Permalink Submitted by चिंतातुर जंतू on सोमवार, 25/08/2014 - 11:40.
अनेकांना माझा प्रतिसाद आक्षेपार्ह वाटला. तो तसा वाटण्याचा आणि प्रतिसाद/श्रेणी अशा माध्यमांतून व्यक्त होण्याचा त्यांचा अधिकार मान्यच आहे. हा प्रतिसाद फक्त माझ्या भूमिकेची संगती उलगडून सांगण्यासाठी आहे.
अन्यायाविरोधात लढताना शस्त्र म्हणून परिणामकारक असो नसो, विनोदाला (जरी ते प्रसंगी शिष्टाचारांना सोडून देणारे किंवा अभिरुचीहीन वाटले, तरी) त्याची म्हणून एक जागा असते, अशी मांडणी मी पूर्वी 'हुकुमशहांना विनोदाचं वावडं का असतं?' ह्या लेखात केली होती. प्रसंगी बोचरं किंवा जहाल वाटेल अशा लिखाणालादेखील (कृतीला नव्हे) अशी जागा असते असंही मी मानतो. ह्याचे अनेक परिचित दाखले देता येतील. 'सरकारचं डोकं ठिकाणावर आहे का?' असा सवाल टिळकांनी उठवणं हे वसाहतवादाचे बळी म्हणून आपण टिळकांच्या (आणि एक समाज म्हणून आपल्याही) बाणेदारपणाचं लक्षण मानतो. म. फुल्यांचं जातीयवादाविरोधातलं लिखाण चांगलंच धारदार आहे. ताराबाई शिंद्यांचं पुरुषी वर्चस्ववादाविरोधातलं 'स्त्री-पुरुष तुलना'सुद्धा बोचरं आहे.
आरक्षणासारख्या 'अफर्मेटिव्ह अॅक्शन'ला एक सवर्ण उदारमतवादी पुरुष म्हणून माझा तत्त्वत: पाठिंबा अाहे. 'पूर्वीच्या अन्यायासाठी आज कुणाला तरी झुकतं माप देणं ही असमानता आहे' अशी भूमिका मी घेत नाही. तद्वत, अन्यायग्रस्तांचं प्रातिनिधित्व करणाऱ्या बोचऱ्या, जहाल वक्तव्यांना त्यांची जागा देणं हेदेखील मला त्या उदारमतवादी भूमिकेशी सुसंगत वाटतं. अशा वेळी ते जहाल वक्तव्य करणारी व्यक्ती स्वत: अन्यायग्रस्त आहे का, हे पाहणं मला पटत नाही. त्या वक्तव्यांनी प्रश्न सुटायला मदत होत नसते हे (हुकुमशहांवरच्या विनोदाप्रमाणे) मान्य करूनच ती जागा मी देऊ इच्छितो.
सगळं काही गोड गोड असताना उदारमतवादी असणं सोपं असतं. अशा प्रकारच्या जहाल वक्तव्यांना सामोरं जाताना मात्र तुमच्यातल्या उदारमतवादाची कसोटी लागते असं मला वाटतं. समोरचा पायरी सोडतो तेव्हा तुम्ही कसे वागता? तुमचा तोल ढळू देता की तो सांभाळून त्याचा प्रतिवाद करता? हे पाहण्यात मला रस असतो. माझ्या मते माणसं निरखायला आवडणाऱ्या कुणालाही हे वेधक आणि प्रसंगी उद्बोधक ठरू शकतं.
इथे ह्या धाग्यावर आणि त्या अनुषंगानं इतर धाग्यांवर अनेकांनी आपला तोल ढळू दिला. त्यातले अनेक मराठी संस्थळांवरचे दिग्गज म्हणता येतील असे होते. स्त्रियांनी त्याची दखल घेतली, तर त्याबद्दल 'तुम्ही बायकाच आहात; त्यांच्याच बाजूनं बोलणार' अशी भूमिका घेतली जाऊ शकते. म्हणून, एक उदारमतवादी पुरुष ह्या नात्यानं त्याची दखल घेणं मला गरजेचं वाटलं. ही दखल व्यक्तिगत टिप्पणी म्हणून घेतली जाणं मला अभिप्रेत नव्हतं. त्यामुळे मी कुणाचंही नाव घेतलं नाही. कुणाच्या प्रतिसादाला उपप्रतिसाद न देता मी तो मुख्य धाग्यावर दिला त्यामागेही हे कारण होतं. आताही मी माझ्याच प्रतिसादाला प्रतिसाद देतो आहे. 'स्वत:ला उघडे पाडणारे', 'विचारप्रवर्तक' किंवा 'विचारात पाडणारा' ह्यापेक्षा 'लढवय्या', 'अतिरेकी वाटावं असं टोक गाठणारे' ही विशेषणं माझ्या मते अधिक जोरकस आहेत. तरीही, माझ्या वक्तव्यात जो अतिरेक ज्या बाजूनं असण्याचा अारोप झाला, किंवा त्यात 'कॉन्फ्लिक्ट ऑफ इंटरेस्ट' असण्याचा किंवा तो अशिष्ट असण्याचा जो आरोप झाला तो मला पटला नाही. (किंबहुना, उद्बोधकच वाटला!) वर म्हटल्याप्रमाणे माझी ही भूमिका माझ्या उदारमतवादाशी मला सुसंगतच वाटते. बाकी निर्णय मी वाचणाऱ्यावर सोडून देतो.
