दखल
#ऐसीअक्षरे #दिवाळी२०२३
दिवाळी अंक पाहिलात का?
दिनवैशिष्ट्य
१४ मे
जन्मदिवस : छत्रपती संभाजी (१६५७), चित्रकार थॉमस गेन्सबरो (१७२७), लैंगिक तज्ज्ञ व समलैंगिकांच्या हक्कांसाठी लढणारा मॅग्नस हिर्शफेल्ड (१८६८), संगीतसंयोजक ऑटो क्लेम्परर (१८८५), वैश्विक किरणांवर मूलभूत संशोधन करणारा पिएर ओजे (१८९९), सिनेदिग्दर्शक मृणाल सेन (१९२३), 'स्टार वॉर्स'चा निर्माता, दिग्दर्शक जॉर्ज लुकस (१९४४), 'बॅक टू द फ्यूचर'मुळे प्रसिद्ध दिग्दर्शक रॉबर्ट झेमेकिस (१९५१), अभिनेत्री केट ब्लँचेट (१९६९), सिनेदिग्दर्शिका सोफिया कोपोला (१९७१), संगणकतंत्रज्ञ प्रणव मिस्त्री (१९८१), फेसबुकचा संस्थापक मार्क झकरबर्ग (१९८४), मॉडेल, अभिनेत्री झरीन खान (१९८४)
मृत्युदिवस : नाटककार ऑगस्ट स्टिंडबर्ग (१९१२), लैंगिक तज्ज्ञ व समलैंगिकांच्या हक्कांसाठी लढणारा मॅग्नस हिर्शफेल्ड (१९३५), कायदेपंडित व समाजसुधारक ना. ग. चंदावरकर (१९२३), भाषाकोविद आणि कोशकार डॉ. रघुवीर (१९६३), लेखिका जीन ऱ्हीस (१९७९), अभिनेत्री रीटा हेवर्थ (१९८७), गायक, अभिनेता फ्रँक सिनात्रा (१९९८), समाजसुधारक असगर अली इंजिनियर (२०१३), मराठी भाषातज्ज्ञ अरुण फडके (२०२०)
---
स्वातंत्र्यदिन : इस्राएल
१७७६ : एडवर्ड जेन्नरने पहिली देवीची लस टोचली.
१८४४ : मोर्स कोडचा जनक सॅम्युअल मोर्स याने अमेरिकेतील टेलिग्राफद्वारा पहिला संदेश पाठवला.
१८७९ : भारतातल्या वेठबिगारांचा पहिला समूह फिजी बेटावर आला.
१९२५ : व्हर्जिनिया वूल्फची कादंबरी 'मिसेस डॅलोवे' प्रकाशित झाली.
१९२९ : प्रथमश्रेणी क्रिकेटमध्ये विल्फ्रेड ऱ्होड्सने ४०००वा बळी घेतला.
१९४८ : डेव्हीड बेन गुरीयन यांनी इस्राएल या स्वतंत्र राष्ट्राच्या निर्मितीची घोषणा केली. लगेचच शेजारच्या अरब राष्ट्रांनी त्याच्याशी युद्ध सुरू केले.
१९५५ : शीतयुद्ध : सोव्हिएत संघ आणि पूर्व युरोपातील साम्यवादी देशांनी वॉर्सा करार मंजूर केला. 'नाटो'च्या निर्मितीला हे प्रत्युत्तर होते.
१९७० : 'बादर-माईनहॉफ गट' या कट्टर डाव्या विचारांच्या विद्रोही गटाची प. जर्मनीत स्थापना.
१९७३ : पहिले अमेरिकन अवकाशस्थानक 'स्कायलॅब'चे यशस्वी प्रक्षेपण.
१९७६ : भारत-पाकिस्तानमध्ये मैत्रीला चालना देण्यासाठी आपसांत विमान आणि रेल्वेवाहतूक सुरू करण्याचा निर्णय.
१९९८ : 'साईनफेल्ड' या टीव्ही मालिकेच्या शेवटच्या भागाचे प्रसारण.
२००२ : भारत सरकारने मारुती उद्योग लिमिटेड या कंपनीमधील आपल्या हिश्शाची रक्कम कमी केली आणि तो भाग सुझुकी मोटर कॉर्पोरेशनला एक हजार कोटी रुपयांना विकला.
२०१३ : 'बोको हराम'च्या दहशतवादी कृत्यांमुळे नायजेरियात आणीबाणीची घोषणा.
दिवाळी अंक २०२३
आवागमन (navigation)
सध्या कोण कोण आलेले आहे?
सध्या 2 सदस्य आलेले आहेत.
- Rajesh188
- भाऊ
कर्ब योर एन्थुझिॲझम
साईनफेल्डच्या चाहत्यांनी लॅरी डेविडची कर्ब योर एन्थुझिॲझम ही मालिका अवश्य पाहावी. नुकतेच मी ८ सीझन पाहिले. आणखी दोन-तीन बाकी आहेत.
आवडलेल्या गोष्टी
- दररोजच्या जगण्यातले अनेकदा अर्थहीन असे संकेत, किंवा धार्मिक श्रद्धा, एलजीबीटी, फेमिनिझम, वगैरे संवेदनशील वाटू शकणाऱ्या गोष्टींची उडवलेली खिल्ली
- कसलीही भीडभाड/मर्यादा नसलेला विनोद.
- लॅरी डेविड काहीतरी विचित्रपणा करणार याची अपेक्षा असतानाही त्याच्या विचित्रपणाचे प्रसंग अत्यंत अनपेक्षित असणे
नावडलेल्या गोष्टी
- शिव्यांचा - अनेकदा गरज नसतानाही केलेला - मनमुराद वापर
- अनेक प्रसंगांमधील आरडाओरडा, आक्रस्ताळेपणा
- काही ठिकाणी विनोदनिर्मितीसाठी केलेला विचित्रपणा
अर्थात नावडलेल्या गोष्टी एकंदर मालिकेच्या दर्जाला कमीपणा आणत नाहीत तरीही त्या टाळता आल्या असत्या तरी चालले असते.
आवडती सिरियल. दहावा सीझन
आवडती सिरियल. दहावा सीझन बघतोय सध्या. जॉर्जचे पात्र कसे बनले ते अगदी नीट समजते.
आधी रोटी खाएंगे, इंदिरा को जिताएंगे !
