सध्या काय वाचताय? - भाग २४
बऱ्याचदा एखादे पुस्तक आवडते, वाचता वाचता त्याबद्दल थोडेफार सांगावेसे वाटते, पण सविस्तर समीक्षक लेख लिहायचा उत्साह किंवा वेळ नसतो. तरीही, अशा चर्चेने नवीन पुस्तकांची ओळख होते, दुसऱ्यांना ती शोधून काढावीशी वाटतात, आणि कोणी वाचून त्याबद्दल सविस्तर मत मांडल्यास नवीन चर्चेचा धागाही निघू शकतो. धागा जिवंत राहिला की प्रत्येक दोन-तीन दिवसांनी डोकावून नवीन प्रतिसाद वाचायला मजा येते. स्थळाच्या नियमांप्रमाणे चर्चेत भाग घेणाऱ्यांनी फक्त शीर्षक एवढेच न देता, पुस्तक-लेखाबद्दल एक-दोन का होईना ओळी लिहाव्यात अशी अपेक्षा आहे.
=========
‘सेपियन्स- अ ब्रिफ हिस्टरी ऑफ ह्य़ुमनकाइंड'
रोचक तर आहेच . ओघवती भाषा वगैरे . वाचत राहावे असे वाटणारे आहे . सालं ते यारड डायमंड च गन्स स्टील ... असेच वाचनीय वाटत होते , एक ढोबळ चूक सापडेपर्यंत ( वैयक्तिक खोचड सवयीनुसार आता कुठे ढोबळ चूक आणि त्यावर जनरलाईज्ड निष्कर्ष सापडते का हे बघणार यात पण. )
सेपिअन्स , अ ब्रीफ हिस्टरी ऑफ ह्युमनकाईड : शंका
श्री कोल्हटकर , श्री जंतु आणि श्री बॅटमॅन/ किंवा इतर कोणी हे सांगू शकतील का ? वरील पुस्तकातील " लँग्वेज ऑफ नंबर्स " मध्ये खालील लिहिले आहे . हे ऐतिहासिक दृष्टर्या अचूक आहे का अशी शंका . लेखक म्हणतो : But the Arabs get the credit because when they invaded India, they encountered the system, understood it's usefulness, refined it and spread it through the middle East, and then to Europe. When several other signs were later added( addition, subtraction, multiplication) the basis of modern mathematical notation came into being. " हे असेच आहे का ?
येस, साधारणपणे असेच आहे.
येस, साधारणपणे असेच आहे. आपली नंबर सिस्टिम युरोपात गेली ती अरबांच्या थ्रु हे खरेच. अरबांना आपल्या नंबर सिस्टिमचा पत्ता मुहम्मद बिन कासिमनंतर लागला की अगोदरही माहिती होते हे तेवढे चेकवले पाहिजे. डिबेट असेल तर तो फक्त इथेच.
आता फक्त नंबर सिस्टिम गेली म्हणून मॉडर्न गणिती नोटेशन आले असे नाही. बाकीची चिन्हे यायला खूप वर्षे लागली, उदा. याकोव्ह पेरेलमानच्या प्रसिद्ध 'अल्जेब्रा कॅन बी फन' या पुस्तकात दिल्याप्रमाणे फ्रॅक्शनल घातांक, द्याटिज अ^(१/ब) हे नोटेशन इ.स्. १७०० पर्यंत आले नव्हते. १५५२ सालच्या रशियन गणिती पुस्तकात जर वर्गमूळ(x) लिहायचे असेल, तर आर.क्यू.(x) असे लिहायचे. आर = रूट, क्यू = क्वाड्रॅटस. बाकी सोडा, खुद्द न्यूटनच्या हस्तलिखित वह्या एकदम संट्या मोठमोठ्या खंडांत प्रकाशित झालेल्या आहेत. त्यातले नोटेशनही बऱ्यापैकी वेगळेच आहे असे दिसते. आमच्या कोलकात्यातील कॉलेजच्या लायब्ररीत तो एक खंड मी स्वत: पाहिलेला आहे. सध्याची सर्वमान्य नोटेशन्स बहुधा इ.स. १८०० च्या आधी नसावीतच. हे सांगताना फक्त युरोपबद्दल बोललो कारण पारंपरिक भारतीय नोटेशन्स आपल्याला शिकवली जातच नाहीत. जी शिकवतात ती सर्व युरोपियन नोटेशन्सच असतात.
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
धन्यवाद . साधारण पणे या
धन्यवाद . साधारण पणे या मार्गानी ज्ञान गेले होते हे माहित होते पण मला "Arabs get the credit because when they invaded India, " हे वाक्य जरा जनरलाईज्ड वाटले . म्हणून विचारले . ( इस्लामिक इन्व्हेजन हे अरेबिक होते का ? ते साधारणपणे कुठल्या कालखंडात झाले , इ. स . १००० नंतर ? , वगैरे . चूकही असेल मी म्हणतो ते , पण कुतुहूल आहे )
( इस्लामिक इन्व्हेजन हे
इस्लामिक इन्व्हेजन हे अनेक वेळेस आणि शेकडो वर्षे झालेले आहे. त्याची पहिली लाट ही अरबांची होती हे बरोबर. मुहम्मद बिन कासिम वगैरे. पण तो इन्फ्लुअन्स फारतर पन्नासेक वर्षे टिकला. गुर्जर प्रतिहारांनी अरबांना सिंधमधून ७५० च्या आसपासच हाकलून लावले. पुढे मग दोनेकशे वर्षे काही नाही. एकदम ९८० मध्ये गझनीच्या महमुदाचे आक्रमण झाले तेच. तेव्हापासून ते बाबरापर्यंत इन्व्हेजन करणारे लोक अफगाण, तुर्क, इराणी वगैरे होते. त्यातही अरबाळलेले, फारसी भाषा बोलणारे तुर्क हेच जास्त. त्यामुळेच कैक भारतीय भाषांमध्ये जुन्या काळी मुसलमान आणि तुर्क हे शब्द समानार्थी आहेत. संस्कृतातही तुरुष्क हा शब्द त्याच अर्थी घुसलेला आहे. मराठीतही "दुष्ट तुरुकहाचे पदरी" वगैरे वाक्ये सापडतात. तेलुगुमध्ये "तुर्कालु" असा शब्द आहे. हिंदीतही कवी भूषणाने छत्रपतींची स्तुती केली तेव्हा "घात तुरकान को" असेच वर्णन केलेले आहे.
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
हे तुर्क म्हणजे टर्कीवाले
हे तुर्क म्हणजे टर्कीवाले नसून तुर्कमेनिस्तान वगैरे मध्य आशियावाले हे बरोबर आहे काय?
आधी रोटी खाएंगे, इंदिरा को जिताएंगे !
तुर्क हे एक टोळीसमूहवाचक
तुर्क हे एक टोळीसमूहवाचक नाव आहे- जसे मंगोल तसेच. त्यांचे होमलॅंड ते तुर्कमेनिस्तान वगैरे भागातलेच. सध्या ज्याला तुर्की म्हणतात त्या देशात ते घुसले इ.स. १०००-११०० नंतर. बायझॅण्टाईन साम्राज्याबरोबर त्यांच्या लढाया होऊ लागल्या आणि असे म्हणतात की एक लढाई यात निर्णायक होती. त्या लढाईनंतर तिथला तुर्की टक्का वाढू लागला हळू हळू.
https://en.wikipedia.org/wiki/Battle_of_Manzikert
त्यानंतर "तुर्की"मध्ये तुर्कांचे साम्राज्य वाढत जाऊन हळू हळू बायझॅण्टाईन साम्राज्याची एशिया मायनरमधील टेरिटरी कमी होत गेली. तुर्कांच्या अगोदर हा भाग बहुश: ग्रीक संस्कृतीचे पालन करणारा होता. त्याला ग्रीक भाषेत 'आनातोलिया' अर्थात 'पूर्वेकडील प्रदेश' असे जुने नाव होते. (कारण ग्रीसच्या पूर्वेस हा भाग येतो म्हणून)
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
ओह ओके, म्हणजे मुघल आणि
ओह ओके, म्हणजे मुघल आणि आत्ताच्या टर्कीमधले लोक हे एकाच वंशाचे.