मार्मिक0
माहितीपूर्ण0
विनोदी0
रोचक0
खवचट0
अवांतर0
निरर्थक0
पकाऊ0
- चिंतातुर जंतू
"ही जीवांची इतकी गरदी जगात आहे का रास्त |
भरती मूर्खांचीच होत ना?" "एक तूच होसी ज्यास्त" ||
Permalink Submitted by गवि on सोमवार, 25/08/2014 - 11:55.
एकूण..
१. आपण अधिकार मान्य करता
२. आपण दखल घेता.
३. आपण या, त्या आणि तशा आणि अशा अश्या सर्व मतांना त्यांचीत्यांची जागा देता. (एव्हरीथिंग इन प्लेस अँड प्लेस फॉर एव्हरीथिंग)
४. आपण अ किंवा ब किंवा क किंवा ड असं बरंच काही करत नाही. (करणं टाळता)
हे सर्व उदारमतवादी आणि बॅलन्स्ड व्यक्तीला शोभत असणारच..पण इज दॅट ऑल अबाउट डीबेट ?
पण या सगळ्याच्या उपर स्पष्ट मत एका कोणत्यातरी बाजूचं खणखणीतपणे आणि पुन्हा समजावायला न लागेल असं देता की नेहमी फक्त पंच किंवा निरीक्षकाची मध्यमवादी भूमिका घेता? तराजूचा पिव्हॉट ही एक अत्यंत सुरक्षित आणि निरिक्षक-फ्रेंडली जागा आहे..
पण मग यातून आपल्याला "विचारात पाडणारी" काही मतं दिसली तरी त्या विचारात पडण्याचा आउटकम चर्चेच्या दृष्टीने काय? तो तपशिलात वाचायला मिळाला तर काहीतरी सार्थ ठरेल.
Permalink Submitted by बॅटमॅन on सोमवार, 25/08/2014 - 11:57.
एका तद्दन खवचट व जजमेंटल प्रतिसादाची तुलना टिळक, ताराबाई शिंदे, इ. लोकांच्या लेखनाशी करणं हे उदा. गटणेस्टाईल रोचक (टाळू-गंडस्थळ-न्याय) आणि तितकंच उद्बोधक वाटलं. जर अशी भूमिका कुणाच्या उदारमतवादाशी सुसंगत असेल तर तो उदारमतवादही तितकाच उद्बोधक वाटला. इतकं अर्थनिर्णयन बर्यापैकी स्वयंस्पष्ट आहे असं वाटतं.
Permalink Submitted by नितिन थत्ते on सोमवार, 25/08/2014 - 12:10.
>>किंवा स्वतःला उघडे पाडणारे
हे विशेषण पुरुषांवर अन्याय होतोय असा सूर लावणार्यांच्या प्रतिसादाविषयी आहे की पन्नासच्या दशकाच्या पुढे काही प्रगती झालीच नाही असा स्टॅण्ड घेऊन प्रतिसाद देणार्यांविषयी आहे?
मार्मिक0
माहितीपूर्ण0
विनोदी0
रोचक0
खवचट0
अवांतर0
निरर्थक0
पकाऊ0
--------------------------------------------
ऐसीवरील गमभन इतरांपेक्षा वेगळे आहे. प्रमाणित करण्यात येते की हा आयडीएमसीपी आहे.
Permalink Submitted by गवि on सोमवार, 25/08/2014 - 12:26.
मुळात "स्वतःला उघडे पाडणारे (लोक)" हा शब्दप्रयोगच एकूण अदरवाईज वावरताना एक मुखवटा धारण करणारे, ढोंगी वरकरणी दाखवण्याचे दात वेगळे असलेले कोणीतरी , आणि त्यांचे खरे, आतले रुप या कारणाने "उघड" झाले अशा अर्थाचा वाटतो. अनेक पूर्वग्रहदूषित गृहीतके धरणारा वाटतो.
Permalink Submitted by अजो१२३ on सोमवार, 25/08/2014 - 12:56.
अन्यायाविरोधात लढताना शस्त्र म्हणून परिणामकारक असो नसो, विनोदाला (जरी ते प्रसंगी शिष्टाचारांना सोडून देणारे किंवा अभिरुचीहीन वाटले, तरी) त्याची म्हणून एक जागा असते. प्रसंगी बोचरं किंवा जहाल वाटेल अशा लिखाणालादेखील (कृतीला नव्हे) अशी जागा असते असंही मी मानतो.
तत्त्वतः अशी लेखनपद्धती मला तरी योग्य वाटते.
------------------------------
आपल्या प्रतिसादात अन्याय, त्याचे वर्णन, लढा, त्याचे वर्णन इ थोडे आढळले असते तर तो स्वतःला इतरांपेक्षा वरच्या पायरीवर बसवण्याचा प्रयत्न म्हणून पाहिला गेला नसता. सद्य स्वरुपात सबब प्रतिसाद वरील तत्त्वाच्या निकषात बसतो का हा प्रश्न आहेच.
Permalink Submitted by अजो१२३ on सोमवार, 25/08/2014 - 13:07.