जॉर्ज
ह्या आमच्या दैवताबद्दल जर काही संबंधित असेल तर ते त्वरित पाहण्यात येईल.
- if you want to look busy, look annoyed हा जॉर्जचा सल्ला यशवीरित्या अमलात आणलेला एक जॉर्जपंखा
==================
भूतकाळातील आस्वल्य.
जॉर्जचे पात्र लॅरी
जॉर्जचे पात्र लॅरी डेव्हिडवरुन बनवलेले आहे. "कर्ब युअर..." चा हिरो लॅरी डेव्हिडच आहे. त्यात तो स्वत:चेच फिक्शनल पात्र रंगवतो.
आधी रोटी खाएंगे, इंदिरा को जिताएंगे !
+१
'कर्ब' मलाही आवडते.
त्यात सुझीचं पात्र सुरुवातीला फार शिव्या देत नाही. ते फार मिळमिळीत वाटतं. ती जेफला 'फॅट फक' आणि लॅरीला 'फोर आईड फक' म्हणायला लागते तेव्हापासून तिला तिचा मूड सापडला असं मला वाटतं.
क्वचित कधी विनोद मलाही आवडले नाहीत. उदाहरणार्थ वजन कमी केलेल्या बाईनं तोकडे शर्ट घालण्याबद्दल लॅरीला अडचण असते, ते सगळे विनोद.
बरा अर्धा आणि मी बरेचदा दुकानात चेकाऊटच्या रांगेत विचित्र वागणारे लोक; सिग्नलला विचित्र वागणारे लोक बघितले की "लॅरीला हे आवडणार नाही", अशी कॉमेंट न चुकता करतो.
लॅरी डेव्हिडचे बरेच मित्रमैत्रिणी 'कर्ब'मध्ये अधूनमधून येऊन लॅरीशी भांडतात; असं दिसतं. वाँडा साईक्स, रोझी ओ'डॉनल, टेड डॅन्सन, रिचर्ड लुईस, वगैरे. एक फक्त जेफचं पात्र लॅरीशी भांडत नाही. आणि लिऑन ब्लॅक हे पात्र त्याच्याशी भांडत नाही; पण त्याचं लॉजिक पाहता लॅरीचं त्याच्यासमोर काहीही चालणार नाही, असं दाखवलेलं लगेच पटतं. शेरील आणि लॅरी वेगळे झाल्यावर लिऑन ब्लॅक लॅरीचं पात्र जमिनीवर ठेवतो असं वारंवार वाटतं.
'कर्ब'मध्ये लॅरी डेव्हिड आणि रोझी ओ'डॉनल हॉटेलात जेवल्यावर बिल कोण भरणार यावरून भांडतात. हे भांडण 'मी पैसे देणार', 'नाही, मी पैसे देणार' छापाचं असतं. हे बघायच्या आधीपासून मी आणि एक मैत्रीण अशाच भांडतो. फार्मर्स मार्केटात एकत्र जायचं आणि भांडायचं हे आमचं रूटीन होतं. "आपण म्हाताऱ्या जोडप्यासारख्या भांडतो", असं तिचं म्हणणं. "आपण एकत्र शोभून दिसावं म्हणून मी केस वाढवत नाही", असं मी म्हणते.
सध्या तिच्या बाळंतपणामुळे आम्ही ब्रेक घेतला होता. पण लवकरच मुलांना घेऊन मार्केटात जायचं, आणि भांडायचं असा आमचा बेत आहे.
---
सांगोवांगीच्या गोष्टी म्हणजे विदा नव्हे.
द लास्ट ऑफ अस चा पहिला एपिसोड
द लास्ट ऑफ अस चा पहिला एपिसोड पाहिला. केवळ जबरदस्त!
*****************
मेरी मोटी है खाल, लेकीन नाजूक है दिल!!
हाकुना मटाटा!!
*****************
लसनिर्मिती उद्योगामधे गेल्या
लसनिर्मिती उद्योगामधे गेल्या काही दशकांमधे झालेले क्रांतिकारी बदल
आयटी, फायनान्स आणि मॅन्युफॅक्चरिंग उद्योगांमध्ये कशी क्रांती झाली आहे याविषयी आपण गेल्या दोन सत्रांमधे माहिती घेतली. बायोटेक क्षेत्रामध्येही गेल्या काही दशकांत प्रचंड बदल / प्रगती झाली आहे. यातील सर्वच बदल IR 4 संबंधित आहेत असे नाही. बायोटेक क्षेत्रामधील भारतातील एक महत्त्वाचा उद्योग म्हणजे लसनिर्मिती उद्योग. भारत हा जगातील सर्वात जास्त लसउत्पादन करणारा देश आहे. सीरम इन्स्टिट्यूट ऑफ इंडिया ही पुण्यातील कंपनी जगातील सर्वात जास्त लसउत्पादन करणारी कंपनी आहे.
भारतात लसनिर्मिती विसाव्या शतकाच्या पहिल्या दशकात सुरु झाली. (कॉलरा, प्लेग, रेबीज, इ.) स्वातंत्र्योत्तर काळात देवी (smallpox), क्षय (BCG), पोलिओ, धनुर्वात, गोवर, इत्यादी आजारांवर लसनिर्मिती होत असे.
मात्र, १९९०च्या दशकापासून या क्षेत्रात क्रांतिकारी बदल घडत गेले.
‘संवाद’च्या पुढील सत्रात या बदलांबद्दल आपल्याला माहिती सांगणार आहेत डॉ. राजीव ढेरे.
डॉ. ढेरे हे सीरम इन्टिट्यूटचे सिनियर एक्झिक्युटिव्ह डायरेक्टर म्हणून कार्यरत आहेत. ते लसनिर्मिती क्षेत्राशी गेली पस्तीस-चाळीस वर्षे संबंधित आहेत. १९९०पासून घडत गेलेल्या बदलांचे ते केवळ साक्षीदारच नाहीत, तर हे बदल घडवून आणण्यात त्यांचा वैयक्तिक सहभाग आहे. त्यांच्याकडून आपण हे क्रांतिकारी बदल जाणून घेऊयात २९ जानेवारी २०२३ रोजी सायंकाळी पाच वाजता.
सर्वांना सस्नेह निमंत्रण.
तारीख आणि वेळ : रविवार २९ जानेवारी, सायंकाळी ५ वा.
