जर्मनी - स्वित्झर्लँड : तयारी

१.तयारी | २.अन्न | ३.लोक | ४.वास्तव्य | ५.प्रवास व घटना | (६.समारोप)
=====================

जगात बरेच देश आहेत, पण त्यापैकी दोन देशांचे मला खूप जुने आकर्षण आहे. जर्मनी आणि जपान! युद्धात बेचिराख झालेले हे देश ज्या कष्टाने, मेहनतीने, हुशारीने व चातुर्याने पुन्हा दिमाखात उभे राहिले त्याला तोड नाही. दुसरे असे की मला फिरायला प्रचंड आवडते. दुसरे कोणी परिचित फिरायला निघालेले समजले तरी आनंदित होतो तर स्वतः निघायचे ठरवल्यावर बघायलाच नको. मात्र मला 'टूरिझम' फारसा आवडत नाही. गाजलेल्या टूरिस्ट जागी टुरिस्टांच्या रेट्यात स्वत:ला झोकून देणे नी इतर अनेकांनी ज्या ठिकाणी उभे राहून काढलेले फोटो बघितले आहे, बरोबर त्याच ठिकाणी साधारण तसेच फोटो (तुलनात्मक शरीरयष्टीप्रमाणे कमी/अधिक पार्श्वभूमी झाकून नी फक्त माझा चेहरा ठेवून) काढण्यासाठी बर्‍याच जास्त पैशाचा व वेळेचा खर्च हा मला अपव्यय वाटतो. शिवाय सध्या वय, ताकद वगैरे गोष्टी साथीला आहेत तोवरच एकट्याने बेटोक भटकंती शक्य आहे हेही लक्षात येत होते. पण परदेशात स्वतःहून सहल प्लान करायचा धीर म्हणा, प्रयत्न म्हणा घडत नव्हता.

मायदेशी अनेक ठिकाणी स्वतःच ट्रिपा केल्या आहेत त्यामुळे एकूणच ट्रीप प्लॅन करणं - किमान भारतात - मला जमत होतं, पण तरी नवख्या देशात हे किती जमेल खात्री नव्हती. तरी शेवटी हो - नाही करत मी व बायकोने १४ दिवसांच्या जर्मनी-स्वित्झर्लँड ट्रीपला जायचं ठरवलं आणि नुकतेच जाऊन यशस्वीरीत्या परतलोही. "कोणत्याही एजंट/गाइडशिवाय अथपासून इतिपर्यंत ट्रीप प्लॅन केली व ती बर्‍यापैकी ठरवल्याप्रमाणे पार पाडली याचा तुला आता गर्व झाला आहे" हे अर्थात बायकोचं मत चिंत्य आहे :P. इथे एकेक दिवसाच पत्रक न देता, वेगवेगळे 'ग्रुप बाय' क्लॉजेस लावून सध्या या लेखमालिकेचे पाच भाग प्लान केले आहेत व (आम्हाला) गरज भासल्यास समारोपाचा सहावा समारोपाचा स्वतंत्र भागही लिहेन.

प्रवासाचे वर्णन वा प्रवासातील आमचे वर्णन सुरू करण्याआधी या ट्रीपपुरती पूर्वतयारी देणे मला गरजेचे वाटते. येथील अनेकांनी अशा सहली स्वतःहून आखून त्या यशस्वीरीत्या पारही पाडल्या असतील त्यांना या भागात काहीच नवे मिळणार नाही. खरंतर त्यांना "ह्यॅ यात काय एवढं" किंवा "काय स्वतःचीच टिमकी वाजवतोय" असं वाटू शकेल - नी ते काही प्रमाणात खरंही असेल. पण असेही काही मित्र-मैत्रिणी डोळ्यापुढे आहेत ज्यांना या प्रक्रियेतही रस आहे व उत्सुकता आहे त्यांच्यासाठी आखणी-प्रकीयेवर हा लेख लिहितो आहे. आशा आहे तुमच्या पुढील आंतरराष्ट्रीय ट्रिप्स प्लान करताना याचा उपयोग होईल. शिवाय ट्रीप इतकेच मला त्याचे प्लानिंग करणे अतिशय आवडते आणि ट्रीप काही दिवसांत संपते पण हे प्लॅनिंग त्याआधी कित्येक महिने चालू असते.