आधी रोटी खाएंगे, इंदिरा को जिताएंगे !
अगदी रफली हो. तुर्कीमध्ये
अगदी रफली हो. तुर्कीमध्ये तुर्क्स येत गेले हळूहळू ही गोष्ट खरीये, पण जेनेटिकली पाहता अगदी होलसेल रिप्लेसमेंट झालेली दिसत नाही. मोर लाईक एलिट इन्फ्लुअन्स ऑफ कल्चर वगैरे.
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
हो आणि नाही
हो आणि नाही . त्यांत इंटरमिक्स - संबंध असेलही पण तुर्कीमध्ये ग्रीसवाल्यांशी जेनेटिक जवळिक अधिक असावी. भारतात मुघल आले ते मध्य आशिया ( गवताळ "स्टेप्पे" मधुन) त्यांचेच चुलते टार्कितही घुसले.
पण टार्किमध्ये ग्रीक प्रभाव हजारो वर्ष्हे आहे
--मनोबा
.
संगति जयाच्या खेळलो मी सदाहि | हाकेस तो आता ओ देत नाही
.
memories....often the marks people leave are scars
बाकी कै असो पण चेंगीझ खान
बाकी कै असो पण चेंगीझ खानचा मी मोठ्ठा फ्यान आहे. बंदे में दम था.
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
If you are marching from east to west, you're barbarian Ghenghis
If you are marching from east to west , you're "barbarian" Ghenghis khan.
If you're marching from west to east, you're Alxender "the great".
(anmd supposedly bringing in "light of civilization" to the world)
--मनोबा
.
संगति जयाच्या खेळलो मी सदाहि | हाकेस तो आता ओ देत नाही
.
memories....often the marks people leave are scars
थिंकींग, फास्ट अॅण्ड स्लो
डॅनिअल केनमनचं थिंकींग, फास्ट अॅण्ड स्लो अर्ध वाचून झालय. खूप हळूहळू वाचतोय. आकलन व्हायला थोडा वेळ लागतोय पण खूप रोचक आहे. आपल्या विचारातल्या बायसेसची जाणीव करून देणारं पुस्तक आहे. हे बायसेस मेंदूच्या दोन "काल्पनिक" भागांच्या एकंदर कार्यकारणीमुळे येतात. एक भाग (सिस्टम १) चटकन उत्तर शोधतो, जो नेहमी ऑन असतो, जलद असतो, जो इंट्युइशन, क्रियेटीव्हिटीशी इ. शी निगडीत आहे. तर दुसरा भाग (सिस्टम २) जो स्लो आहे पण रॅशनल, लॉजिकल विचार करतो, त्यासाठी रिसोर्सेस व्यस्त होतात, पण त्याचबरोबर तो आळशी पण आहे आणि त्यातही काही दोष आहेत. इंट्युइशन वर कधी विश्वास ठेवायचा, कधी नाही याचा अंदाज करून देणारं पुस्तक आहे.
किंडलवर श्रीलाल शुक्लांचे राग
किंडलवर श्रीलाल शुक्लांचे राग दरबारी हे अभिजात पुस्तक केवळ ३७ रुपयांना उपलब्ध आहे.
*****************
मेरी मोटी है खाल, लेकीन नाजूक है दिल!!
हाकुना मटाटा!!
*****************
रेणुका खोत च्या फेसबुक पोस्ट वाचतोय उदा या 2 post बघा
SHUT THE FUCK UP
..
हे व्यसन करायचं नाही
ते व्यसन धरायचं नाही
आम्ही सांगू त्याच्याशीच झवाझवी
तुम्हांला वाटेल त्या पुर्षाला धरायचं नाही
शाईला धरायचं नाही
बाटली नाही
जास्तवेळ खाटली पण नाही
सिगरेट फुकायची नाही
चड्डी दाखवायची नाही
खुलेआम कुलेही खाजवायचे नाही
लिहायचं असं नाचायचं तसं बोलायचं असं
भेग दिसली डोंगरांमधली
तर समोरच्याची जीभ येईल खाडक्कन बाहेर लवलवीत
ज्यादा वाकाबिकायचं नाही
तवा गरम FUCKत ओट्यावर
बाकी इच्छा भाजायच्या नाहीत
बुरखा घालायचा नाहीये का, भले !
पण तो काढायचाही नाही मादरच्योत
पोटाला भूक लागली तर हवं तेवढं खा
पण शरीराच्या हाकांना उत्तरं द्यायची नाहीत
जायचं फक्त जा म्हंटल की
आमच्या ढेंगेखालून
घ्यायचा चॉको घे म्हंटलं की
तेव्हा नाक मुरडायचं नाही
नाक छाटून टाकण्यात येईल
#बोल्डक्लिनबोल्ड हडळवेळ
..........................
पोर्न फिल्म पाहून पाहून कंटाळा येतो मग मग. कारण ते सारं फार यांत्रिक, डीरेक्टेड असतं. रोज तीच ती दाबादाबी, ते आर्टिफिशियल अचंबूइक घश्यातलं कण्हणं, आखीवरेखीव मोठाल्या टणटणीत छात्या, घोटीव मांड्या, दटकट कुले, टॅटूड दंड, वेगवान हालचाली, ब्लो जॉब्ज... प्रत्येक क्लिपमधे ठासून भरलेलं. कधी कपलमधलं इरॉटिक सेक्स तर कधी गॅंगबॅंग कधी काळ्यावर पांढरी कधी पांढरीवर तीन काळे.
हे प्रकार अदलूनबदलून पाहिले की जरावेळ मनात घर्षणं होणार पण... उद्दीपित होणार्या मनाची भूक याहून मोठी असल्याचं लक्षात यायला लागतं आणि मग समोर हालणार्या कमनिय देहांकडे पाहूनही शरीरातून कोणताही स्त्राव स्रवणं बंद होतं. मॉडेल्सच्या कोणत्याही पोझिशनकडे पाहून मनाच्या कुपोषित कप्प्याची झीज भरून येतेय का, असं विचारतो आपण स्वत:ला. पण एका मास्ट्रबेशनला हॅंडल देण्यापुढे त्या पोर्नचं आयुष्यात काही कर्म नसतं. तिथे शरम नसते शृंगार नसतो. फकाफकी FUCKत.
खर्या भूकेची जाणीव होते. ही भूक नक्की काय आहे? कुणी फक्त हातात हात घेऊन बसणं, हलकं मिठीत घेणं, अकारण फोन करणं, एकमेकांसोबत असण्यासाठी फसणारे का होईना पण प्लॅन करणं..' बसस्टॉपवर ये ', इतकंंच लिहलेलं एक प्रेमपत्रं.