स्थळ : वॉटरमार्क फिल्म क्लब, कोथरूड, पुणे. https://maps.app.goo.gl/Vjn3hwkrmWmQhJ3s9
डॉ ढेरे यांच्या दोन मुलाखती आपल्या बखर कोरोनाची मधे आहेतच
And the Band Played On — Film
And the Band Played On — Film Screening and discussion
A threat no one dared face. A word no one wanted to speak. A fight for many, fought by few.
एड्सने जगभरात आत्तापर्यंत चार कोटींहून अधिक बळी घेतले आहेत. एड्सची महासाथ अमेरिकेत १९८०च्या दशकात सुरू झाली. आजार कशामुळे होत आहे याबद्दल सुरुवातीला माहिती नसल्याने परिस्थिती गोंधळाची होती. त्यातच हा ‘समलैंगिक लोकांचा आजार आहे’ असा (गैर)समज पसरल्यामुळे अमेरिकन सरकार आणि प्रसारमाध्यमांनी त्याकडे दुर्लक्ष केले. वैज्ञानिकांमध्येही सगळे आलबेल नव्हते.
अशा सर्वव्यापी अनास्थेमुळे साथनियंत्रण, रोगसंशोधन, रोगनिवारण वगैरेंमध्ये अक्षम्य विलंब झाला. ही अनास्था, त्यामागील राजकारण, समाजकारण, समलैंगिकांच्या हक्कांसाठीची चळवळ, इत्यादींवर प्रकाश टाकणारा And the Band Played On हा शोधपत्रकार रँडी शिल्ट्स यांनी लिहिलेल्या याच नावाच्या पुस्तकावर आधारित चित्रपट पाहून आपण त्यावर चर्चा करणार आहोत — २६ फेब्रुवारी २०२३ सायंकाळी पाच वाजता.
Trailer: https://youtu.be/PaHUzy-A05U
Whatsapp 9422016044 or 9730200711 for confirmation
Venue: Watermark Film Club, Kothrud
https://maps.app.goo.gl/Vjn3hwkrmWmQhJ3s9
चित्रपटानंतर डॉ. विनय कुलकर्णी भारतातील एड्सविषयक परिस्थितीचा आढावा घेतील.
एन एच टेन
लोकसत्तेतला लेख वाचल्यामुळे, माझा एन एच टेन हा चित्रपट बघायचा राहून गेल्याचे लक्षात आले. फारच चांगला केला आहे हा चित्रपट. अनुष्का शर्माचे काम आवडले.
American Gods
नील गेमन (आडनाव सांभाळून घ्या.) ह्या लेखकाची अमेरिकन गॉड्स नामक कादंबरी पूर्वी वाचली होती - प्रचंड आवडली.
आता त्याचं ऐकपुस्तक ऐकतो आहे- आणि मधेमधे पुस्तकही चाळतो आहे.
एकंदरीत सुंदर प्रकार.
अमेरिकेत आलेले लाखो स्थलांतरीत लोक. जमिनीवरून, जहाजाने, विमानाने प्रवास करून आपलं नशीब आजमावायला लोक इथे आले- सोबत आपापल्या मिथकांना, देवदेवतांना आणि सुष्ट-दुष्ट शक्तींनाही घेउन आले. सांप्रत काळी आधुनिक, तंत्रज्ञानाने जखडलेल्या जमान्यात ह्या देवदेवतांना लोक विसरत चालले आहेत. अतिपुरातन, प्राचीन आणि सर्वसामर्थ्यशाली अशा ह्या शक्तींची समाजावर एकेकाळी हुकूमत होती. पण आज त्यांना लोक विसरून गेलेत.
पण ह्या शक्ती अशा सहजासहजी विस्मरणात जातील का?
जाणून घ्यायचं असेल तर वाचा ..इ.इ.इ.
ह्या पुस्तकावर एक सिरीजही आहे म्हणे, पण अजून पाहिली नाही.
(नेहेमीप्रमाणेच डोक्यात किडा - हे जर भारतात कुणी केलं तर काय मजा येईल! अर्थात लेखक जिवंत राहिला तर. त्यापेक्षा मरणोत्तर तरी प्रसिद्ध करावे- अशी अट घालून कुणीतरी लिहिलं पाहिजे)
==================
भूतकाळातील आस्वल्य.
मालिका पाहिली
मालिका पहिल्या सीझन मध्ये कधीमधी चांगली वाटते तर बऱ्याचदा बोरिंग. दुसरा सीझन तर बघवालाच नाही इतका भंगार निघाला.
एकंदरीत कल्पना चांगली आहे. पण कल्पनेचे नाविन्य संपले की मालिका बघायला बोर होते असे दिसते.
तेच मला गुड omens बाबतीत झाले.
----------------------------------------------------
बिटकॉइनजी बाळा नित्य ध्यातसे हृदयिं दाम माला
Workin' Moms
Workin' Moms नेटफ्लिक्स वर पाहते आहे. दोन सख्ख्या मैत्रिणींच्या मध्यवर्ती पात्रांभोवती गुंफलेली ही वेब सीरीज आहे. अॅन आणि केट या दोघी कायम व्यक्तिरेखा आणि त्यांच्या चार- पाच इतर मैत्रिणी सीरीज मधे ये- जा करतात. नवजात ते टीनएज ह्या रेंज मधे कुठेही बसणारी एक किंवा दोन मुलं ह्या बायकांना आहेत. अॅन आणि केट ह्या दोघी आपापल्या संसारात आई, बायको/पार्टनर/लव्हर, व्यावसायिक/नोकरदार, मुलगी, सून अशा वेगवेगळ्या भूमिका तारांबळ सांभाळत निभावताना दिसतात. अॅन आई आणि डॉक्टर म्हणून केटपेक्षा जास्त अनुभवी, परंतु स्वतःला आणि इतरांना सतत जज करणारी आणि संतापी तर केट फन लव्हिंग, काहीशी अविचारी-उत्स्फूर्त आणि सतत काही ना काही भानगडीत सापडणारी. दोघीजणी प्रापंचिक जबाबदाऱ्या पुऱ्या करता करता करियरमधे यशस्वी होण्यासाठी प्राणपणाने प्रयत्न करत आहेत. त्यांना येणारे भलेबुरे अनुभव आणि दोघींनी एकमेकींची समर्थपणे केलेली पाठराखण ही सीरीजची थीम आहे. भारतीय working moms ना असणारे गिल्ट यांनाही आहेत, पण त्यांचं आयुष्य त्याभोवती फिरत नाही. त्या व्यावसायिक आव्हानं बिनदिक्कत स्वीकारतात. गरज पडेल तेव्हा डे केअर, नवरा, आई , बेबीसिटर, जो कोणी हातात सापडेल त्याच्यावर मुलांना सोपवून करियर मागे धावतात. यश -अपयशाच्या, कौतुक आणि हेटाळणीच्या धनी होतात. इतर लोकांची मतं आणि सल्ले फाट्यावर मारून आपल्या निर्णयांवर ठाम रहातात मग भले ते चुकीचे ठरोत! पण परिस्थितीला किंवा कर्माला दोष देत चडफडत बसत नाहीत. पडून- झडून, पुन्हा उठून नव्या उमेदीने संधी शोधतात. भारतीय आयांच्या नशिबी सतत त्याग करायची जी सवय किंवा जबरदस्ती आणि त्यापोटी येणारा त्रागा असतो तो इथे दिसत नाही. त्यामुळे 'आई' एका स्वतंत्र व्यक्तीच्या रूपात गुण- दोषांसकट बघायला मिळते. स्वतःच्या मुलांशी आणि नवऱ्याशी असलेलं त्यांचं नातं ह्या बाबतीत बरीच प्रश्नचिन्ह उरतात परंतु त्या दोघींच्या मनातही ती असतात, त्यामुळे ही दोन्ही पात्रं खरी वाटतात.