दुसर्‍या भागापासून लेखातील काही भाग गौरी (माझी बायको) लिहिणार आहे, तो भाग वेगळ्या रंगात प्रकाशित करेन.

=========

तर ट्रीप प्लान करण्याच्याआधी कुठे? किती दिवस वगैरेवर बराच काळ चर्चा झाली. गौरीला (माझी पत्नी) जपानी भाषा येते त्यामुळे खरंतर जपान सोयीचा ठरला असता. परंतु जपानमधील सहलीच्या खर्चाचा ढोबळ अंदाज काढायला सुरवातीचेच आकडे जमवल्यावर हे सध्यातरी जमणे कठीण आहे हे जाणवले. मग माझा रोख जर्मनीकडे वळला. काही युरोपात विविध टूर्सबरोबर जाऊन आलेल्यांशी बोललो
"जर्मनीला का जातोयस? १४ दिवस आहेत तर त्यापेक्षा लंडन, पॅरिस, स्विस कर!"
"जर्मनीत बघायला असं काही नाहीये खास, त्यापेक्षा पॅरिस कर"
"जर्मनी करायचंच असेल तर कर, पण युरोपात स्विस, पॅरिस मस्ट आहे"
एकुणात पॅरिसवर एकमत होतं, लंडनला जाणंही मंडळी समजू शकत होती पण हे 'इतके' पैसे खर्चून फक्त जर्मनीला जाणं काही लोकांना रुचेना. मात्र जर्मनी बघायचेच अशी इच्छा प्रबळ होती. पण न जाणो लोक म्हणतात तसं तिथे इतके दिवस खर्च करून खरंच बघण्यासारखं फार काही नसेल तर काय घ्या म्हणून स्विसचं शेपूटही जोडायचं ठरलं.

मग पुढचा प्रश्न होता किती दिवस? आम्हाला सुट्ट्या किती दिवस मिळू शकतील? आमची २ वर्षांची मुलगी आमच्याशिवाय किती दिवस आजी-आजोबांसोबत आनंदाने राहू शकेल? किती दिवसांचा खर्च परवडेल? वगैरे बाबींचा लसावि कधी एक आठवडा निघे तर कधी ३ आठवडे तरी मस्ट आहेत असे मत बने. शेवटी उपलब्ध सुट्ट्यांचा जय झाला आणि आम्ही १४ दिवसांची सहल करायचे नक्की केले. घरगुती सोहळे, आईवडीलांना उपलब्ध वेळ वगैरेंचा अंदाज घेऊन तारखाही ठरल्या.

आतापर्यंत तसे ठीक होते. मुख्य गमतीला सुरुवात झाली ती पासपोर्ट प्रकरणाने. बायकोच्या पासपोर्टावर माझे नाव व माझ्या पासपोर्टावर बायकोचे नाव स्पाउस म्हणून घालायला अर्ज केला होता, शिवाय पत्त्यातही बदल होता. केंद्रावर प्रोसेसही सुरळीत झाली होती. तात्काळ पासपोर्ट्समुळे नवे पासपोर्ट हातातही होते. पण बायकोला पोलिस व्हेरीफिकेशनसाठी काही बोलावणे येईना (माझे होऊन गेले होते). शेवटी कळले की तो अर्ज कमिशनर हाफिसात अडकला आहे. मग त्याच्या मागे आठवडाभर पळापळ करून ते पूर्ण करून घेतले.