हे शोधत असतो आपण. ते मिळत नाही म्हणून घुसमटतो आपण. शरीराच्याआधी कुणाचं तरी मन हवंय आपल्याला ह्या जाणीवेने संध्याकाळ खायला उठते आणि रात्र हडळ बनून मानगुटीवर बसते. तारे जळत राहतात एका साकळलेल्या बर्फामधे. कोरडेपणा जळत राहतो घशात उतरलेल्या स्कॉचच्या प्रत्येक घोटासरशी. भूक विझत नाही. मन भरत नाही. गिळत राहते हडळवेळ..
https://www.facebook.com/pg/KhotRenuka/posts
- ReKho
मस्त!!! धन्यवाद्.
मस्त!!! धन्यवाद्.
.
धिस इज सुपरलाईक!!
वारी बुक कॅफे
वारी बुक कॅफे
https://www.waaribookcafe.com/
पुस्तक वाचत पडून राहण्याचं ठिकाण आहे असं समजलं. कोणी येथे गेलं आहे का? यांचं बिजनेस मॉडेल काय आहे? असाच काहीसा प्रकार बाणेर भागातही आहे असं कोणीतरी सांगितलं होतं.
हा खरंच सीरियस प्रकार आहे का हवा आहे?
********
It is better to have questions which don't have answers, than having answers which cannot be questioned.
वारी
मी गेलो आहे. बिझनेस मॉडेल म्हणायचं तर पदार्थांची विक्री हे मुख्य असावं. आत जाताना कव्हर चार्ज द्यावा लागतो. फार नाही, पण नक्की किती ते माहीत नाही (मी फुकट्या होतो.) तुम्ही जे पदार्थ मागवता त्याच्या बिलातून हे पैसे कमी केले जातात. पदार्थ पुष्कळ होते. (मी काही खाल्लं नाही; कॉफी प्याली; मी फु** होतो.) शिवाय, काही इव्हेंट्स वगैरे असतात त्यांतूनही पैसे मिळत असावेत. कोथरुडी म.म.व. तरुणांमध्ये लोकप्रिय असावं.
- चिंतातुर जंतू
"ही जीवांची इतकी गरदी जगात आहे का रास्त |
भरती मूर्खांचीच होत ना?" "एक तूच होसी ज्यास्त" ||
कुठंआलं हे ?
कुठंआलं हे ?
अवांतर : प्राचीन काळी कव्हर चार्ज फक्त पुण्यनगरीतील पबांमध्ये आणि डिस्कोथेकात असायचा . आता लायब्रऱ्यांमध्ये कव्हर चार्ज करू लागले क्काय ? बरे दिवस आले म्हणायचे कोथरुडी म म व ना
अति अवांतर : तरुण पिढी करीत प्रश्न : पुण्यात सांप्रत काळी कुठले डिस्कोथेक आहेत , त्यातील कुठले हॉट आहेत ( पंचतारांकित हाटेलातील सोडून )
अति अवांतर : तरुण पिढी करीत
उर्मटपणा: मी तरूण पिढी नसल्याने हा प्रश्न अंगाला लावून घेत नाहीये.
प्रामाणिकपणा: मला माहीत नै हो, फारसा कधी गेलो नाहीये. एकदा हापिसकृपेने कोणत्यातरी लष्करी डिस्कोत गेलो तर दारातच त्यांनी मनगटावर शिक्का काढला. म्हस डागायच्या प्रकाराची आठवण होऊन डोले पानाव्ले. आणखी एकदा हार्ड रॉक क्याफेमध्ये चपला घालून गेलो म्हणून त्यांनी येंट्री नाकारल्याची हृद्य आठवण आहे.
********
It is better to have questions which don't have answers, than having answers which cannot be questioned.
म्हणजे टेक्निकली कव्हर
म्हणजे टेक्निकली कव्हर चार्ज भरून दिवसभर पडीक राहता येईल तर.
पुस्तकं कशी / कोणती आहेत?
********
It is better to have questions which don't have answers, than having answers which cannot be questioned.
पुस्तकं कशी / कोणती आहेत?
पुस्तकं एका व्यक्तिगत संग्रहातली आहेत, पण संग्रह बरा आहे त्यामुळे विषयवैविध्य आहे. शिवाय, तुम्ही बहुधा तुमची पुस्तकंसुद्धा घेऊन जाऊ शकता, काही म.म.व. तरुणतरुणी अभ्यासिकेसारखा वापर करताना आढळले (तसे ते ब्रिटिश लायब्ररीतही असतात).
बापट : ठिकाण मॅकडोनाल्डच्या गल्लीत करिश्मा चौकात.
आदूबाळ : नाइटक्लबमध्ये जाताना 'ब्रॅन्ड' करतात हे तुम्हाला लष्कर भागात समजलं म्हणजे तेव्हा तुम्ही सायबाच्या देशात जायचे होतात, की जाऊनही सोवळे होतात?
- चिंतातुर जंतू
"ही जीवांची इतकी गरदी जगात आहे का रास्त |
भरती मूर्खांचीच होत ना?" "एक तूच होसी ज्यास्त" ||
आदूबाळ : नाइटक्लबमध्ये
ही सायबाच्या देशात जायच्या लय वर्षं आधीची गोष्ट आहे. (अर्थात सायबाच्या देशात जाऊनही मोठं शहरारक्तरंगलेपन केलं अशातला भाग नै...)
ही ज्या वयातली गोष्ट आहे त्या लोलदायक आठवणी "सदाशिव पेठी भटुरडा इन मल्टिकल्चरल ल्यांड" या शीर्षकाखाली लिहिता येतील.
********
It is better to have questions which don't have answers, than having answers which cannot be questioned.
प्राचीन काळी ( म्हणजे आमच्या
प्राचीन काळी ( म्हणजे आमच्या काळी ) हॉटेल सागर प्लाझा मधील कै . रुमर्स हा चांगला डिस्कोथेक होता . पण सगळ्यात हॉट होता टीडीएस अर्थात टेन डाउनिंग स्ट्रीट ढोले पाटील रोडावरचा . ( हल्ली ते नुस्त रेस्टोरंट आहे म्हणे ) . जहांगीर आणि रुबी च्या समोर ढोले पाटील रोडच्या कॉर्नर ला पण एक होता , आत्ता नाव आठवत नाही .
अति प्राचीन काळी पुण्यातील सुप्रशिध्द मोबो ज हॉटेल मध्ये सुरेख डान्स फ्लोर होता म्हणे . कपूरांसारखी मंडळी नाचून गेलीआहेत तिथे अशी अफवा होती . प्राचीन काळी ( म्हणजे आमच्या काळी ) त्याच डान्स फ्लोर वर टेबलं टाकून सरकारी कार्कुन रजिस्टर्ड लग्नाच्या पावत्या फाडत . ( आणि दारात कावळी वकील मंडळी RTO एजंटच्या इश्टाईल मध्ये "बॉस , शादी करनी है क्या "असे विचारीत . )
तेव्हा प्रचलित शब्द नाईट क्लब हा नसून डिस्क असा होता .
चुकीच्या धाग्यावर माहिती बहुधा .
मस्तच !
वारीच्या संकेतस्थळावर जाऊन त्यांची गॅलरी बघीतली. आवडली. मात्र माझ्यासारख्यासाठी नाही. माझं वाचन म्हणजे एकदम गावठी पद्धतीने. मस्त खाटेवर (इथं पलंग, बेड जो काय शब्द असेल तो. ) बनेल, बर्मुडा घालून आजुबाजुला दोन-चार उशा घेऊन झोपून वाचायचं. मधेच डोळ्यावर झोप आली की मस्त अर्धा-पाऊण तास झोप काढायची, पुस्तक वाचताना मन विचारांच्या जंगलात गेलं की त्याला मोकाट उंडारु देत मस्त आढ्याकडे टक लावून वेड्यासारखं एकटक बघत बसायचं ! नंतर पुन्हा कंटीन्यु ! मधेच एखादा चहा / कॉफीचा ब्रेक ! आहाहा ! वाचनानंद म्हणजे जबरदस्तच !