एलेफंट व्हिस्परर्स
'एलेफंट व्हिस्परर्स' हा चाळीस मिनिटांचा लघुपट नेटफ्लिक्सवर आहे. या वर्षी त्याला ऑस्कर नामांकन आहे. मुदुमलाईच्या जंगलात अनाथ हत्तींचा सांभाळ करणाऱ्या एका जोडप्याची गोष्ट आहे. जरूर पाहावी अशी आहे.
ता.क. आताच झालेल्या पुरस्कार सोहळ्यात हा चित्रपट ऑस्कर विजेता ठरला आहे.
- चिंतातुर जंतू
"ही जीवांची इतकी गरदी जगात आहे का रास्त |
भरती मूर्खांचीच होत ना?" "एक तूच होसी ज्यास्त" ||
जंगलात अनाथ हत्तींचा सांभाळ करणाऱ्या . . .
जंगलातले 'अनाथ' हत्ती म्हणजे? वन्य हत्ती अनाथ नसतील. इकडे पाळलेले हत्ती कुणी जंगलांत सोडल्यावर त्यांना कळपात घेत नाहीत असे?
(नेटफ्लिक्सवर बघण्याची सोय नसल्यामुळे विचारत आहे.)
तुमच्या प्रश्नाचं उत्तर
तुमच्या प्रश्नाचं उत्तर खरडफळ्यावरचा हत्तीच देऊ शकेल!
-अनामिक
हाहाहा.
आता ते हेलिकॉप्टर विशेषणानंतर तुकारामांचे पुष्पक विमान हत्ती हे नाव घेतील असे वाटते. आणि एक लेख लिहितील.
जंगलातले 'अनाथ' हत्ती
वेगवेगळ्या कारणांमुळे पिले आपल्या कळपापासून दुरावू शकतात. ती जंगलात स्वतःहून टिकाव धरू शकत नाहीत. मुदुमलाई हे अभयारण्य असावे. त्यामुळे अशा हत्तींची जबाबदारी सरकार घेते.
- चिंतातुर जंतू
"ही जीवांची इतकी गरदी जगात आहे का रास्त |
भरती मूर्खांचीच होत ना?" "एक तूच होसी ज्यास्त" ||
हत्तींच्या डॉक्युमेंटरी पाहून
समजते की पिलांना आई,मावश्या,आज्या सर्वजणी मिळून संभाळत असतात. आई मारली जाण्याची शक्यता कमी कारण इथल्या भारतीय हत्तीणींना सुळे नसतात.
तरीही असा काही माहितीपट पाहायला आवडेलच.
एक रशियन सर्कस हत्ती अनाथ होतो कारण खर्च न परवडल्याने मालक त्याला विकून टाकणार असतो. तेव्हा सर्कशीतलीच एक कलाकार मुलगी तो घेऊन भारताच्या प्रवासाला निघते. हत्ती तिकडे असतात तिकडे नेईन हा विचार. त्या प्रवासात काय होते तो सिनेमा मला यूट्यूबवर एकदा सापडला होता. छान आहे. (सिनेमावाले चांगल्या कथेला उगाचच पिळवटतात तसे यात शेवटचा भाग आहे. पण एकूण चित्रण भारी आहे. त्याची यूट्यूबवरची लिंकही याच धाग्याच्या मागच्या पानांवर मी दिली होती हे आठवले.
हत्ती हा प्राणी अजस्त्र,हुशार,इमोशनल असला तरी मला तो बिचाराच वाटतो. घोडा जरा कमी बिचारा आहे. पण माणसाने यांना युद्धांत, लढायांत वापरून (exploit, ) फारच दुखावले आहे.
मोठे कान असणाऱ्या प्राण्यांत गाढवही आहे. पण गाढवाने मोठ्या कानांनी कितीही ऐकले तरी इकडून तिकडे सोडून देण्याच्या स्थितप्रज्ञ वृत्तीने स्वतःला थोडे वाचवले आहे.
(अवांतर
पुढचा जन्म मिळाला तर मी त्यात गाढव होण्याची इच्छा धरून आहे. )
"महाराष्ट्राची हास्यजत्रा" चे
"महाराष्ट्राची हास्यजत्रा" चे काही भाग पाहिले.
कार्यक्रमाचे नाव सार्थ ठरविले आहे त्यातील कलाकारांनी ...
*********
केतकीच्या बनी तिथे - नाचला गं मोर |
गहिवरला मेघ नभी - सोडला गं धीर ||
केव्हाही,कधीही, कुठलाही भाग पाहता येतो.
आणि करमणूक होते. वेळ चांगला जातो.