दरम्यानच्या काळात शेंगेन विजासाठी काय काय लागते याचा शोध सुरू झाला होता.
"हे बघ बाकी तुला काय हवं ते कर, हे मात्र एजंटला दे. उगाच एखाद्या लहानशा गोष्टीसाठी अर्ज रिजेक्ट नको व्हायला" हा अत्यंत योग्य सल्ला इतक्यावेळा ऐकूनही खाज म्हणा, उत्सुकता म्हणा किंवा बाणा म्हणा मी दरवेळी नकार देत होतो. "मी सगळं करीन माझं माझं" हे टुमणं मी लावलं होतं. मग सगळ्यांनी सांगणंही सोडून दिलं. या विजासाठी तुमची आर्थिक आघाडी भक्कम असल्याचे दाखवावे लागतेच, त्यासोबत तुमच्या सहलीचा 'आराखडा' सादर करावा लागतो, तारखेसकट! आधी कुठे जायचं हे शॉर्टलिस्ट करायचं होतं. नुसतं कुठे बघायला चांगलं आहे इतकंच क्रायटेरिया असून उपयोगाचं नव्हतं. ते ठिकाण इतर ठिकाणांपेक्षा वेगळं तरीही रोचक असं काय देणार आहे? हा माझा मुख्य क्रायटेरिया होता. शिवाय अंतर्गत प्रवास हे (खरंतर २-३ पण प्रसंगी) ४-५ तासांच्या वर होणार नाही अश्या नियोजनाच्या अटी स्वतःवरच लादलेल्या होत्या. शिवाय आजन्म मुंबईसारख्या शहरांत वाढल्याने चकचकीत शहरे, टोलेजंग इमारती वगैरेंचे अ‍ॅट्रॅक्शनही नव्हते.

याव्यतिरिक्त त्या ठिकाणी पोचायची सोय, राहायची सोय बघणेही आवश्यक होते. टूरिस्ट म्हणून जेव्हा तुम्ही शेंजेन विजाला अप्लाय करता तेव्हा तुम्हाला वास्तव्याच्या काळातील राहण्याच्या सोयीचा पुरावा द्यावा लागतो. तेव्हा जितके दिवस त्या भागात आहोत त्या दिवसांच्या हॉटेल बुकिंगचे कन्फर्मेशन जोडणे गरजेचे होते. आता हॉटेल्सच्या किंवा इतर सहली आखणार्‍यांच्या (जसे मेक माय ट्रीप किंवा यात्रा किंवा इतर परदेशी कंपन्या) वेबसाईटवर हॉटेल बुकिंग करताना काही डिपॉझिट रक्कम किमान भरणे आवश्यक होते, तर काही ठिकाणी अख्खे पैसे भरणे गरजेचे होते. बुकिंग क्यान्सल केल्यास डिपॉसिट व/वा हॉटेलभाड्याचा काही हिस्सा वाया जाणार होता. आता उद्या विजा मिळालाच नाही तर काय करा? शेवटी अजून शोधाशोध केल्यावर बुकिंग.कॉमचा शोध लागला. इथे बर्‍याच हॉटेल्समध्ये बुकिंग करताना कोणतेही पैसे भरावे लागत नाहीत, शिवाय क्यान्सलेशन फी वगैरेही प्रकार नाहीत. तेव्हा किमान विजापुरते तरी बुकिंग याच साईटवरून करायचे ठरले.

त्यानंतर प्रश्न होता विमान तिकिटांचा. विजा अप्लाय करण्याआधी विमानाचे तिकीट वा तिकीट ब्लॉक केल्याचा पुरावा आवश्यक होता. तिकीट ब्लॉक करायची सुविधा अजूनही कोणाकडे असते कल्पना नाही, पूर्वी ही पद्धत होती. अजूनही काही ट्रॅव्हल एजंट हे करून देऊ शकले असते कदाचित पण पुन्हा 'बाणा' आडवा आला नी पार्शली रिफंडेबल तिकीट जालावरून बुक केले - नी विजासाठी पहिली मोठी गुंतवणूक केली ;) आंतरराष्ट्रीय विमानतळे अर्थातच मोठ्या शहरांत असल्याने आम्ही ती पूर्णपणे टाळू शकणार नव्हतोच तेव्हा जाताना फ्रॅकफुर्ट व येताना म्युनिक ही शहरे निवडली व मुंबई-फ्राफ्रु व म्युनिक-मुंबई अशी थेट विमाने बुक केली