अन्यायग्रस्तांचं प्रातिनिधित्व करणाऱ्या बोचऱ्या, जहाल वक्तव्यांना त्यांची जागा देणं हेदेखील मला त्या उदारमतवादी भूमिकेशी सुसंगत वाटतं. अशा वेळी ते जहाल वक्तव्य करणारी व्यक्ती स्वत: अन्यायग्रस्त आहे का, हे पाहणं मला पटत नाही. त्या वक्तव्यांनी प्रश्न सुटायला मदत होत नसते हे (हुकुमशहांवरच्या विनोदाप्रमाणे) मान्य करूनच ती जागा मी देऊ इच्छितो. सगळं काही गोड गोड असताना उदारमतवादी असणं सोपं असतं. अशा प्रकारच्या जहाल वक्तव्यांना सामोरं जाताना मात्र तुमच्यातल्या उदारमतवादाची कसोटी लागते असं मला वाटतं. समोरचा पायरी सोडतो तेव्हा तुम्ही कसे वागता? तुमचा तोल ढळू देता की तो सांभाळून त्याचा प्रतिवाद करता? हे पाहण्यात मला रस असतो. माझ्या मते माणसं निरखायला आवडणाऱ्या कुणालाही हे वेधक आणि प्रसंगी उद्बोधक ठरू शकतं.
इथे ह्या धाग्यावर आणि त्या अनुषंगानं इतर धाग्यांवर अनेकांनी आपला तोल ढळू दिला. त्यातले अनेक मराठी संस्थळांवरचे दिग्गज म्हणता येतील असे होते. स्त्रियांनी त्याची दखल घेतली, तर त्याबद्दल 'तुम्ही बायकाच आहात; त्यांच्याच बाजूनं बोलणार' अशी भूमिका घेतली जाऊ शकते.
असं म्हणत,
म्हणून, एक उदारमतवादी पुरुष ह्या नात्यानं त्याची दखल घेणं मला गरजेचं वाटलं.
पुढे असं म्हणणं आपल्या धाग्यावरील वर्तनाशी (म्हणजे स्वतःच्या या विषयावरील मतांशी) विसंगत आहे. स्त्रीयांना समाजात जे करावं (घर सोडणे, नाव बदलणे, इ इ) लागतं ते मला (पुरुषाला) करावं लागू नये म्हणून त्यांचेपुढे चार शेंगदाणे (माझे शब्द) टाकणेच मी पसंद करतो असं तुम्ही वारंवार म्हणाला आहात. स्त्रीयांना जे करावं लागतं ते अयोग्यच असेल तर ते त्यांना करावं लागू नये असा निकाल कोर्टाने देऊ नये असेही तुम्ही म्हणाला आहात.
सबब आपण उदारमतवादी नाहीत आणि आपल्याला खर्या अर्थाने दखल घेण्यात रस नसावा.
Permalink Submitted by गवि on सोमवार, 25/08/2014 - 13:18.
अगदी हाच प्रतिसाद आठवला..
मला हे बदल सहन करणं असह्य ठरेल म्हणून त्यापेक्षा अथवा त्याबदल्यात कायदा दुसर्या बाजूला झुकला तरी मला चालेल.. अशा आशयाचं ते विधान..
म्हणजे अन्यायग्रस्तांना भरपाई म्हणून समानता आणण्याच्या नादात माझ्यावर तोच त्रास सहन करण्याची वेळ येऊ नये, त्याऐवजी अन्य काही वसाहतीचे स्वराज्य देणारे किंवा वेगळ्याच काही दिशेतले छोटेमोठे फायदे देणारे त्या अन्यायग्रस्तांच्या बाजूचे कायदे आले तरी चालेल..
कारखानदारांना त्रासदायक आणि खर्चिक ठरणारे, तोशीष देणारे मूलभूत बदल कारखाना-यंत्रणेत करणे नको म्हणून कामगारांना कर्णहानी भत्ता, त्यांच्या मुलांना शाळा इत्यादि "कामगार कल्याणाचे" बाकी उपाय मान्य.
Permalink Submitted by अजो१२३ on सोमवार, 25/08/2014 - 13:44.
स्त्रियांनी त्याची दखल घेतली, तर त्याबद्दल 'तुम्ही बायकाच आहात; त्यांच्याच बाजूनं बोलणार' अशी भूमिका घेतली जाऊ शकते.
किमान ऐसीवर तरी जवळजवळ सार्याच स्त्री आयडी "केवळ त्या स्वतः स्त्री आहेत म्हणून" स्त्रीयांच्या बाजूची भूमिका घेताना मी एकदाही पाहिलेलं नाही. जनरली जे लॉजिक ते स्वतःला लावतात ते पुरुषांना लावायला तयार असतात असं पाहिलं आहे. इथे कोणत्याही चर्चेत स्त्री विरुद्ध पुरुष असा रंग नसतो असे मानून मी तरी चर्चा करत आलो आहे.
Permalink Submitted by नितिन थत्ते on सोमवार, 25/08/2014 - 19:55.
>>स्वतःला निष्पक्षपातीपणाचे निकष लावण्याची तसदीही न घेता, पुरोगामी लोकांनी मात्र सदासर्वकाळ खुल्या मनाचे, तटस्थ, भावनाविरहित, निष्पक्षपाती असलेच पाहिजे अशा अपेक्षा धरणार्या छुप्या ट्रोलांचा मी जाहीर निषेध करत आहे
ठ्ठो !!!
मार्मिक0
माहितीपूर्ण0
विनोदी0
रोचक0
खवचट0
अवांतर0
निरर्थक0
पकाऊ0
--------------------------------------------
ऐसीवरील गमभन इतरांपेक्षा वेगळे आहे. प्रमाणित करण्यात येते की हा आयडीएमसीपी आहे.