मुंबईत लोकल ट्रेनमध्ये बरेच मराठी लोक हेच पाहताना सापडतात. म्हणजे ते मोबाईलवर काय पाहत आहेत हे तिरकी नजर करूनसुद्धा न पाहता दुरूनच कळते. चेहेऱ्यावरचे हावभाव पाहूनच. क्रिकेट मॅच बघताना तसं होत नाही.
‘The Big Short’ (2015) — Film
‘The Big Short’ (2015) — Film Screening and discussion
२००८ साली अमेरिकेतील फायनान्शिअल मार्केट कोसळले, त्याचे पडसाद जगभर जाणवले. अमेरिकेत व मुख्यतः प्रगत देशांमध्ये मंदीची मोठी लाट आली. हे होण्याचे मुख्य कारण होते कच्च्या पायावर दिली गेलेली अतोनात गृहकर्जे. यासाठी अतिशय गुंतागुंतीची फायनान्शिअल इंस्ट्रुमेंट्स वापरण्यात आली होती. काही सजग व हुशार लोकांच्या हे लक्षात आले. त्यामुळे त्यांनी या मॉर्टगेज बॅक्ड सिक्युरिटीज शॉर्ट सेल करायला सुरुवात केली. बघताबघता मार्केट कोसळले. लेहमन ब्रदर्ससारखी अवाढव्य कंपनी दिवाळखोरीत निघाली. बातमी सार्वजनिक होण्याआधीपासूनच्या चित्तथरारक घटनांवर आधारित एक रंजक चित्रपट म्हणजे ‘द बिग शॉर्ट’
Trailer: https://youtu.be/vgqG3ITMv1Q
चित्रपटाचे स्क्रीनिंग २६ मार्च २०२३ रोजी सायंकाळी पाच वाजता.
त्यानंतर अर्थतज्ज्ञ श्री. सुबोध पाठक प्रेक्षकांशी संवाद साधतील. श्री. पाठक यांना बँकिंग आणि फायनान्शिअल व्यवस्थांमधला दीर्घ अनुभव आहे. सध्या ते एका आंतरराष्ट्रीय बँकेत व्हाईस प्रेसिडेंट म्हणून कार्यरत आहेत.
टीप :
१. सध्या सिलिकॉन व्हॅली व क्रेदि स्वीस बँकांना बसलेल्या धक्क्यामुळे पुन्हा एकदा २००८ची आठवण काढली जात आहे.
२.सध्या हिंडेनबर्गमुळे ‘शॉर्ट करणे’ याविषयी बरीच उत्सुकता निर्माण झाली आहे. त्यासाठीही हा चित्रपट बघावा.
Whatsapp 9422016044 or 9730200711 for confirmation
Venue: Watermark Film Club, Kothrud
https://maps.app.goo.gl/Vjn3hwkrmWmQhJ3s9
सर्वांना सस्नेह निमंत्रण !!!
फादर
नुकताच माजिद माजिदींचा फादर हा इराणी चित्रपट पाहिला. लहानपणीच बापाचे छत्र हरवलेल्या एक अर्धवट वयातल्या मुलाची ही कथा आहे. नोकरी करुन आई आणि बहिणीसाठी पैशाचा आधार देणाऱ्या मुलाला गावी परत आल्यावर, आपल्या आईने एका पोलिस ऑफिसरशी लग्न केल्याचे समजते. त्या धक्क्याने तो नवीन वडिलांना स्वीकारु शकत नाहे. त्यातून उभ्या रहाणाऱ्या संघर्षाचे चित्रिकरण, या दिग्दर्शकाने आपल्या कलात्मक ढंगाने उत्तमरीत्या केले आहे.
जॅक रायन
जॅक रायनचा तिसरा सीझन प्राईमवर आहे. डोके बाजूला ठेवून पाहण्यासारख्या मनोरंजक गुप्तहेर मालिकांपैकी आवडलेल्या मालिकेचा हा तिसरा सीझन पहिल्या दोन्हीपेक्षा उत्कृष्ट वाटला. आंतरराष्ट्रीय राजकारणाचा घिसापिटा प्लॉट, अमेरिकेला मध्यवर्ती ठेवून रचलेला डोलारा वगैरेकडे दुर्लक्ष केले तर चांगला वेळ जाईल याची ग्यारंटी.
'टाईमलेस'
'जॅक रायन' आवडला असेल तर 'टाईमलेस' बघून पाहा. जरा निराळी बाटली आणि तशीच काहीशी दारू आहे. शिवाय दोन सीझन मिळून २०-२२ भागच आहेत; फार वेळही जाणार नाही.
---
सांगोवांगीच्या गोष्टी म्हणजे विदा नव्हे.
Guardians of the Galaxy
Guardians of the Galaxy volume 3 जबरदस्त सिनेमा आहे.
गुमसुम गुमसुम हैं क्यूँ आज तू, बोलना बोलना
ओपनहायमर
सध्या नोलनच्या चित्रपटामुळे ओपनहायमर चलतीत आहे. त्यावर १९८१ साली केलेली 'द डे आफ्टर ट्रिनिटी' ही डॉक्युमेंटरी तात्पुरती काही दिवस विनामूल्य पाहायला मिळेल. इच्छुकांनी लाभ घ्यावा.