आता पहिल्या दिवशी फ्रँकफुर्ट आणि चौदाव्या दिवशी म्युनिक हे दोन विदाबिंदु नक्की होते. मग सुरू झाला जर्मनी आणि स्वित्झर्लँडमधील आम्हाला आवडू शकतील ठिकाणांचा शोध. विकीट्रॅव्हल, ट्रिपअ‍ॅडवायझर, लोनली प्लॅनेट आदी नेहमीच्या यशस्वी कलाकारांसोबतच, काही बॅगपॅकर्सचे ब्लॉग्ज, नियतकालिकांतील लेख वगैरेच्या साहाय्याने ढोबळ रूपरेखा तयार करेपर्यंत आणखी १५-२० दिवस गेले. व आमचा ठरलेला प्लान असा होता:
फ्रँकफुर्ट (१ रात्र) --> हेडलबर्ग (१ रात्र) --> स्टुटगार्ट व परिसर(४ रात्री)--> झुरिक (२-३ तास)--> ग्रॅफनोर्ट (स्वित्झर्लँडमधील एंगलबर्गच्या अलीकडील एक खेडेगाव) १ रात्र --> इंटरलाकेन (१ रात्र) --> बासेल (२ रात्री) --> म्युनिक व परिसर (३ रात्री). त्यानंतर पाळी होती इंटर्नल ट्रान्सपोर्टेशनची. बहुतांश ट्रान्स्पोर्ट ट्रेनने करायचे ठरले. पैकी स्टुटगार्ट ते झुरिक व बासेल ते म्युनिक या प्रवासाची (इंटरनॅशनल) तिकिटे विजा अ‍ॅप्लिकेशनच्या आधीच काढणे गरजेचे होते. त्या रूपात दुसरी सायझेबल इन्व्हेस्टमेंट केली.

त्यानंतर ऑफिसात रजा अप्लाय करणे व ऑफिसकडून रजा मंजूर असल्याचे लेटर मिळवणे, सॅलरी स्लिप्स, आयटी रिटर्न्सची कॉपी, बँक स्टेटमेंट्स वगैरे गोष्टी (दोघांच्याही) जमा करून जर्मन कॉन्सुलेटच्या पुण्यातील VFS हाफिसात जाऊन एकदाचा विजा अप्लाय केला! पहिल्या फटक्यात कोणत्याही त्रासाशिवाय चार दिवसांत तो मंजूर झाला व आम्हाला स्टॅम्प्ड विजा हाती पडला.

आता आधी बुक केलेल्या हॉटेल्सपैकी काहींत बदल करणे, बहुतांश जागी हॉटेलाऐवजी हॉस्टेलमध्ये डॉर्मेट्री बेड्स बुक करणे ही कामे सुरू झाली. विविध रेल्वे स्टेशन्सचे नकाशे मिळवणे, त्या त्या शहरातील लोकल ट्रान्स्पोर्टचा अभ्यास करून ठेवणे, कोणती गाडी कुठे येते, ट्रेन कुठल्या प्लॅटफॉर्मवरून सुटेल, स्टेशनपासून हॉटेल/हॉस्टेलपर्यंत पोचायचे मार्ग - सर्वोत्तम पब्लिक ट्रान्स्पोर्ट रूट, डे पासेस, स्विस पासेस आदींचा अभ्यास करणे ही कामेही चालू होती. प्रत्येक शहरात फिरण्याचा सोपा, सहज आणि स्वस्त मार्ग कुठला हे विविध अनुभवांवरून ठरवणे यात बर्‍यापैकी वेळ लागला. शक्य तितका विविध प्रकारचा अनुभव मिळवण्याची इच्छा होती. त्यात एअरबीएनबीचा शोध लागला आणि आम्ही म्युनिक मध्ये एका जर्मन कुटुंबासोबत राहायचे ठरवले. हा अगदी वेगळा अनुभव होता, त्यासंबंधी त्या भागात लिहेनच. त्याव्यतिरिक्त इन्शुरन्स, फॉरेन करंसी, इंटरनॅशनल सिम कार्ड वगैरेची जमवाजमव सुरू होती.