बनेल हा शब्द कैक दिवसांनी
बनेल हा शब्द कैक दिवसांनी ऐकला, अनेक आभार.
तदुपरि वाचन पोझिशनशी शतश: सहमत, मी कंप्यूटरही अशाच पोझिशनमध्ये वापरतो कैकदा. एक अॅडजस्टेबल डेस्क आहे. त्याखाली अगोदर आडवा होतो, डेस्क तिरके करतो आणि त्यावर लॅपटॉप ठेवतो. डोके जरा उंच होईल अशा बेताने उशी इ. ठेवतो आणि मग ब्रह्मानंदी टाळीच ओ एकदम!
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
खूप छान्.
खूप छान्.
"अ सूटेबल बॉय"चं सीक्वल
"अ सूटेबल बॉय"चं सीक्वल चोवीस वर्षांनंतर येत आहे.
https://scroll.in/article/838477/a-suitable-girl-is-coming-what-was-it-l...
आणि मूळ कादंबरीवर बीबीसी मिनीसीरीज काढणार आहेत.
अवांतर: स्क्रोलमधला लेख लिहिणाऱ्या देवप्रिया रॉय यांची लेखनशैली खूप छान आहे.
********
It is better to have questions which don't have answers, than having answers which cannot be questioned.
मायबोली / लेख
मायबोली / लेख
आश्वलायनगृह्यसूत्रातील विवाहाचे प्रकार आणि समाजाची स्त्रीविषयक धारणा - १
Submitted by अतुल ठाकुर on 26 May, 2017
द गॉड ऑफ फॉल्स थिन्गज्
द गॉड ऑफ फॉल्स थिन्गज्'
हे आत्ता 'भक साला'च्या कृपेने वाचलं. ह्यात जे काही आहे ते फार भयानक आहे. इतर देशातल्या नागरिकांची ह्यामुळे भारताकडे पाहण्याची दृष्टी कशी होईल, हे चिंताजनक.
तिज्यायला मजकूर आणि स्वाक्षरीच्या मध्ये डिफॉल्ट एक लाईन मारा की मालक
Hope is for sissies.
The Wages of Sin: Sex and
The Wages of Sin: Sex and Disease, Past and Present by Peter L. Allen
एका अर्थी हे पुस्तक म्हणजे गुप्तरोगांचा इतिहास आहे. पण ते पूर्णपणे खरं नाही - गुप्तरोगांचा इतिहास म्हणण्यापेक्षा समाजात गुप्तरोगांविषयी असलेल्या मतांचा धांडोळा आहे. पुस्तकाच्या शीर्षकातले Sin, Sex आणि Disease हे शब्द महत्त्वाचे आहेत. समाजाने स्वत:भोवती निर्माण केलेली मूल्यव्यवस्था, त्या मूल्यांच्या विरोधी वर्तन करण्याचं "पाप" असं केलेलं ब्रॅंडिंग आणि तसल्या 'पापां'मधून निर्माण होणाऱ्या गुप्तरोगांकडे बघण्याची जुन्यानव्या समाजाची दृष्टी असा या पुस्तकाचा व्यापक पट आहे.
पुस्तकातला महत्त्वाचा व्याप्तिनिर्देश म्हणजे ते आपला फोकस पूर्णपणे पाश्चिमात्य जगावर ठेवतं. युरोप आणि अमेरिका. त्यामुळे यातला 'समाज' हा ग्रीकोरोमन साम्राज्यात मुळं असलेला समाज आहे, आणि "पाप" हे ब्रॅंडिंग करणारा धर्म ख्रिश्चानिटी. त्यातून काढलेले निष्कर्ष कदाचित संपूर्ण मानवजातीला लागू पडतही असतील, पण अन्य संस्कृतीतले Sin, Sex आणि Disease यावर निरूपण आलं असतं ते त्या अर्थी हे पुस्तक 'पूर्ण' झालं असतं. (अन्य संस्कृतींबाबत असं पुस्तक कोणाला माहीत असल्यास कृ० सुचवणे.)
मध्ययुगातला 'प्रेमरोग' आणि कुष्ठरोग, सिफिलिस, ब्युबॉनिक प्लेग, 'हस्तमैथुनरोग' आणि सर्वात शेवटी - एड्स असे या पुस्तकाचे भाग आहेत. त्यातले सिफिलिस आणि 'हस्तमैथुनरोग' हे भाग विशेष वाचनीय आहेत. समाज विचार कसा करतो, मत कसं बनवतो हे "विविध भाषांतली सिफिलिसची नावं" या भागावरून लक्षात येतं. सिफिलिस हे नाव प्रचलित होण्याआधी फ्रेंच लोक सिफिलिसला 'इटालियन रोग' म्हणत असत, आणि इटालियन लोक 'फ्रेंच रोग'! नवा रोग आल्यावर प्रथम डिनायल, मग त्या रोगाबद्दल परक्यांना दोषी ठरवणे, मग त्या रोग्यांनाच पापी ठरवणे आणि 'भोग आपल्या कर्माचं फळ' टैप शहाजोग भूमिका घेणे, अघोरी उपाय करणे, हा प्रवास जवळजवळ प्रत्येक रोगाबाबत जाणवतो. मला वाटतं हा मनुष्यस्वभाव आहे, सगळ्याच संस्कृतीत माणूस सारखाच असावा. (कोणत्याशा पुस्तकात जगन्नाथ कुंट्यांनी लिहिलं आहे, की ते कोणत्यातरी सिनियर अध्यात्मिक गुरूकडे स्वत:च्या सिगरेट सेवनाबद्दल तक्रार करत होते. तेव्हा त्या अध्यात्मिक गुरूने "बारके भोग आहेत, भोगून टाका" असा सल्ला दिला.)
'हस्तमैथुनरोगा'वरचं प्रकरण वाचून मराठीतलं 'ते प्रसिद्ध चोपडं' कुठून प्रेरणा घेऊन आलं असावं ते लक्षात आलं. तरी लेखकाने नमूद केलेली त्या 'रोगा'ची कित्येक उदाहरणं ही काहीतरी आजार असल्याची जेन्युईन उदाहरणं वाटत होती. शेवटी लेखकाने खुलासा केला आहे की बराच काळ गनोरिया (gonorrhea) हा वेगळा आजार म्हणून ओळखला गेला नव्हता. ती लक्षणं गनोरिया, न्युरोसिफिलिस, ऑटिझम, स्किझोफ्रेनिया अशा बऱ्याच आजारांची असू शकतात, असा लेखकाचा दावा आहे. खखोदेजा. लेखकाने लिहिलं आहे की दोन महायुद्धांमधल्या काळात हस्तमैथुनाबद्दलच्या लोकमतात 'रोग' ते 'नॉर्मल शारिरिक क्रिया' असा प्रवास झाला. तो नेमका कसा झाला हे काही लिहिलं नाहीये. कदाचित पुस्तकाच्या विषयव्याप्तीच्या बाहेरचं असेल.
एकुणात - वाचनीय पुस्तक आहे.
********
It is better to have questions which don't have answers, than having answers which cannot be questioned.