- चिंतातुर जंतू
"ही जीवांची इतकी गरदी जगात आहे का रास्त |
भरती मूर्खांचीच होत ना?" "एक तूच होसी ज्यास्त" ||
कार्लोस गोन
कार्लोस गोन. निसानचा हाय प्रोफाईल सीईओ. २०१८ मध्ये त्याला जपान मध्ये अटक झाली होती आर्थिक अफरा तफर केली म्हणून. जपान कोर्टाने त्याला जपान मधून बाहेर जाण्यास बंदी घातली होती. पण फ्रेंच सरकारचा त्याला पाठिंबा होता. (निसान - जापनीज ऑटोमेकर, रेनॉल्ट - फ्रेंच ऑटोमेकर हे पार्टनरशीप बिझनेस आहेत). मग त्याला जपानमधून अक्षरशः शिवाजी महाराजांसारखे पेटार्यात लपवून (म्युझिकल इन्स्ट्रुमेंटच्या बॉक्स मधून आणि प्रायव्हेट जेट मधून) जपान मधून बाहेर लेबनॉनला आणले गेले. जपान सारख्या देशातून बाहेर पडायला इतकी "हाय प्रोफेशनल" मदत कोणी केली असावी हे कळत असले तरी गुलदस्त्यात राहील. प्रमाणाबाहेर (डिसप्रपोर्शनेट) संपत्ती असेल तर कायदे आणि व्यवस्था कशीही वाकवता येते याचे हे "दिसून आलेले" अलीकडचे उदाहरण आहे. अन्यथा अशी बरीच उदाहरणे असतात. म्हणून "टोकाची" आर्थिक विषमता असेल (इन्कम आणि कॅपिटल इनईक्वालिटी) तर लोकशाहीला आणि निरोगी भांडवलशाहीला (जेन्युईन कॅपिटलिझमला) पण हानिकारक आहे हा पिकेटीचा मुद्दा पटतो. टिआरपी पोटेन्शल असल्याने अर्थातच नेटफ्लिक्सने/अॅपल टिव्हीने या सनसनाटीवर अपेक्षेप्रमाणे सिरिज/डॉक्यूमेंट्री आणली आहे. अॅपल टीव्हीचा हा ट्रेलर. Wanted: The Escape of Carlos Ghosn — Official Trailer | Apple TV+ ब्लूमबर्ग ओरिजिनलचा यावरचा १३ मि. थोडक्यात पण मुख्य मुद्दे कव्हर करणारा व्हिडीओ. Inside Carlos Ghosn’s Unbelievable, Daring Escape
तेरी बातों में…
कालच थेटरात जाऊन ‘तेरी बातों में ऐसा उलझा जिया’ पाहून आलो. सुरुवातीची काही मिनिटे फालतू/रटाळ/कंटाळवाणा/कैच्याकै वगैरे वाटू शकतो, परंतु, थोडी कळ काढल्यास…
विषय अत्यंत प्रभावीपणे मांडलेला आहे, नि हहपुवावर हहपुवा आहे.
(गौप्यस्फोट न करण्याखातर अधिक तपशिलांत शिरू इच्छीत नाही.)
अवश्य पाहावा, अशी शिफारस.
नावावरून बकवास वाटलेला.
नावावरून बकवास वाटलेला.
आता पाहिन!
*****************
मेरी मोटी है खाल, लेकीन नाजूक है दिल!!
हाकुना मटाटा!!
*****************
काही वैधानिक इशारे (परंतु तरीही कडक शिफारस!)
१. पंजाबियतचा अंमळ ओव्हरडोस होऊ शकतो.
२. थेरडा धर्मेंद्र (हा किती अतिरेकी भयंकर प्रकार असू शकतो, हे फक्त ‘रॉकी और रानी की प्रेम कहानी’ (उर्फ ‘व्हॉट झुमका’) हा चित्रपटप्रकार ज्यांनी पाहिला आहे, त्यांनाच समजू शकते!) झेलावा लागू शकतो. (बादवे ‘रॉकी और रानी की प्रेम कहानी’सुद्धा मला आवडला होता, in spite of all the पंजाबियत and the थेरडा धर्मेंद्र!)
३. अगोदर म्हटल्याप्रमाणे, सुरुवातीची वीसपंचवीस मिनिटे, चित्रपट वेग घेऊ लागेपर्यंत/कथानक प्रस्थापित होईपर्यंत (अ) हे काय चालले आहे, (ब) आपण हे काय (आणि का) पाहात आहोत, (क) आपण इथे झक मारायला (तेही पैसे देऊन) नक्की का आलो, अशा काहीबाही धारणा होऊ शकतात. (थोडक्यात, चित्रपट प्रथमदर्शनी बकवास वाटू शकतो.)
मात्र, पहिली वीसपंचवीस मिनिटे कळ काढा, आणि वरील गोष्टींकडे दुर्लक्ष करा (After all, Punjabis are a fact of life, and (Eastern) Punjab and Delhi are integral parts of India, आणि धर्मेंद्रसुद्धा कधी ना कधी थेरडा व्हायचाच होता, वगैरे वगैरे), आणि, ‘फोले पाखडिता तुम्ही, निवडितो ते सत्त्व आम्ही निके’ या (केशवसुतप्रणीत१) वृत्तीने कथाविषयाचा गाभा/संकल्पना आणि त्याची हाताळणी/विस्तार यांच्याकडे लक्ष द्या; फुल्टू, extremely hilarious, धमाल आहे. निखळ करमणूक! अवश्य पहा. (In spite of all of the above, I still do recommend it! पंजाबियत, थेरडा धर्मेंद्र वगैरे केवळ बॅकग्राउंड नॉइज़ आहे.)
(थेरडेशाहीच्या उंबरठ्यावर उभ्या असलेल्या माझ्यासारख्या प्रेक्षकालासुद्धा आवडू शकला, ही बाब अवश्य लक्षात घ्या.)
(अर्थात, चित्रपट पाहिल्यावर समजा जर तुम्ही मला शिव्या घातल्यातच, तर मला त्याचे अजिबात दुःख वाटणार नाही, परंतु, मला जे प्रामाणिकपणे वाटले, ते मांडले, इतकेच.)
——————————
१ (अतिअवांतर, केवळ @मिसळपाव या आयडीकरिता:) ‘प्रणीत’मधला ‘णी’ ऱ्हस्व की दीर्घ, अशी शंका येथे उद्भवली होती. (म्हणजे, दीर्घ असायला पाहिजे, हे लॉजिकली पटत होते (प्र + नीत? चूभूद्याघ्या.), परंतु, ऱ्हस्व असायला पाहिजे, असे सारखेसारखे टोचूनटोचून सुचवून इंट्यूशन शेण खात होते.) मोल्सवर्थात पाहून खात्री करून घेतली. असो.
बघितला
ही समीक्षा वाचून सिनेमा बघायचा असं ठरवलं होतं. त्याप्रमाणे नवऱ्याला सांगितलं मला "तेरी बातों में ऐसा उलझा जिया" सिनेमा बघायचा आहे. त्यावर त्याने "इस नाम की फिल्म क्यों देखनी है तुम्हे?" असा प्रश्न विचारला.
मग मी त्याला सांगितलं की एक न.बा. म्हणून आहेत त्यांनी सांगितली आहे बघायला.
"अब ये नबा कौन है नया?"