Permalink Submitted by बॅटमॅन on सोमवार, 25/08/2014 - 21:46.
स्वतःला पुरोगामी म्हणवून घेणार्या लोकांनाही लायसेन्स टु पक्षपातीपणा पाहिजे असेल तर तो पुरोगामीपणा तथाकथितच ठरणार नाही का? अन एकदा का तथाकथित पुरोगामीपणा आला तर यांच्या बिरुदावलीला कोण कशाला हिंगलेल? एकीकडं म्हणायचं आम्ही पुरोगामी अन दुसरीकडं पक्षपातीपणाही करू म्हंजे दांभिकपणा नै तर काय आहे ते कुणीतरी सांगा बा एकदा.
Permalink Submitted by अजो१२३ on मंगळवार, 26/08/2014 - 11:46.
मला प्रथम दिलेल्या प्रतिसादात(मेघनाने, मेघनेने, मेघनाबाईंनी, मेघनाबाईने, मेघनाताईंनी, मेघनाताईने, भुस्कुटेबाईंनी, भुस्कुटेबाईने, भुस्कुटेताईंनी, भुस्कुटेताईने, मेघुने, ...जे काय त्यांना सर्वात म्हणून घ्यायला आवडत असेल ते...) ठ्ठो लिहिलेले मी वाचलेच नाही. मी फक्त ती रंगबिरंगी सहीच वाचली आणि चर्चा कोठे चालली आहे त्याबद्दल सॉलिड कंफ्यूज झालो.
--------------
अगदी आतादेखिल तो 'अजोंच्या' प्रतिसादाला 'मेघनाचा' प्रतिप्रतिसाद असल्याने ठ्ठो म्हणजे आवडले का आवडले नाही हा संभ्रम आहेच! कारण ऋषिकेशचा ठ्ठो निगेटिव असतो. मनोबाचा पॉझिटीव असतो. मेघनाचा हा पहिलाच आहे, म्हणून झेपला नाही.
Permalink Submitted by मी on सोमवार, 25/08/2014 - 12:03.
अन्यायग्रस्तांचं प्रातिनिधित्व करणाऱ्या बोचऱ्या, जहाल वक्तव्यांना त्यांची जागा देणं हेदेखील मला त्या उदारमतवादी भूमिकेशी सुसंगत वाटतं. अशा वेळी ते जहाल वक्तव्य करणारी व्यक्ती स्वत: अन्यायग्रस्त आहे का, हे पाहणं मला पटत नाही.
भुमिका कोण मांडतं आहे ह्याबद्दल फारसा आक्षेप कुणास नसावा, असल्यास(एखाद/दुसरे उदाहरण) त्याकडे दुर्लक्ष करता यावे.
पळशीकरांचा लेख, अवधुत डोंगरेंचा लेख, अनंतमूर्तीचे विधान, व इंटूक लोकांची जालावरची/प्रेसमधली भुमिका पहाता बोचर्या, उपहासपूर्ण भुमिकांना जास्त महत्त्व येऊ लागले आहे काय असे वाटले, अर्थात त्या बोचर्या अभिव्यक्तीला एक स्थान नक्कीच आहे पण ते विषयाला धरून आणि लेव्हल प्लेयिंग फिल्डवर(सर्वाना समजेल आणि त्याच भाषेत बोलता येईल) आहे किंवा नाही हे बघणे गरजेचे आहे असे वाटते अन्यथा अर्थाचा अनर्थ होण्याचा संभव अधिक.
किंवा त्यात 'कॉन्फ्लिक्ट ऑफ इंटरेस्ट' असण्याचा किंवा तो अशिष्ट असण्याचा जो आरोप झाला तो मला पटला नाही. (किंबहुना, उद्बोधकच वाटला!)
तुम्ही (तुमच्या भुमिकेला अनुकूल नसलेल्यांवर) धाग्याचा विषय सोडून टिका केल्याने तो आरोप झाला, धाग्याबाहेर हे मत मांडले असते तर कदाचीत आरोप झाला नसता.
१४ मे जन्मदिवस : छत्रपती संभाजी (१६५७), चित्रकार थॉमस गेन्सबरो (१७२७), लैंगिक तज्ज्ञ व समलैंगिकांच्या हक्कांसाठी लढणारा मॅग्नस हिर्शफेल्ड (१८६८), संगीतसंयोजक ऑटो क्लेम्परर (१८८५), वैश्विक किरणांवर मूलभूत संशोधन करणारा पिएर ओजे (१८९९), सिनेदिग्दर्शक मृणाल सेन (१९२३), 'स्टार वॉर्स'चा निर्माता, दिग्दर्शक जॉर्ज लुकस (१९४४), 'बॅक टू द फ्यूचर'मुळे प्रसिद्ध दिग्दर्शक रॉबर्ट झेमेकिस (१९५१), अभिनेत्री केट ब्लँचेट (१९६९), सिनेदिग्दर्शिका सोफिया कोपोला (१९७१), संगणकतंत्रज्ञ प्रणव मिस्त्री (१९८१), फेसबुकचा संस्थापक मार्क झकरबर्ग (१९८४), मॉडेल, अभिनेत्री झरीन खान (१९८४) मृत्युदिवस : नाटककार ऑगस्ट स्टिंडबर्ग (१९१२), लैंगिक तज्ज्ञ व समलैंगिकांच्या हक्कांसाठी लढणारा मॅग्नस हिर्शफेल्ड (१९३५), कायदेपंडित व समाजसुधारक ना. ग. चंदावरकर (१९२३), भाषाकोविद आणि कोशकार डॉ. रघुवीर (१९६३), लेखिका जीन ऱ्हीस (१९७९), अभिनेत्री रीटा हेवर्थ (१९८७), गायक, अभिनेता फ्रँक सिनात्रा (१९९८), समाजसुधारक असगर अली इंजिनियर (२०१३), मराठी भाषातज्ज्ञ अरुण फडके (२०२०)
---
स्वातंत्र्यदिन : इस्राएल
१७७६ : एडवर्ड जेन्नरने पहिली देवीची लस टोचली.