अॅगाथा ख्रिस्ति चे 'लिस्टर
अॅगाथा ख्रिस्ति चे 'लिस्टरडेल मिस्ट्री ' वाचायचं ठरवलय. कपाटातून बाहेर काढलय . अजून वाचायला सुरूवात करायचीय .
*********
केतकीच्या बनी तिथे - नाचला गं मोर |
गहिवरला मेघ नभी - सोडला गं धीर ||
पॉल थरो च "The Old Patagonian
पॉल थरो च "The Old Patagonian Express " वाचतोय . बोस्टन ते अर्जेन्टिना तील पॅटागोनिया रेलवे प्रवास वर्णन . टिपिकल नसलेलं .. ( मला ) अज्याबात माहित नसलेल्या जगाच्या भागाचं वर्णन ... मध्य आणि दक्षिण अमेरिका खंडातील वर्णने फार दारुण आहेत ...
The old patagonia
पॉल थेरॉच्या अनेक उत्तमोत्तम प्रवासवर्णनांपैकी हे एक रत्न आहे. माझेही आवडते. द ग्रेट रेल्वे बझार हे सर्वात जास्त आवडते अर्थातच.
माबोवरचा एक विनोदी लेख
माबोवरचा एक विनोदी लेख कविसंमेलनाचा बट्याबोळ!
मसाप मधील कविसंमेलनाचा बट्याबोळ!
- बेफ़िकीर
2) "The Old Patagonian Express "- थोडक्यात लिहिणार का?
>The Wages of Sin: ~~~~~"
>The Wages of Sin: ~~~~~"
होय त्यांना पापी समजत, दगडांनी मारत अथवा गावाबाहेर एका ठिकाणी टाकून देत कोंडून ठेवत. आपल्याकडे साप चावून मृत्यु पापी लोकांना येतो अशी अजूनही समजूत आहे.
जी ए कुलकर्णी यांचे 'एक अरबी
जी ए कुलकर्णी यांचे 'एक अरबी कहाणी' मिळाले, ते वाचतोय...अनुवाद आहे...प्रगती संथ आहे...सुरुवातीलातरी भरभर वाचून पुढे जावे असे वाटत नाही...कोणी वाचले आहे का ते पुस्तक?
माझा ब्लॉग: https://ppkya.wordpress.com
द जीन्स - सिद्धार्थ मुखर्जी
द जीन्स - सिद्धार्थ मुखर्जी वाचते आहे.
हायला!! मी पण घेतलंय हे..
हायला!! मी पण घेतलंय हे.. वाचायला करायचीये सुरूवात अजून..
कसंय हे पुस्तक?
*****************
मेरी मोटी है खाल, लेकीन नाजूक है दिल!!
हाकुना मटाटा!!
*****************
मला आवडलं नाही. डार्विनब
मला आवडलं नाही. डार्विनबद्दल वाचतानाच कंटाळले. उद्या ग्रंथालयात जाउन मी परत करते आहे. या पुस्तकाबद्दल, अतिशय चांगले ऐकुन आहे पण मला कंटाला आला.
पुस्तकाचा अंश
हिंदुस्तान टाइम्स (शनिवार १७ जून्)च्या अंकात 'द ग्रेट गेम इन अफ्घानिस्तान्: राजीव गांधी, जनरल झिया अॅंड द अनएन्डिग वॉर्' या कल्लोल भट्टाचार्य यांच्या पुस्तकातला एक उतारा छापला आहे. तो वाचून पुस्तक बरे असावे अशी अपेक्षा आणि वाचण्याची उत्कण्ठा निर्माण झाली.
आस्क विथ व्हाय ले. सायमन
आजपासून सुरू:
आस्क विथ व्हाय ले. सायमन सायनेक, सेपियन अ. ब्रि. हि.
आणि
टू किल अ मॉकिंगबर्ड
*****************
मेरी मोटी है खाल, लेकीन नाजूक है दिल!!
हाकुना मटाटा!!
*****************
मेघदूतम्
मेघदूतम वर आसावरी बापट यांची ही लेखमाला (२०१४ च्या लोकप्रभा मधली) खूप आवडली. मेघदूतच इतकं छान रसग्रहण यापूर्वी वाचलं नव्हत.
http://www.loksatta.com/lokprabha/meghdoot-615556/
http://www.loksatta.com/lokprabha/meghadutam-648755/
http://www.loksatta.com/lokprabha/meghadoot-3-661242/
http://www.loksatta.com/lokprabha/meghadoot-2-673306/
http://www.loksatta.com/lokprabha/meghadoot-696300/
कवितेचे वाचन
हा खरे तर एक (लोकरंग मधील - 2 जुलै, श्री श्याम मनोहर यांचा) लेख आहे। त्यामुळे हा विषय कोठे टाकावा हा प्रश्न होता, कारण ही बातमी नाही किंवा पुस्तक पण नाही।
परंतु लेख अत्यंत मर्मग्राही असल्यामुळे ऐसीच्या सर्व सदस्यांपर्यंत पोहोचला पाहिजे असे वाटले। म्हणून हा प्रपंच। जारुर वाचा।
एक छोट्याश्या लेखात त्यांनी किती मूलभूत आशय व्यक्त केला आहे हे बघून त्यांच्या ताकतीचा अंदाज यावा।
सर्वे अत्र सुखिनः सन्तु | सर्वे सन्तु निरामय:।
लेखातली न पटलेली गोष्ट:
लेखातली न पटलेली गोष्ट:
लेखाच्या उत्तरार्धात कविता आकाळण्याची सगळी जबाबदारी वाचकांवर टाकली आहे. हे म्हणजे भेंडी कवीला कायपन लिहायचा लायसन आहे, आणि त्याचा अर्थ वाचकाने शोधत बसायचा होय रे! 'पहिल्या खेपेला कळलं नाही तर परत वाचा' बरोबर आहे, पण ते परत वाचन होण्यासाठीचा 'हुक' तर कवीने दिला पाहिजे ना?
********
It is better to have questions which don't have answers, than having answers which cannot be questioned.
आदुबाळ ह्यांच्याशी सहमत.
मुळात आजकाल, साधारण कवींना जिथे प्रसिद्धीची भयानक हाव असते, तिथे अक्षरश: काहीही 'लिहीत सुटणारे' कवी फार जास्त प्रमाणात असतात. गुगलवर साधं 'marathi kavita' इमेजेस मध्ये सर्च करा. दिव्वसभर व्हॉट्सॅप, फेसबुकवर ह्या असल्याच कवितांचा मारा होत असतो. मग, खरोखर 'मौजग्रेड' कविता वाचायला मिळाव्यात ह्या अपेक्षेने आंजावर बसलेल्या माणसाला अजिबात इच्छा होत नाही प्रत्येक कविता वाचायची. मग, मनोहरांच्या म्हणण्याप्रमाणे काय घंटा अर्थ लावत बसणार प्रत्येक
रद्दीकवितेचा?ह्या असल्या वाटसरूंमधून एखादाच अनंतयात्री मिळतो. त्यांची कविता खरंच चिंतन करण्यासारखी असते.
तिज्यायला मजकूर आणि स्वाक्षरीच्या मध्ये डिफॉल्ट एक लाईन मारा की मालक
Hope is for sissies.
कवितांचे संवर्धन
http://readingroom.lib.buffalo.edu/readingroom/PDF/vol1-issue1/Acts-of-C...