इथे हे सांगणं आवश्यक आहे की माझ्या नवऱ्याला अगदीच जुजबी मराठी बोलता/वाचता येतं. त्यामुळे तुमची समीक्षा वाचून दाखवण्यात वेळ घालवण्यापेक्षा सिनेमा दाखवलेला बरा असा निष्कर्ष मी काढला. थिएटरमध्ये गेल्यावर मात्र आत सफाई चालू असल्याने बाहेर बसावं लागलं. तिथे वयोमानाप्रमाणे आणि लग्नाला दहा वर्षं झाल्यामुळे आम्हाला कंटाळा आला. म्हणून मी त्याला तुमचं वरील लेखन वाचून दाखवलं.
"थेरडा धर्मेंद्र किती अतिरेकी भयंकर प्रकार असू शकतो" या वाक्यावर सिनेमातल्या कृती सॅननसारखाच तो अडकून बसला. "अतिरेकी मतलब आतंकवादी. फिर ये adjective कैसे हो सकता है?" इथून सुरुवात झाली. असं असलं तरी एकूणच अमराठी असूनही या लेखनाला त्यानं अतिरेकी भयंकर दाद दिली. आणि स्क्रीनशॉट काढून स्वतःला पाठवला. नबांना एक नवीन फॅन मिळाला आहे आणि दुर्दैवाने तो आता माझ्याच घरी राहणार आहे.
सिनेमा खूपच आवडला. मीही अधिक काही सांगणार नाही.
अनेक वर्षांनी शाहिद कपूरचा चांगल्या क्वालिटीचा नाचही बघायला मिळाला. कृती सॅननच्या अभिनयाला दाद द्यायला हवी (ही काँप्लिमेंट आहे किंवा कसं हे मात्र नक्की ठरवता येत नाही.) पण मला ती 'बरेली की बर्फी' मध्येही आवडली होती.
सूचना
सदर इसम तुझ्याच घरात किमान १० वर्षं राहत आहे. 'न'बा फॅनडम नवीन आहे. घरात राहणं जुनं आहे, लागण नवी आहे!
'न'बा, यात काही भर घालायची आहे का?
---
सांगोवांगीच्या गोष्टी म्हणजे विदा नव्हे.
.
‘किमान’ या शब्दयोजनेस दाद द्यावीशी वाटते.
(म्हणजे, तर्कास धरूनच आहे अर्थात, परंतु…)
तर्क आणि उदारमतवाद.
लग्नाशिवाय एकत्र राहू नये, असं म्हणायला आपल्यापैकी कोण सनातनी आहे?
---
सांगोवांगीच्या गोष्टी म्हणजे विदा नव्हे.
आभार
कृपया आमचाही ‘आदाब अर्ज़ है जनाब’ अवश्य कळवावा.
कॉलेजात असताना आमचा एक (मराठीभाषकच, परंतु) मुंबईकर मित्र होता. माझ्या (पुणेरी) तोंडातून वारंवार स्रवणाऱ्या ‘तत्सम’ या शब्दावरून, ‘हा मनुष्य ड्रग्ज़विषयी काहीतरी बोलत आहे’ अशी त्याची समजूत होत असे.
त्याने हा शब्द त्यापूर्वी फक्त बातम्यांमधून, आणि तोही ‘अंमली आणि तत्सम पदार्थां’च्या संदर्भात ऐकला/वाचला होता, यात त्या बिचाऱ्याचा तरी काय दोष?
(आणि म्हणे मुंबई महाराष्ट्राची!)
(अतिअवांतर: याच काळातील आमच्या एका उत्तरप्रदेशी मित्राने, ‘गैरवर्तन’ या मराठी शब्दाचा अर्थ (निव्वळ तर्क लढवून) ‘परक्या मनुष्याचे भांडे’ असा लावला होता. कोण म्हणतो हिंदी आणि मराठी या अत्यंत जवळच्या भाषा आहेत म्हणून?)
सांगण्याचा मतलब, ‘अतिरेकी म्हणजे आतंकवादी’ हा तुलनेने पुष्कळच सौम्य प्रकार आहे.
——————————
(परंतु, तसेही, ‘अतिरेकी’ (नाम; हिंदीत: संज्ञा, इंग्रजीत: noun) म्हणजे ‘आतंकवादी’ नव्हे. ‘अतिरेकी’ (नाम) म्हणजे extremist, तर ‘आतंकवादी’ म्हणजे terrorist. दोहोंत फरक आहे. म्हणजे, दोन्ही सद्गुण एकाच व्यक्तीच्या ठायी अर्थातच असू शकतात, परंतु, असतातच, असे नाही. उदाहरणार्थ, माझाच एक परममित्र मला (अत्यंत प्रेमाने) extremist म्हणून संबोधीत असे (जो आरोप मला सर्वस्वी मान्य आहे). मात्र, आजतागायत माझा बाँब, (लहानपणी दिवाळीतल्या केपांच्या किंवा रंगपंचमीच्या दिवशी पाण्याच्या वगळल्यास) बंदुकी, किंवा तत्सम शस्त्रास्त्रांशी संबंध आलेला नाही. किंबहुना, या गोष्टींना मी प्रचंड घाबरतो. असो चालायचेच.)
हे खरं नाही!
'न'बा, तुम्ही सातत्यानं तळटिपांचे बाँब फोडता. तुमच्यामुळेच आदूबाळही असल्या दहशतवादी तळटिपांचे बाँब नाही तरी टिकल्या फोडत असतो. एवढा विनयशीलपणा नातायणपेठेला लाज आणतो, याची बूज तरी राखा.
---
सांगोवांगीच्या गोष्टी म्हणजे विदा नव्हे.
.
माफक आतषबाजी. अधिक काही नाही. (दिवाळीत वगैरे फोडतात, तितपतच.)
आदूबाळाच्या लांबलचक कहाण्यांमध्ये ज्या मणभर तळटीपा असतात, त्यांचा मागोवा घेतघेत जर कहाणी वाचली, तर कहाणीतली एक ओळ ते त्यावरील तळटीप ते पुन्हा कहाणीतील पुढील ओळ या प्रवासात, एक तर आपण ट्रँपोलीनवर उड्या मारीत आहोत, नपक्षी कोणीतरी आपणास सारखेसारखे उचलून आपटीत आहे, अशी जी भावना होते, तिला तोड नाही! इतका परिणाम आम्हाला तरी आजतागायत साधता आला असेल, किंवा कसे, याबद्दल आम्ही साशंक आहोत. हॅट्स ऑफ!