१८४४ : मोर्स कोडचा जनक सॅम्युअल मोर्स याने अमेरिकेतील टेलिग्राफद्वारा पहिला संदेश पाठवला.
१८७९ : भारतातल्या वेठबिगारांचा पहिला समूह फिजी बेटावर आला.
१९२५ : व्हर्जिनिया वूल्फची कादंबरी 'मिसेस डॅलोवे' प्रकाशित झाली.
१९२९ : प्रथमश्रेणी क्रिकेटमध्ये विल्फ्रेड ऱ्होड्सने ४०००वा बळी घेतला.
१९४८ : डेव्हीड बेन गुरीयन यांनी इस्राएल या स्वतंत्र राष्ट्राच्या निर्मितीची घोषणा केली. लगेचच शेजारच्या अरब राष्ट्रांनी त्याच्याशी युद्ध सुरू केले.
१९५५ : शीतयुद्ध : सोव्हिएत संघ आणि पूर्व युरोपातील साम्यवादी देशांनी वॉर्सा करार मंजूर केला. 'नाटो'च्या निर्मितीला हे प्रत्युत्तर होते.
१९७० : 'बादर-माईनहॉफ गट' या कट्टर डाव्या विचारांच्या विद्रोही गटाची प. जर्मनीत स्थापना.
१९७३ : पहिले अमेरिकन अवकाशस्थानक 'स्कायलॅब'चे यशस्वी प्रक्षेपण.
१९७६ : भारत-पाकिस्तानमध्ये मैत्रीला चालना देण्यासाठी आपसांत विमान आणि रेल्वेवाहतूक सुरू करण्याचा निर्णय.
१९९८ : 'साईनफेल्ड' या टीव्ही मालिकेच्या शेवटच्या भागाचे प्रसारण.
२००२ : भारत सरकारने मारुती उद्योग लिमिटेड या कंपनीमधील आपल्या हिश्शाची रक्कम कमी केली आणि तो भाग सुझुकी मोटर कॉर्पोरेशनला एक हजार कोटी रुपयांना विकला.
२०१३ : 'बोको हराम'च्या दहशतवादी कृत्यांमुळे नायजेरियात आणीबाणीची घोषणा.
एका सवर्ण पुरुषाचं 'व्हाइट मॅन्स बर्डन'?
अनेकांना माझा प्रतिसाद आक्षेपार्ह वाटला. तो तसा वाटण्याचा आणि प्रतिसाद/श्रेणी अशा माध्यमांतून व्यक्त होण्याचा त्यांचा अधिकार मान्यच आहे. हा प्रतिसाद फक्त माझ्या भूमिकेची संगती उलगडून सांगण्यासाठी आहे.
अन्यायाविरोधात लढताना शस्त्र म्हणून परिणामकारक असो नसो, विनोदाला (जरी ते प्रसंगी शिष्टाचारांना सोडून देणारे किंवा अभिरुचीहीन वाटले, तरी) त्याची म्हणून एक जागा असते, अशी मांडणी मी पूर्वी 'हुकुमशहांना विनोदाचं वावडं का असतं?' ह्या लेखात केली होती. प्रसंगी बोचरं किंवा जहाल वाटेल अशा लिखाणालादेखील (कृतीला नव्हे) अशी जागा असते असंही मी मानतो. ह्याचे अनेक परिचित दाखले देता येतील. 'सरकारचं डोकं ठिकाणावर आहे का?' असा सवाल टिळकांनी उठवणं हे वसाहतवादाचे बळी म्हणून आपण टिळकांच्या (आणि एक समाज म्हणून आपल्याही) बाणेदारपणाचं लक्षण मानतो. म. फुल्यांचं जातीयवादाविरोधातलं लिखाण चांगलंच धारदार आहे. ताराबाई शिंद्यांचं पुरुषी वर्चस्ववादाविरोधातलं 'स्त्री-पुरुष तुलना'सुद्धा बोचरं आहे.
आरक्षणासारख्या 'अफर्मेटिव्ह अॅक्शन'ला एक सवर्ण उदारमतवादी पुरुष म्हणून माझा तत्त्वत: पाठिंबा अाहे. 'पूर्वीच्या अन्यायासाठी आज कुणाला तरी झुकतं माप देणं ही असमानता आहे' अशी भूमिका मी घेत नाही. तद्वत, अन्यायग्रस्तांचं प्रातिनिधित्व करणाऱ्या बोचऱ्या, जहाल वक्तव्यांना त्यांची जागा देणं हेदेखील मला त्या उदारमतवादी भूमिकेशी सुसंगत वाटतं. अशा वेळी ते जहाल वक्तव्य करणारी व्यक्ती स्वत: अन्यायग्रस्त आहे का, हे पाहणं मला पटत नाही. त्या वक्तव्यांनी प्रश्न सुटायला मदत होत नसते हे (हुकुमशहांवरच्या विनोदाप्रमाणे) मान्य करूनच ती जागा मी देऊ इच्छितो.
