर्वक पाहिलं तर या विधानात आणि मागच्या काळी भटूरडा ज्या सुरात अज्ञानी शेतकर्‍याला " बाबा रे वेदात लिहिलं आहे. आपण मानलंच पाहिजे" असं म्हणायचा त्यात काही फरक नाही. तुम्हाला स्पेसचं आणि काळाचं वाकणं पटलंच असेल तर स्वतः सांगा ना काय कळलं ते. आमचे बेसिक डाउट आहेत. पटलं तर मी ही मान्य करेन की स्पेस वाकते, काळ वाकतो, त्यांचे संयुग वाकते. वाचन कर म्हणजे काय? जितकं मूलभूत वाचन करायचं ते केलं पण झेपलं नाही.
बेशिस्त विधाने करायचे लायसन्स
बेशिस्त विधाने करायचे लायसन्स तुम्हांला दिलेले नाही.
बाबा रे, हे जग भौतिकशास्त्राच्या जख्ख नियमांनी चालते! मग मी काय बोलेन, काय लिहिन, काय विचार करेन इ इ माझ्या भौतिक रचनेचा भाग आहे. त्याच्यावर माझा कंट्रोल आहे का? तुझंही तसंच आहे.
ऐसीवरच्या तथाकथित निरीश्वरवादी, विज्ञानवादी, सम्यकताहिनतावादी, इ इ विचार करणारांचे मते जे काही चाललं आहे ते सगळं प्री-प्रोग्राम्ड आहे. आपला इलाज नाही. आपण ज्याला "मानवी स्वातंत्र्य" म्हणतो ते केवळ तोंडदाखलं आहे. आपण सगळे नियमांचे अधीन आहोत. :(( :(( :(( =)) =)) =))
भारतीय विमानशास्त्र कि असेलच
भारतीय विमानशास्त्र कि असेलच काहीतरी नावाचे एक शास्त्र आहे. त्यात विमानांच्या आकृती, स्पेक्स, इंधन, उड्डाणाचे तत्त्व, इ इ आहे. आणि चिकार आहे.हे सगळं प्राचीन आहे. बोडसांचं विधान हे एखाद्या काव्यातल्या एखाद्या शब्ब्दाचा आधार घेऊन भरकटलेल्या स्म्स्कृती अभिमानाने केलेलं नाही. याची आधुनिक विज्ञानानं चिकित्सा केली आहे. आधुनिक विज्ञानाला प्राचीन विज्ञानाचे शास्त्र लॉजिकल वाटलेले नाही. त्यांनी प्राचीन विज्ञानाच्या विमानाबद्दलच्या सगळ्या थेरीला कचर्‍यात काढले आहे.
----------------
पण आमचे ऐसीकर विज्ञान परिषदेत बोडसांनी एक विश्वास व्यक्त म्हणून उचलली जीभ लावली टाळाला प्रकार करू लागले आहेत आणि त्यांच्या विधानांना भलत्याच अंगाने नेऊन पुरोगामी तोंडसुख घेत आहेत. ज्यांनी प्राचीन विमानशास्त्राचा अभ्यास करून ते अर्थहीन आहे असे म्हणणे मांडले त्यांचा मला आदर आहे. या विषयात याबद्दल मतांतर असणार्‍या बोडसांचा मला आदर आहे. पण बोडसांचे विधान ऐकताच एका विशिष्ट प्रकारची हिन प्रकारची आत्मग्लानी आणि न्यूनगंड प्रकट करणारे, प्राचीन भारताचा अवमान करणारे विचार मांडणारे लोक - त्यांचा मला सॉलिड अनादर आहे.
वरचा रिपोर्टबद्दल मी कुठे
वरचा रिपोर्टबद्दल मी कुठे वाचलं ते आठवत नै, आणि तो रिपोर्ट नेटवर आहे का नाही माहित नाही.