आणि, आदूबाळाने आमच्यावरून प्रेरणा घेऊन जर हे सुरू केले असेल, तर आमच्या या मानसशिष्याचा आम्हांस निव्वळ, विशुद्ध अभिमान वाटतो. अशा शिष्याचे गुरुत्व लाभावयाससुद्धा भाग्य लागते! (आणि, ‘शिष्यादिच्छेत् पराजयम्’ हेही खरे.) आमच्या सच्छिष्याचे आम्हांस कौतुक वाटते.
ही उज्ज्वल परंपरा वर्धिष्णु होवो, ही सदिच्छा.
(त्याउपर, आमच्याही एक पाऊल पुढे जाऊन, मूळ लिखाणातून तळटीपेकडे आणि तळटीपेकडून पुन्हा मूळ लिखाणातील पुढील ओळीअगोदर, अश्या उड्या मारण्याकरिता लिंकांची व्यवस्था करून आदूबाळ जे मूल्यवर्धन करीत असतो, त्यास त्रिवार वंदन! ही कल्पना आम्हांस बापजन्मी सुचली नसती, नि सुचली जरी असती, तरी (किंवा, आता सुचविण्यात आलेलीच आहे, तर) अंगभूत आळसामुळे आम्ही ती अंमलात आणली नसती, हे कबूल करणे येथे प्राप्त आहे. (शिवाय, आदूबाळाबद्दलच्या आदराखातर, आम्ही ही पद्धत स्वतः न ढापता, त्याची ‘सिग्नेचर’ म्हणून टिकवू इच्छितो, हाही भाग आहेच.))
(टीप: उपरोक्त प्रतिसादात वक्रोक्तीचा लवलेशही नाही, याची मनापासून ग्वाही या निमित्ताने येथे देऊ इच्छितो. आभार!)
गैरवर्तन
‘गैरवर्तन’ या मराठी शब्दाचा अर्थ (निव्वळ तर्क लढवून) ‘परक्या मनुष्याचे भांडे’
तसा काल तुमच्या अंमळ या शब्दाचा अर्थ acid असा घेतला गेला.
अं...
'अंमळ' या शब्दाचे 'मळमळ' या शब्दाशी साधर्म्य लक्षात घेता, खरे तर acidity असा अर्थ घेणे अधिक सयुक्तिक झाले नसते काय?
टेट्रिस?
इथे कुणी टेट्रिसप्रेमी आहेत का? पाहिली नसेल तर टेट्रिसवरची ॲपल टीव्हीवरची ही फिल्म आवर्जून पाहा. कम्युनिस्ट काळात सोव्हिएत रशियात तयार झालेला एक गेम जगभरात कसा पोचला त्याची ही गोष्ट आहे. ॲक्शन, विनोद आणि इतर बराच मसाला घालून, ऐतिहासिक सत्याला प्रसंगी सोयीस्कररीत्या वळवून, स्वतःला अजिबात गांभीर्यानं न घेता केलेली, थोडक्यात हॉलिवूडच्या प्रथेप्रमाणे केलेली फिल्म आहे. त्यामुळे डोकं बाजूला ठेवून पाहावी लागेल.
- चिंतातुर जंतू
"ही जीवांची इतकी गरदी जगात आहे का रास्त |
भरती मूर्खांचीच होत ना?" "एक तूच होसी ज्यास्त" ||
Dune भाग एक पाहिला. १ मार्चला
Dune भाग एक पाहिला. १ मार्चला दुसरा भाग येतो आहे. विचारप्रवर्तक लिखाण आहे.
*****************
मेरी मोटी है खाल, लेकीन नाजूक है दिल!!
हाकुना मटाटा!!
*****************
ओपनहायमर
ओपनहायमर चित्रपटाला या वर्षीच्या बाफ्टा पुरस्कारांत सर्वोत्कृष्ट चित्रपट, सर्वोत्कृष्ट दिग्दर्शक आणि काही सन्मान मिळाले आहेत. ऑस्कर पुरस्कारांतही भरपूर यश मिळेल असे दिसते. अजूनही पाहिला नसेल तर हीच ती वेळ.
- चिंतातुर जंतू
"ही जीवांची इतकी गरदी जगात आहे का रास्त |
भरती मूर्खांचीच होत ना?" "एक तूच होसी ज्यास्त" ||
बघणार नाही!
भौतिकशास्त्र न समजणाऱ्या दिग्दर्शकाचा सिनेमा मी बघण्याची शक्यता कमीच आहे. किमान बघण्यासारखे पुरुष आहेत का?
सिनेमा अमेरिकेत 'एन बी सी पीकॉक'वर आला आहे.
---
सांगोवांगीच्या गोष्टी म्हणजे विदा नव्हे.
लापता लेडीज
खरंतर यावर एक वेगळा धागा लिहायचा होता पण कंटाळा. किरण रावचा लापता लेडीज आज बघितला आणि खूप आवडला. फेमिनिस्ट लेडीजना लगेच आवडेल असा आहेच पण एक गोष्ट म्हणूनही आवडला. मला सगळ्यात आवडलेली व्यक्तिरेखा रवी किशन या भोजपुरी सिनेमांतून प्रसिद्ध झालेल्या अभिनेत्याने केलेली आहे. अतिशय हरामखोर तरीही कुतूहलग्रस्त आणि क्यूट इन्स्पेक्टर आहे तो. तोच सिनेमाचा नायक आहे.
नक्की बघावा असा सिनेमा आहे.
पुअर थिंग्ज खूप आवडला.
पुअर थिंग्ज खूप आवडला.
चांगला हॉरर म्हणून नाव असलेला "द किलिंग ऑफ सेक्रेड डिअर" आधीपासून पहायच्या यादीत होताच. पण गुगल वर समजले की हा योग्रोस लांटिमोस ह्या पुअर थिंग्जच्या दिग्दर्शकाचा सिनेमा आहे. लगेच बघितला.
विचित्र आणि तणावग्रस्त गोष्ट आहे. बघण्यासारखा सिनेमा. अभिनयाग कॉलिन फेरेल, निकोल किडमन आणि बॅरी कोहीगन. फेरेल आवडत्या अभिनेत्यांमध्ये मागेच "In bruges" मधून आला होता, ह्यात त्याने नाव राखले.
गुमसुम गुमसुम हैं क्यूँ आज तू, बोलना बोलना