सगळं काही गोड गोड असताना उदारमतवादी असणं सोपं असतं. अशा प्रकारच्या जहाल वक्तव्यांना सामोरं जाताना मात्र तुमच्यातल्या उदारमतवादाची कसोटी लागते असं मला वाटतं. समोरचा पायरी सोडतो तेव्हा तुम्ही कसे वागता? तुमचा तोल ढळू देता की तो सांभाळून त्याचा प्रतिवाद करता? हे पाहण्यात मला रस असतो. माझ्या मते माणसं निरखायला आवडणाऱ्या कुणालाही हे वेधक आणि प्रसंगी उद्बोधक ठरू शकतं.
इथे ह्या धाग्यावर आणि त्या अनुषंगानं इतर धाग्यांवर अनेकांनी आपला तोल ढळू दिला. त्यातले अनेक मराठी संस्थळांवरचे दिग्गज म्हणता येतील असे होते. स्त्रियांनी त्याची दखल घेतली, तर त्याबद्दल 'तुम्ही बायकाच आहात; त्यांच्याच बाजूनं बोलणार' अशी भूमिका घेतली जाऊ शकते. म्हणून, एक उदारमतवादी पुरुष ह्या नात्यानं त्याची दखल घेणं मला गरजेचं वाटलं. ही दखल व्यक्तिगत टिप्पणी म्हणून घेतली जाणं मला अभिप्रेत नव्हतं. त्यामुळे मी कुणाचंही नाव घेतलं नाही. कुणाच्या प्रतिसादाला उपप्रतिसाद न देता मी तो मुख्य धाग्यावर दिला त्यामागेही हे कारण होतं. आताही मी माझ्याच प्रतिसादाला प्रतिसाद देतो आहे. 'स्वत:ला उघडे पाडणारे', 'विचारप्रवर्तक' किंवा 'विचारात पाडणारा' ह्यापेक्षा 'लढवय्या', 'अतिरेकी वाटावं असं टोक गाठणारे' ही विशेषणं माझ्या मते अधिक जोरकस आहेत. तरीही, माझ्या वक्तव्यात जो अतिरेक ज्या बाजूनं असण्याचा अारोप झाला, किंवा त्यात 'कॉन्फ्लिक्ट ऑफ इंटरेस्ट' असण्याचा किंवा तो अशिष्ट असण्याचा जो आरोप झाला तो मला पटला नाही. (किंबहुना, उद्बोधकच वाटला!) वर म्हटल्याप्रमाणे माझी ही भूमिका माझ्या उदारमतवादाशी मला सुसंगतच वाटते. बाकी निर्णय मी वाचणाऱ्यावर सोडून देतो.
- चिंतातुर जंतू
"ही जीवांची इतकी गरदी जगात आहे का रास्त |
भरती मूर्खांचीच होत ना?" "एक तूच होसी ज्यास्त" ||
एकूण.. १. आपण अधिकार मान्य
एकूण..
१. आपण अधिकार मान्य करता
२. आपण दखल घेता.
३. आपण या, त्या आणि तशा आणि अशा अश्या सर्व मतांना त्यांचीत्यांची जागा देता. (एव्हरीथिंग इन प्लेस अँड प्लेस फॉर एव्हरीथिंग)
४. आपण अ किंवा ब किंवा क किंवा ड असं बरंच काही करत नाही. (करणं टाळता)
हे सर्व उदारमतवादी आणि बॅलन्स्ड व्यक्तीला शोभत असणारच..पण इज दॅट ऑल अबाउट डीबेट ?
पण या सगळ्याच्या उपर स्पष्ट मत एका कोणत्यातरी बाजूचं खणखणीतपणे आणि पुन्हा समजावायला न लागेल असं देता की नेहमी फक्त पंच किंवा निरीक्षकाची मध्यमवादी भूमिका घेता? तराजूचा पिव्हॉट ही एक अत्यंत सुरक्षित आणि निरिक्षक-फ्रेंडली जागा आहे..
पण मग यातून आपल्याला "विचारात पाडणारी" काही मतं दिसली तरी त्या विचारात पडण्याचा आउटकम चर्चेच्या दृष्टीने काय? तो तपशिलात वाचायला मिळाला तर काहीतरी सार्थ ठरेल.
एका तद्दन खवचट व जजमेंटल प्रतिसादाची
एका तद्दन खवचट व जजमेंटल प्रतिसादाची तुलना टिळक, ताराबाई शिंदे, इ. लोकांच्या लेखनाशी करणं हे उदा. गटणेस्टाईल रोचक (टाळू-गंडस्थळ-न्याय) आणि तितकंच उद्बोधक वाटलं. जर अशी भूमिका कुणाच्या उदारमतवादाशी सुसंगत असेल तर तो उदारमतवादही तितकाच उद्बोधक वाटला. इतकं अर्थनिर्णयन बर्यापैकी स्वयंस्पष्ट आहे असं वाटतं.
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
>>किंवा स्वतःला उघडे
>>किंवा स्वतःला उघडे पाडणारे
हे विशेषण पुरुषांवर अन्याय होतोय असा सूर लावणार्यांच्या प्रतिसादाविषयी आहे की पन्नासच्या दशकाच्या पुढे काही प्रगती झालीच नाही असा स्टॅण्ड घेऊन प्रतिसाद देणार्यांविषयी आहे?