त्याच्या विरुद्ध भूमिका घेणारा (बोडसवादी म्हणा) रिपोर्ट इथे आहे. http://www.burlingtonnews.net/files/viminas.pdf याचा उपयोग भारतात प्राचीन काळात विमानाबद्दल काय काय उल्लेख होते हे जाणून घेण्यासाठी नक्कीच करता येईल, बाकी असो.
मी हा रिपोर्ट फक्त चाळला आहे. गरजूंनी डिटेलमधे वाचावा.
तुलना.
IISC चा रिपोर्ट ज्यात त्यांनी वैमानिक शास्त्र हया (तथाकथित) पुरातन ग्रंथाबद्दल चर्चा केली आहे.
http://cgpl.iisc.ernet.in/site/Portals/0/Publications/ReferedJournal/AC…
त्यातली काही निरिक्षणं - हा ग्रंथ पुरातन असल्याचा काहीच पुरावा नाही. उलटपक्षी हा ग्रंथ १९०० नंतरचा असल्याचा निष्कर्ष त्यांनी काढला आहे.
त्या ग्रंथाचे लेखक महर्षी भारद्वाज असल्याचंही सिद्ध झालेलं नाही. सुब्ब्बाराय शास्त्रींनी हे लेखन पहिल्यांदा प्रकाशित केलंय.
ह्या रिपोर्टात विमानं का उडू शकतात्/का उडू शकत नाहीत हे प्रत्येक विमानाचे उदाहरण देऊन दाखवलं आहे.
============
तुम्ही दिलेल्या लिंकेत विमानांचे UFOशी संदर्भ जोडले आहेत, ही विमानं काय करू शकत होती ह्याबद्दल उल्लेख आहेत (पुन्हा वैमानिक शास्त्र हा ग्रंथ प्रमाण मानून).
पुढे पुढे तर रामायण, अस्त्रं,मयासुरची अख्यायिका वगैरे संदर्भ(?) दिलेत. सबब दोन्ही रिपोर्टांच्या विश्वासार्हतेत बक्कळ फरक आहे.
http://cgpl.iisc.ernet.in/sit
http://cgpl.iisc.ernet.in/site/Portals/0/Publications/ReferedJournal/AC…
हा तो रिपोर्ट. अ क्रिटिकल स्टडी ऑफ विमानिका शास्त्रा.
पुरोगामी ऐसीकर यातले निष्कर्ष वाचून आनंदाने उड्या मारू शकतात.
1.6 CONCLUSIONS
Thus the work “Vymanika
Shastra” was brought into
existence sometime between 1900
and 1922 by Pandit Subbaraya
Shastry by techniques unclear to us
at the moment. The only evidence
in favour of Maharshi Bhardwaja
being the author is the textual
statement and nothing more.
आनंदाचे अजून खास कारण असू शकते - ते म्हणजे इतकं सगळं जे काय लिहिलं आहे ते मुळी प्राचीन आहेच का अशी मांडलेली शंका.
It has several tiers, each one
containing different yantras
(machines). The drawings show
parts like cylinder, piston worm
gear, and pumps which seem
entirely modern (beyond 18th
century).
बाकी इथे बर्‍याच आकृत्या, तांत्रिक मुद्दे, इ इ आहे.
---------------------
पण अगदी कोणी नै बाबा विमाने होती वा विमाने असावीत असे म्हणाला तर एकदमच मूर्खात काढू नये. भगवा राष्ट्रवाद, अतिरेकी राष्ट्रवाद , यूं, त्यूं म्हणू नये. त्या लोकसत्ताच्या (ऋषिकेशने ज्याची लिंक दिली होती) नालायक संपादकाने इतकं सगळं वाचलं असतं तर थोडी सन्मानजन्य भाषा वापरली असती.
आता का घाबरताय?