फ्रॅंक हर्बर्टकृत ड्यून
फ्रॅंक हर्बर्टकृत ड्यून वाचतोय. आजवरची सर्वांत पापिलवार सायफाय कादंबरी. मॅट्रिक्स, स्टारवॉर्स, इ. सर्वांचा पप्पा आहे कालदृष्ट्या पाहता. मांडणी, वर्णनेही मस्त रोचक आहेत. सध्या २१६ पानेच झालीत. ६०० पाने झाली की मत लिहितो.
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
एच एच मन्रो (साकी) यांची ड
एच एच मन्रो (साकी) यांची डस्क हि लघुकथा (४ - पानी ) वाचली.
सही: पुरोगाम्यांना लॉजिक माफ असतं.
एच एच मन्रो (साकी) यांची ड
एच एच मन्रो (साकी) यांची डस्क हि लघुकथा (४ - पानी ) वाचली.
सही: पुरोगाम्यांना लॉजिक माफ असतं.
जयराम रमेश लिखित ' इंदिरा
जयराम रमेश लिखित ' इंदिरा गांधी , अ लाईफ इन नेचर' घेतलं किंडलवर .... बघू कसं आहे ते आता ....
मी मिठाची बाहुली - वंदना मिश्र
मी मिठाची बाहुली - वंदना मिश्र
राजहंस प्रकाशन किमंत १७५ रुपये
डिसेंबरमध्ये भारतात असताना वंदना मिश्र ह्यांच्या निधनाची बातमी वाचली त्यात दोन उल्लेख होते - एक म्हणजे त्या अंबरीश मिश्र ह्यांच्या आई आणि दुसरा म्हणजे त्यांनी लिहिलेलं मी मिठाची बाहुली हे पुस्तक.
मी ज्या दुकानांत विचारलं तिथे तरी हे पुस्तक उपलब्ध नव्हतं पण मग त्यानंतर जवळजवळ ६ महिन्यांनी माझ्या एका ज्येष्ठ मैत्रिणीने बुकगंगावरून घेऊन मला इकडे पाठवलं. (थँक्यू संध्याकाकू)
संपूर्ण पुस्तक म्हणजे एका आज्जीच्या गप्पा गोष्टी ऐकत बसल्याचा अनुभव आहे. ( मी माझ्या आज्जीशी आणि नवर्याच्या आज्जीशी खूप गप्पा मारत बसते ( मोस्टली ऐकत ) ). पण ह्या आज्जी टिपिकल आज्जी नाहीत. त्यांनी चाळीसच्या दशकात नाटकांत कामं केली आहेत , कुटुंबासाठी घराबाहेर पडून पैसे कमावले आहेत , हॉटेलात जाऊन भजी खाल्ल्यात, त्यांच्या भाषेत सांगायचं तर मिश्र विवाह (आंतरजातीय , आंतरभाषीय ) केलाय आणि हो , मजा म्हणून सिगरेटसुद्धा ओढली आहे .
पुस्तक अगदी बोलल्यासारखं लिहिलंय , मध्येच विषयांवरून विषय भरकटले आहेत , अगंबाई कुठून कुठे आले मी बोलता बोलता असं म्हणून परत सावरूनही घेतलंय . त्यांच्या लहानपणीचे किस्से , आता नावाजलेल्या कलाकारांचे सुरुवातीचे दिवस व आठवणी, नाटकातली आणि इतर गाणी असा बराच ऐवज आहे पुस्तकात. त्यांच्या लहानपणापासून ते आत्तापर्यंत असा ७०-८० वर्षांचा काळ येतो पुस्तकात , मुंबईच्या चाळी , भय्ये , मध्येच मिळालेलं स्वातंत्र्य , पृथ्वीराज कपूर , लता मंगेशकर मामा वरेरकर आणखी बरेच जण . लहानपण आणि तरुणपण (म्हणजे विशीपर्यंत ) च्या आयुष्याबद्दल खूप भरभरून लिहिलंय , तो काळ त्यांनी भरभरून जगलाय , एंजॉय केलाय असं जाणवत राहतं . पण खडतर काळातील खाजगी आयुष्याबद्दल जरा हातचं राखून ठेवून सांगितलंय असं वाटलं. अंबरीश मिश्रांच्या "दरवळे इथे सुवास " मध्ये त्यांच्या मोठया बहिणीबद्दल , त्यांच्या आर्थिक आणि सामाजिक खडतर काळाबद्दल , त्यांच्या विसंगत शेजारामुळे कुटुंबाला झालेल्या त्रासाबद्दल बरंच सविस्तर वाचायला मिळतं पण वंदना आज्जींनी ते ३-४ पानातच गुंडाळल्यासारखं वाटलं . कदाचित कडू आठवणी लिहून त्यांना त्रास होत असेल किंवा कशाला परत वाईट आठवणी उगाळा असंही वाटलं असेल.
पुस्तकात नकळत केलेल्या विशेष टिप्पण्या आहेत जसकी " माझा आणि बहिणीचा आंतरजातीय विवाह झाला पण आईने सून मात्र सारस्वतच बघून आणली " किंवा " मिश्राजीनी लग्नाच्या आगोदर मला "सिगरेट सोडावी लागेल " असं निक्षून सांगितलं ; त्यांनी मात्र सिगरेट सोडली नाही. "
मध्ये मध्ये मिश्किली आहे, शेवटची दोन पानं म्हणजे थोडासा उपदेश केलाय पण एकंदरीत पुस्तकाच स्वरूप पुढच्या पिढीला एका आज्जीनी सांगितलेल्या आठवणी असं असल्याने तो उपदेश अजिबात खुपत नाही.
बाकी थोड्या तांत्रिक चुका आहेत - एके ठिकाणी मिश्राजी ( आज्जींचे यजमान ) १९९२ मध्ये गेले असं लिहिलंय तर एके ठिकाणी १९८२ मध्ये. माझं आकड्यांकडे जरा जास्तच लक्ष जात असल्याने जाणवलं .
बाकी मला सगळ्यात जास्त आवडलेलं म्हणजे - "आज" च भिंग लावून पन्नास साठ वर्षांपूर्वीच्या काळाची समीक्षा करणं , "आज " चे निकष नियम लावून त्या काळातल्या स्त्रियांच्या विचारांवर , वर्तनावर भाष्य करणं बरोबर ठरणार नाही. आमच्या काळात शांतपणे , समंजसपणे आणि कणखरपणे जगण्याला भिडणं हा एकच पर्याय आमच्या हाती होता .
-सिद्धि
नॅप्
वॉल्टर द ला मेर यांची नॅप ही कथा वाचली. काय ते दुपारच्या एकांती झोपेचं कौतुक!
सही: पुरोगाम्यांना लॉजिक माफ असतं.
नासिर
नासिरुद्दिन शहा यांचे, सई परांजपे यांनी अनुवादित केलेले पुस्तक,' आणि मग एक दिवस' वाचले.
बऱ्यापैकी प्रांजळपणे आठवणी लिहिल्यात. पण लेखन विस्कळीत वाटले. सगळ्या करियरचा व्यवस्थित मागोवा, नाही घेतला. तरीही एकदा वाचण्यासारखे.