--------------------------------------------
ऐसीवरील गमभन इतरांपेक्षा वेगळे आहे.
प्रमाणित करण्यात येते की हा आयडी एमसीपी आहे.
मुळात "स्वतःला उघडे पाडणारे
मुळात "स्वतःला उघडे पाडणारे (लोक)" हा शब्दप्रयोगच एकूण अदरवाईज वावरताना एक मुखवटा धारण करणारे, ढोंगी वरकरणी दाखवण्याचे दात वेगळे असलेले कोणीतरी , आणि त्यांचे खरे, आतले रुप या कारणाने "उघड" झाले अशा अर्थाचा वाटतो. अनेक पूर्वग्रहदूषित गृहीतके धरणारा वाटतो.
अन्यायाविरोधात लढताना शस्त्र
तत्त्वतः अशी लेखनपद्धती मला तरी योग्य वाटते.
------------------------------
आपल्या प्रतिसादात अन्याय, त्याचे वर्णन, लढा, त्याचे वर्णन इ थोडे आढळले असते तर तो स्वतःला इतरांपेक्षा वरच्या पायरीवर बसवण्याचा प्रयत्न म्हणून पाहिला गेला नसता. सद्य स्वरुपात सबब प्रतिसाद वरील तत्त्वाच्या निकषात बसतो का हा प्रश्न आहेच.
सही: पुरोगाम्यांना लॉजिक माफ असतं.
अन्यायग्रस्तांचं
असं म्हणत,
पुढे असं म्हणणं आपल्या धाग्यावरील वर्तनाशी (म्हणजे स्वतःच्या या विषयावरील मतांशी) विसंगत आहे. स्त्रीयांना समाजात जे करावं (घर सोडणे, नाव बदलणे, इ इ) लागतं ते मला (पुरुषाला) करावं लागू नये म्हणून त्यांचेपुढे चार शेंगदाणे (माझे शब्द) टाकणेच मी पसंद करतो असं तुम्ही वारंवार म्हणाला आहात. स्त्रीयांना जे करावं लागतं ते अयोग्यच असेल तर ते त्यांना करावं लागू नये असा निकाल कोर्टाने देऊ नये असेही तुम्ही म्हणाला आहात.
सबब आपण उदारमतवादी नाहीत आणि आपल्याला खर्या अर्थाने दखल घेण्यात रस नसावा.
सही: पुरोगाम्यांना लॉजिक माफ असतं.
अगदी हाच प्रतिसाद आठवला.. मला
अगदी हाच प्रतिसाद आठवला..
मला हे बदल सहन करणं असह्य ठरेल म्हणून त्यापेक्षा अथवा त्याबदल्यात कायदा दुसर्या बाजूला झुकला तरी मला चालेल.. अशा आशयाचं ते विधान..
म्हणजे अन्यायग्रस्तांना भरपाई म्हणून समानता आणण्याच्या नादात माझ्यावर तोच त्रास सहन करण्याची वेळ येऊ नये, त्याऐवजी अन्य काही वसाहतीचे स्वराज्य देणारे किंवा वेगळ्याच काही दिशेतले छोटेमोठे फायदे देणारे त्या अन्यायग्रस्तांच्या बाजूचे कायदे आले तरी चालेल..
कारखानदारांना त्रासदायक आणि खर्चिक ठरणारे, तोशीष देणारे मूलभूत बदल कारखाना-यंत्रणेत करणे नको म्हणून कामगारांना कर्णहानी भत्ता, त्यांच्या मुलांना शाळा इत्यादि "कामगार कल्याणाचे" बाकी उपाय मान्य.
ठ्ठो!!!!
ठ्ठो!!!!
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
स्त्रियांनी त्याची दखल घेतली,
किमान ऐसीवर तरी जवळजवळ सार्याच स्त्री आयडी "केवळ त्या स्वतः स्त्री आहेत म्हणून" स्त्रीयांच्या बाजूची भूमिका घेताना मी एकदाही पाहिलेलं नाही. जनरली जे लॉजिक ते स्वतःला लावतात ते पुरुषांना लावायला तयार असतात असं पाहिलं आहे. इथे कोणत्याही चर्चेत स्त्री विरुद्ध पुरुष असा रंग नसतो असे मानून मी तरी चर्चा करत आलो आहे.
सही: पुरोगाम्यांना लॉजिक माफ असतं.
ठ्ठो!!!!
ठ्ठो!!!!
-मेघना भुस्कुटे
***********
तुन्द हैं शोले, सुर्ख है आहन
>>स्वतःला निष्पक्षपातीपणाचे
>>स्वतःला निष्पक्षपातीपणाचे निकष लावण्याची तसदीही न घेता, पुरोगामी लोकांनी मात्र सदासर्वकाळ खुल्या मनाचे, तटस्थ, भावनाविरहित, निष्पक्षपाती असलेच पाहिजे अशा अपेक्षा धरणार्या छुप्या ट्रोलांचा मी जाहीर निषेध करत आहे
ठ्ठो !!!
--------------------------------------------
ऐसीवरील गमभन इतरांपेक्षा वेगळे आहे.
प्रमाणित करण्यात येते की हा आयडी एमसीपी आहे.
ठ्ठो !!!