स्पष्टपणे सांगा की कोणती विमानं आहेत (अन ती उडतील अन का) असं तुम्हाला वाटतं? प्रतिवाद करायला मुद्दे नसतील तर उगाच त्यांना मुर्ख म्हणू नका म्हणून शंख करण्यात काय पॉईंट आहे?
मी माझी पात्रता वर दिलेली आहे, त्यामुळे या मुद्द्यावर तांत्रिकदृष्ट्या चर्चा करण्यास समर्थ आहे (असा माझा दावा आहे, तो खोडून काढण्यास तुम्हाला वाव आहे) याबद्दल शंका नसावी.
प्रतिवाद करायला मुद्दे नसतील
प्रतिवाद करायला मुद्दे नसतील तर उगाच त्यांना मुर्ख म्हणू नका म्हणून शंख करण्यात काय पॉईंट आहे?
दोन मिनिटात २८ पाने वाचून तुम्ही म्हणालात कि त्या आकाराची विमाने नसतात, त्या आकाराच्या वस्तू उडू शकत नाहीत. आणि म्हणून तुम्ही बोडसांना महामूर्ख म्हणू शकता.
माझ्यामते आकाराचा आणि उडण्याचा काही संबंध नाही. पुढे बोला.
१. चला, तुमचं भारतीय
१. चला, तुमचं भारतीय विमानशास्त्र आणि त्यावरील टिका हे दोन्ही वाचन अगोदरपासूनच होतं आणि ते धाग्यावर आतापर्यंत झालेल्या चर्चेत दिसत होतं हे मी मान्य करतो.
२. आकाराचा आणि उडण्याचा संबंध यासाठी नाही कि काय आकाराचे काय उडवायचे आहे हे ठरलेले असले (बाह्य कारणांनी) तर ते कसे उडवायचे हे पुढे ठरवता येते. उदा. वादळात जनावरे उडतात. त्यांचा आकार काय असतो? एरोडायनामिक? इंधन, उर्जा, पावर, गती, द्रव्य, इ इ च्या मर्यादा नाहित असे मानले काहीही आकाराचे काहीही उडवता येते.
हाहाहा!
उदा. वादळात जनावरे उडतात. त्यांचा आकार काय असतो? एरोडायनामिक?.
हीच तुमची उडण्याची व्याख्या असेल तर तुमच्या थोर प्राचीन भारतीय उडण्याच्या परंपरेचा तुम्हाला अभिमान असणारच.
इंधन, उर्जा, पावर, गती, द्रव्य, इ इ च्या मर्यादा नाहित असे मानले काहीही आकाराचे काहीही उडवता येते
या यादीत कल्पनेच्या मर्यादाही नाहीत असे घाला की मग. इथे खरोखर उडण्याबद्दल चर्चा चाललीय. अरूणजोशींच्या स्वप्नात उडण्याबद्दल नव्हे.
तुम्हाला ऊड्डाणाची सारी
तुम्हाला ऊड्डाणाची सारी संभाव्य तंत्रे माहित असे महाविनोदी विधान तर नाही करायचे? असेल तर माझा शेवटचा प्रतिसाद. कारण पदार्थविज्ञानाला काय माहित आहे आणि काय नाही याचे सॉलिड मूलभूत लोचे आहेत. शून्यातून बिग बँग झाली - सृजनशील पृथ्वी बनली - तिथून इवोल्यूशन झाले - म्यूटेशनांनी तिथून आजचा मानव बनला - त्याने प्रगती केली - असा अतियोगायोगवादी प्रवास झाला इतकाच "इतिहास" तुम्हाला मान्य असेल तर प्रश्न मिटला. कारण एकदा असे मानले कि विवेक आणि बुद्धिप्रामाण्यवादाची गरजच उरत नाही. पुरोगाम्यांच्या क्लबात फुकटात एंट्री मिळते.