जयराम रमेश लिखित 'Indira
जयराम रमेश लिखित 'Indira Gandhi , A life in nature '. वाचतोय . पुस्तकाच्या बाबतीत एक आक्षेप की सुरुवात अति बाळबोध आणि भक्तीभावपूर्ण आहे . आक्षेप इथे संपले . अनेक कागदपत्र , पत्रव्यवहार लेखकाने जमवला आहे आणि या मुळे हे पुस्तक निदान निसर्गविषयक जाण, ममत्व अथवा प्रेम असणाऱ्या मंडळींकरिता हे पुस्तक म्हणजे एक खजिना आहे .( एकच लिहितो , आज ज्या अनेक गोष्टी , कायदे गृहीत धरले जातात त्यांचा मागमूसही १९७० च्या पूर्व नव्हता ) तत्कालीन राजकारणाची थोडी माहिती मला होती . आणि माझा असा (गैर) समज होता ,की इंदिराबाईना साधारण वाघ टिकायला हवेत ( तेव्हा शिकार लीगल होती आणि वाघांची संख्या 800 हुन कमी झाली होती) इतपत वरवरच्या माहितीवर त्यांनी त्यांच्या हुकूमशाही पद्धधतीने प्रोजेक्ट टायगर लादलं . पुस्तकातील पत्रव्यवहारातून हे दोन्ही गैरसमज दूर झाले . बाईंनी लहानपणापासून निसर्गप्रेम, व अभ्यास तज्ज्ञांशी पत्रव्यवहारातून डेव्हलप केला होता . आणि या सगळ्या गोष्टी स्वतःच्या (या बाबतीत) अजाण सहकाऱ्यांच्या गळी उतरवताना त्यांची भरपूर फरपट झाली हे पत्रव्यवहारातून दिसते . आज अस्तित्वात आलेले बरेचसे निसर्ग व प्रदूषण विषयक कायदे हे त्यांच्या काळात evolve झाले .. इंदिरा बाईबद्दल अनेक आक्षेप आहेत , पण या मुद्द्यांवर त्या नक्कीच सर्व ग्लोबल नेत्यांच्या पेक्ष्या थोर आणि उजव्या ठरतात .
लेफ्ट-राइट
==उजव्या ठरतात==
अण्णा, डावे उजवे शब्द वापरताना डिस्क्लेमर देउनच वापरा! मला द्याल काय पुस्तक?
----------------------------------------------------
बिटकॉइनजी बाळा नित्य ध्यातसे हृदयिं दाम माला
किण्डल वर घेतलंय . माझं वाचून
किण्डल वर घेतलंय . माझं वाचून झालं की किण्डल देतो.( का अजून काही शॉर्टकट आहे ?)
नाही अण्णा, शॉर्टकट कटकटीचा
नाही अण्णा, शॉर्टकट कटकटीचा आहे. त्यापेक्षा मीच घेतो विकत!
----------------------------------------------------
बिटकॉइनजी बाळा नित्य ध्यातसे हृदयिं दाम माला
वाचायला हवे असे वाटते आहे.
वाचायला हवे असे वाटते आहे..
मला वाटते, शांतीनिकेतनातल्या त्यांच्या वास्तव्याने(अल्प का होईना) ही निसर्ग, पर्यावरणासंबंधीची जाण विकसित झाली असावी.
*****************
मेरी मोटी है खाल, लेकीन नाजूक है दिल!!
हाकुना मटाटा!!
*****************
फक्त तेच नाही , पण त्यांनी
फक्त तेच नाही , पण त्यांनी लहान/ तरुण पणापासून कायम तज्ञांबरोबर पत्र व्यवहार ठेऊन स्वतःची 'जाण' वाढवली असावी . त्यातील काही पत्रे या पुस्तकात आहेत .
रोचक (उत्तम अर्थे) आहे.
रोचक (उत्तम अर्थे) आहे. पाहिले पाहिजे.
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
अलीकडे वाचलेली पुस्तके दोन
अलीकडे वाचलेली पुस्तके दोन:
१. ड्यून बाय फ्रॅंक हर्बर्ट.
सायफाय कादंबरी आहे. वाळवंटी ग्रहावर एक जादूई मसाला सापडतो, तो प्याल्यावर किंवा खाल्ल्यावर सर्व व्याधींचे निराकरण होते, कसलाच प्रॉब्लेम येत नाही. आणि अख्ख्या आकाशगंगेत फक्त एकाच ग्रहावर तो सापडतो. मग त्याच्या प्रॉडक्शनकरिता कशी मारामारी चालते, कसं पॉलिटिक्स असतं, इ.इ. सर्व उत्तमरीतीने वर्णन केलंय. आणि त्या ग्रहावरचे ते गूढ "फ्रेमेन" लोक्स आणि त्यांची ती भाकिते...एकूण टर्मिनॉलॉजी इस्लामप्रेरित आहे. मुअद्दिब हे त्यातल्या भावी प्रेषिताचे नाव असते. हज, पादशाह, बेने गेसेरिट, इ.इ. अनेक शब्द, मेटाफर, इ.इ. भेटत राहतात. ही अॅक्चुअली एक मल्टी-कादंबरी सेरीज आहे, त्यातली पहिली कादंबरी झाली वाचून. पुढच्या सेरीजबद्दल उत्सुकता आहे, पण समहाऊ फाऊंडेशन सेरीज इतकी प्रभावी आणि खिळवून टाकणारी नाही वाटली. बहुधा सवयीमुळे असेल. पण गौरतलब बात ये है मिलॉर्ड की ही म्हणे आद्य सायफाय आहे. म्हणजे ज्यूल्स व्हर्नच्या काळाइतकी जुनी नव्हे अर्थातच, पण फौंडेशन सेरीज, स्टारवॉर्स, इ. च्या अगोदरची. तेव्हा त्या हिशेबाने पाहता नक्कीच मस्त आहे. बहुधा बहुतेक कादंबरी एकाच ग्रहावरील घडामोडींवर केंद्रित असल्याने, स्पेस ट्रॅव्हलवर फार जास्त भर नसल्याने थोडे पानीकम वाटले असावे. पण वर्म रायडिंग, क्रिस्कनाईफ, बेने गेसेरिटांच्या माईंड स्किमा, इ. प्रकार अतिजबरदस्त आहेत. विशेषत: वर्म (मेकर) रायडिंग म्हणजे तर काय बॉ, नादच खुळा. असा तो शेकडो फूट लांब, कैक फूट लांबरुंद तोंड असलेला वर्म ऊर्फ गांडूळ. त्याच्यावर स्वारी करून मैलोनमैल जाणारे ते फ्रेमेन. डोळ्यांचा फक्त गर्द निळा कलर. ती विषारी क्रिस्कनाईफ, ते गॉम जॅबर, वाळवंटी ग्रहात पाणी कसे वाचवायचे त्याच्या टॅक्टिक्स, ते स्टिलसूट मॅन्युफॅक्चरिंग वगैरे...मजा आ गया साला. बेने गेसेरिटांचा सगळे राजेलोक्स तिरस्कार करतात तरी त्यांच्या इन्फ्लुअन्सपासून ते वाचू शकत नाहीत ते पाहून ३.५% विरुद्ध ब्रिगेड या सदाबहार सामन्यातील मुख्य भळभळत्या जखमेची आठवण झाली. लैच मस्ताड लिहिलंय साला. ही कादंबरी मराठीत भाषांतरित झाली पाहिजे. आणि शब्दश: नाही, थोडे रेंडरिंग कस्टमायझेशन झाले पाहिजे तरच मजा येईल वाचायला. मेटॅफरांमध्ये इस्लामिक + ख्रिश्चन + अंमळ हिंदू (प्राणबिंदू पॉवर वगैरे शब्द आहेत.) उधार उसनवारी आहे. मस्ट मस्ट आणि मस्त रीड. दणदणीत रेकमेण्डेशन.