शेवटी प्रत्येक दिवसाचा प्रोग्राम, बुकिंग्ज, तिकिटे, मॅप्स, त्या दिवशी लागू शकणारे जर्मन शब्द असे सगळ्याचे मिळून एक पाकीट अशी चौदा दिवसांची चौदा एन्व्हलप्स तयार केली. सोबत केवळ पाठीवरच्या सॅक्स घेतल्या होत्या. कमीत कमी वजन, भरपूर उत्साह आणि एक अनामिक भितीयुक्त हुरहुर-एक्साइटमेंट याने आम्हा पात्रांची सिद्धता झाली होती. आता वेध लागले होते ते उड्डाणाचे!

=====
काही (रुक्ष पण उपयुक्त) माहिती:
१. विजा अ‍ॅप्लिकेशन फी: रु. ५१०० पर पर्सन अधिक माहिती इथे
२. विजा अ‍ॅप्लिकेशच्या वेळी मान्यताप्राप्त इन्श्युरन्स कंपन्यांची यादी इथे मिळेल. ही यादी सतत बदलते तेव्हा अप्लाय करायच्या आधी एकदा व्हेरीफाय करणे
३. हॉटेल बुकिंग करतेवेळी प्रत्येक ट्रॅवलरचे नाव बुकिंगवर असणे मँडेटरी आहे
४. जर तुम्ही जर्मनीसाठी अप्लाय करताय तर जरी प्रवास शेंगेन एरीयात असेल तरी जर्मनी सोडण्याचे व जर्मनीत परतण्याचे (परतणार असाल तर) प्रुफ देणे गरजेचे आहे. (जसे आम्ही जर्मनी टु स्विस व वापस अशी ट्रेन तिकिटे जोडली होती
५. अधिक स्वस्तात ट्रीप करता येऊ शकेल, त्यासाठी तुमची काउचसर्फिंगची तयारी हवी. मग निवासाचा खर्च जवळजवळ फुकट! मी अजून या प्रकाराचा अनुभव घेतलेला नाही, पुढिल ट्रिपला घ्यायचा मानस आहे. बहुया कसे होते ते.
६. स्वित्झर्लँडला तुम्ही काय बघणार आहात त्यानुसार स्वीस पास घ्यायचा की स्वीस फ्लेक्सी पास की स्वीस ५०% रिडक्शन पास ते ठरवा. मात्र ३-४ दिवस रहाणार असाल तर स्वीस पास सारखा दुसरा पास नाही!
७. युथ हॉस्टेलचे हॉस्टेल बुक करणार असाल तर युथ हॉस्टेलची मेंबरशीप भारतात असतानाच घ्या. जालावरील दर तुम्ही युथ हॉस्टेलचे मेंबर आहात हे समजून दिलेले असतात. तसे नसल्यास तुम्हाला तिथे मेंबरशीप घेता येते जी भरपूर महाग पडते.
८. साधारण कल्पना यावी म्हणून, आम्हाला सगळे सगळे खर्च पकडून (तेथील शॉपिंग (चॉकलेटे वगैरे), इन्श्युरन्स, सिमकार्ड वगैरेच नाही तर घरापासूनची भारतातील टॅक्सीसकट) एकूण खर्च अडिच लाख आला (इन्क्लुडिंग एअरफेअर आणि इतर प्रत्येक खर्च, हा दोघांचा १४ दिवसांचा एकूण खर्च) आहे.

(क्रमशः)
---
१.तयारी | २.अन्न | ३.लोक | ४.वास्तव्य | ५.प्रवास व घटना | (६.समारोप)