आम्ही म्हणतो ते तंत्रज्ञान, इतर काही असूच नाही ही अतिरेकी विचारसरणी आहे. ती ही ग्राह्य धरली असती पण पदार्थविज्ञानाचे सारे ज्ञान सुसूत्र असते तर. त्याचीही बोंबाबोंब असताना अर्थातच "तुम्हाला माहित असलेल्या" सगळ्या तंत्रज्ञानाच्या आधारे तुम्ही असे म्हणताय. पृथ्वीचा एकूण ४५० कोटी वर्षांचा इतिहास आहे. आधुनिक तंत्रज्ञानाच्या डोक्यावरून जाणार्‍या चार गोष्टी या काळात नव्हत्याच असे मी आत्ता तरी फार खात्रीपूर्वक म्हणू शकत नाही.
हीच तुमची उडण्याची व्याख्या असेल तर तुमच्या थोर प्राचीन भारतीय उडण्याच्या परंपरेचा तुम्हाला अभिमान असणारच.
अहो महाराज, वार्‍याच्या विशिष्ट गतीनी, दाबांनी, दिशांनी, इ इ कोणत्याही आकाराची वस्तू उडते तसे फ्लो निर्माण करता येतच नाहीत हे कशावरून?
अहो आजोबा!
तुम्हाला ऊड्डाणाची सारी संभाव्य तंत्रे माहित असे महाविनोदी विधान तर नाही करायचे
अहो आजोबा, विमान उडणे म्हणजे वादळी वार्‍याने उडणे नाही हो. आपल्याला माहित नसताना वाद घातला की असं होतं. आधी थोडा होमवर्क तरी करून या. उगाच भलती जनरलायझेशन्स वापरून मुद्दे उत्क्रांतीवाद वगैरे कडे नेले म्हणजे आपण तार्किक चर्चा करतो आहोत असा आव आणता येतो असे तुम्हाला वाटत असेल तर वाटो, पण हे सगळं मला फक्त हास्यास्पद वाटतंय.
सार्‍या (पुरोगामी,
सार्‍या (पुरोगामी, उदारमतवादी, विज्ञानवादी वगैरे) तुच्छ वैग्रे वैग्रे ;) ऐसीकरांनी माझी "खजिना" ही कथा न वाचल्याने या संबंधित बरीच माहिती त्यांना नाही हे स्पष्टच आहे.
अजो किती योग्य बोलत आहेत हे तुम्हाला ही संपूर्ण ८ भागांची दीर्घ कथा वाचल्याशिवाय समजायचे नाही! (प्रत्येक भागाच्या शेवटी सर्व भागांचे दुवे आहेत)
इथे पुरेशी करमणूक झाली आहेच,
इथे पुरेशी करमणूक झाली आहेच, पण आंतरजालावर भारतीय विमानांबद्दल भयंकर उत्सुकता असलेला एक प्राणी सापडला. फोरमवर त्याने टाकलेल्या प्रश्नाला काही भन्नाट उत्तरे मिळाली आहेत.
http://www.unexplained-mysteries.com/forum/index.php?showtopic=85816&st=0
उदा. हे पाहा:
The natural laws of this atmosphere now are so different from the laws of nature in the ancient times. There was so much more pure hydrogen, and pure helium. But, ask yourself what would make you fly? They fill balloons with helium.
In the ancient times they did not have the carbon in the atmosphere to weigh you down. And what about the gravity? What causes gravity? If it were not by the metallic elements in your flesh, you could fly. In ancient times, you could fly for short periods like skipping and each skip would be some distance. Why? In the ancient times, they did not have or did not care to have the oil that we use now. And we get it now by drilling and the supply of oil between the metallic core and the surface is being drained and there is no buffer between the gigantic magnet and the surface. That is why we are weighed down to this earth. The more carbon we put in the atmosphere and the more metallic elements we put in our bodies, the more we become attracted to the huge magnet in the center of the earth.
नळ
>>भळभळा वाहायला लागतो हो नळ आमचा लगेच.. टाळा ते.
आपण पिशवी लावू. :P