आता कोणी कोणाला काय कारणासाठी ठ्ठो !!! म्हटलेय हेच कळेनासं झालंय. :~
स्वाक्षरीधारक
सिग्नेचरहोल्डरलाच ठ्ठो केले आहे.
--------------------------------------------
ऐसीवरील गमभन इतरांपेक्षा वेगळे आहे.
प्रमाणित करण्यात येते की हा आयडी एमसीपी आहे.
ठ्ठो बट नॉट ठ्ठो.
स्वतःला पुरोगामी म्हणवून घेणार्या लोकांनाही लायसेन्स टु पक्षपातीपणा पाहिजे असेल तर तो पुरोगामीपणा तथाकथितच ठरणार नाही का? अन एकदा का तथाकथित पुरोगामीपणा आला तर यांच्या बिरुदावलीला कोण कशाला हिंगलेल? एकीकडं म्हणायचं आम्ही पुरोगामी अन दुसरीकडं पक्षपातीपणाही करू म्हंजे दांभिकपणा नै तर काय आहे ते कुणीतरी सांगा बा एकदा.
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
काश्मीरच्या थंडीत थोडं डोकं
काश्मीरच्या थंडीत थोडं डोकं शांत नाही झालं का रे?
-सविता
----------------------------
|| स्वतः मेल्याशिवाय स्वर्ग दिसत नाही ||
सनबर्न झाला (अजून त्यातून
सनबर्न झाला (अजून त्यातून सावरतोच आहे), डोकं कसलं थंड होतंय भेंडी?
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
ठ्ठो
मला प्रथम दिलेल्या प्रतिसादात(मेघनाने, मेघनेने, मेघनाबाईंनी, मेघनाबाईने, मेघनाताईंनी, मेघनाताईने, भुस्कुटेबाईंनी, भुस्कुटेबाईने, भुस्कुटेताईंनी, भुस्कुटेताईने, मेघुने, ...जे काय त्यांना सर्वात म्हणून घ्यायला आवडत असेल ते...) ठ्ठो लिहिलेले मी वाचलेच नाही. मी फक्त ती रंगबिरंगी सहीच वाचली आणि चर्चा कोठे चालली आहे त्याबद्दल सॉलिड कंफ्यूज झालो.
--------------
अगदी आतादेखिल तो 'अजोंच्या' प्रतिसादाला 'मेघनाचा' प्रतिप्रतिसाद असल्याने ठ्ठो म्हणजे आवडले का आवडले नाही हा संभ्रम आहेच! कारण ऋषिकेशचा ठ्ठो निगेटिव असतो. मनोबाचा पॉझिटीव असतो. मेघनाचा हा पहिलाच आहे, म्हणून झेपला नाही.
सही: पुरोगाम्यांना लॉजिक माफ असतं.
ठ्ठो
ठ्ठो
--मनोबा
.
संगति जयाच्या खेळलो मी सदाहि | हाकेस तो आता ओ देत नाही
.
memories....often the marks people leave are scars
.
प्रकाटाआ
--------------------------------------------
ऐसीवरील गमभन इतरांपेक्षा वेगळे आहे.
प्रमाणित करण्यात येते की हा आयडी एमसीपी आहे.
अन्यायग्रस्तांचं
भुमिका कोण मांडतं आहे ह्याबद्दल फारसा आक्षेप कुणास नसावा, असल्यास(एखाद/दुसरे उदाहरण) त्याकडे दुर्लक्ष करता यावे.
पळशीकरांचा लेख, अवधुत डोंगरेंचा लेख, अनंतमूर्तीचे विधान, व इंटूक लोकांची जालावरची/प्रेसमधली भुमिका पहाता बोचर्या, उपहासपूर्ण भुमिकांना जास्त महत्त्व येऊ लागले आहे काय असे वाटले, अर्थात त्या बोचर्या अभिव्यक्तीला एक स्थान नक्कीच आहे पण ते विषयाला धरून आणि लेव्हल प्लेयिंग फिल्डवर(सर्वाना समजेल आणि त्याच भाषेत बोलता येईल) आहे किंवा नाही हे बघणे गरजेचे आहे असे वाटते अन्यथा अर्थाचा अनर्थ होण्याचा संभव अधिक.
तुम्ही (तुमच्या भुमिकेला अनुकूल नसलेल्यांवर) धाग्याचा विषय सोडून टिका केल्याने तो आरोप झाला, धाग्याबाहेर हे मत मांडले असते तर कदाचीत आरोप झाला नसता.
We never really grow up, we only learn how to act in public.
We never really grow up, we only learn how to act in public.
--मनोबा
.
संगति जयाच्या खेळलो मी सदाहि | हाकेस तो आता ओ देत नाही
.
memories....often the marks people leave are scars
...
प्रौढत्वी निज शैशवास जपणे, बाणा कवींचा असे.
----------------------------------------------------
(अवांतर: याचे वरिजनल / पूर्ण चरण कोणी देऊ शकेल काय?)
http://www.psyfitec.com/p/the-big-list-of-behavioral-biases.html
उघडे पडलेल्यांनी , उघड्यांना पाहणार्यांनी अवश्य वाचावे असे काही :-
http://www.psyfitec.com/p/the-big-list-of-behavioral-biases.html
.
.
.
http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_cognitive_biases
--मनोबा
.
संगति जयाच्या खेळलो मी सदाहि | हाकेस तो आता ओ देत नाही
.
memories....often the marks people leave are scars
पाने