आता कौतुकाच्या काही रॅंटी:
अजूनेक न आवडलेली गोष्ट म्हणजे लेटोपुत्र पॉल ऊर्फ नंतरचा मुअद्दिब हा नंतरनंतर जणू आपण प्रॉफेट होणार याच्या खंप्लीट खात्रीतच असतो. काय बोलायची सोय नाही. अरे भडव्या किमान कादंबरीपुरता तरी जरा हेजिटंट रहा म्हणावे. म्हणजे तत्त्वत: तो दाखवलाय जरा फायटिंगबिटिंग करताना तसा, पण एकुणात सो फकिंग शुअर ऑफ हिमसेल्फ. मग असं दाखवल्यावर जरा पुढचा अंदाज येतोच ना की बॉ काही असो हा साला सबको पछाड देगा. मग वाचनात मजा ती काय राहिली?
तेवढा एक अॅस्पेक्ट सोडला तर मस्त मस्तर मस्तेस्ट आहे.
२. कान्होजी आंग्रे बाय मनोहर मुळगावकर (की माळगावकर?) आणि भाषांतर बाय पुलं.
आंग्र्यांबद्दल मला अगोदर जुजबीच माहिती होती. या कांदबरीवजा पण एकुणात नॉनफिक्शन घाटाच्या पुस्तकाने बेसिक माहिती बरीच उत्तमरीत्या पुरवलेली आहे. आंग्र्यांचे कर्तृत्व तर दिसतेच, शिवाय पेशवेकाळात शहाजी-शिवाजी-रामदास यांना करस्पॉण्डिंग बाळाजी विश्वनाथ-बाजीराव-ब्रह्मेंद्रस्वामी ही तिकडी दिसते. एग्झॅक्ट इक्विव्हॅलन्स नाही पण जरा तसे आहे खरे. ब्रह्मेंद्रस्वामींबद्दल मी अगोदर शेजवलकरांच्या लेखांतच ओझरते वाचलेले. फायनान्सर वगैरेचे कामही ते करत हे म्हणजे उदाहरणार्थ थोरच आहे. एक सिद्दीही त्यांचा भक्त होता वगैरे वगैरे मोलाची माहिती यात आहे. यातल्या कैक गोष्टी ओझरत्या इकडून तिकडून वाचलेल्या होत्या त्यांना सुसूत्रपणे उत्तमरीत्या गोवले आहे. पुलंचे भाषांतर काही ठिकाणी खटकते, सरळ सरळ भाषांतर आहे हे दिसते. ते त्यांनी टाळायचा प्रयत्न केला असता तर अजून चांगले झाले असते. थोडे कस्टमायझेशन आवश्यक आहे. हेही मस्ट रीड आहे.
३. राजीव मल्होत्राचे बॅटल फॉर संस्कृत हे सध्या वाचतोय. वाचून झालं की लिहितो. अनेक कारणांमुळे हे पुस्तक वाचणे तूर्त आवश्यक आहे.
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
एक विनंती
कृपया इंग्रजी पुस्तकांची व लेखकांची नावे त्याच लिपित (सुद्धा) दिलीत तर शोधावयास बरें.
अवांतर- Hi (हाय) चा अनुवाद 'ही' असा केलेला आहे अशी श्रीकांत सिनकरछाप अनुवादित पुस्तकांचे झालेले वाचन असा आमचा इंग्रजीचा अथांग व्यासंग.
बाकी श्रीकांत सिनकर, अनंत तिबिले,बाबा कदम इ.इ. लेखक/अनुवादक या वाळीत टाकण्यात आलेल्या साहित्यप्रवाहावर ऐसीवर एखादा विशेषांक काढावा . खेडोपाडी, तालुकास्तरावर , जिल्हास्तरावर अशा कादंबर्यांचा एक खास वाचक आहे.
जेम्स हॅडले चेस, अलिस्टर मॅक्लेन, सिडने शेल्डन, आर्थर हॅले, अॅगाथा ख्रिस्ती असे अनेक रथी-महारथी ख्रिस्तवासी झाल्यापासून वो मजा नही राहा. आम्ही अनुवाद करायचा तरी कसला?
येथे समस्त बहिरे बसतात लोक
का भाषणे मधुर तू करिशी अनेक
Dune by Frank Herbert.
Dune by Frank Herbert.
बाकी ते तिबिले, सिनकर, इ. बद्दल तहे दिलसे सहमत. इचलकरंजी कामगार कल्याण लायब्रीतून बाबा अनेक कादंब्र्या आणत त्यांत ही आणि इतर काही नावे प्रामुख्याने असत.
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
माळगावकर
मनोहर मुळगावकर (की माळगावकर?) >> माळगावकर
यांच्या द प्रिन्सेस चे भाषांतर भा द खेरांनी मराठीत केले आहे. दांडेली अभयारण्याच्या जवळपास कुठेतरी एका छोट्या खेड्यात त्यांचे वास्तव्य होते. राजघराण्यात जन्मलेला, लष्करात अधिकारी म्हणुन काम केलेला एक हरहुन्नरी माणुस होता हा.
खालच्या एका प्रतिसादात माळगावकरांची कुणी दखल तरी घेतली आहे का असा उल्लेख आहे. त्यानुषंगाने: माळगावकर प्रचंड लोकप्रिय नसले तरी 'ओळख' असणारे लेखक होते. मराठी वाचकात त्यांचे कान्होजी आंग्रे हे पुलंनी अनुवादीत केल्याने लोकांना ते माहिती झाले. तसेच प्रिन्सेस कादंबरीदेखील उत्तम वाचणार्यांना अपरिचीत नाही. माझी आठवण दगा देत नसेल तर माळगावकर निर्वतल्यावर हिंदू व इतर राष्ट्रीय वर्तमानपत्रात त्यांची दखल घेतली गेली. हे एका परिचीत लेखकाचे लक्षण म्हणता येईल.
या माहितीकरिता अनेक धन्यवाद.
या माहितीकरिता अनेक धन्यवाद. त्या बातम्यांची लिंक वगैरे मिळू शकेल काय कुठे?
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
माळगांवकरांवरील बातमी
http://www.thehindu.com/news/Manohar-Malgonkar-passes-away/article162454...
http://www.bookganga.com/R/5777K
http://www.bookganga.com/R/35IZ0
अ बेन्ड इन द गॅंजेस चा देखील अनुवाद मराठीत झालेला आहे अशी माझी दाट शंका आहे. ग्यान तलवार, देवी दयाल आणि शफी उस्मान या तीन पात्रांची ही कथा आहे. मी कव्हर नसलेले फाटके पुस्तक शाळेत असताना मराठीत वाचले आहे असे मला का कोण जाणे पक्के आठवते आहे. अनुवाद कोणी केला आहे याची मुळीच कल्पना नाही. नेटवरदेखील कुठे या अनुवादाचा उल्लेख दिसत नाही. फाळणीच्या मागे-पुढे लाहोरच्या आसपासच्या गावात घडणारी ही कथा आहे. याचे एक उत्तम परिक्षण इथे सापडले.
http://shodhganga.inflibnet.ac.in/bitstream/10603/7784/9/09_chapter%203.pdf
अ बेन्ड इन द रिवर हे नामसाधर्म्य असणारी नायपॉलची कादंबरी माळगावकरांच्या कादंबरी नंतर प्रसिद्ध झालेली. तसे पाहायला गेले तर अ बेन्ड इन द रिवरमध्ये देखील सामाजिक उलथापालथ झाल्यावरच्या/होणार्या समजाचेच चित्रण आहे पण ते एका 'बाहेरच्या' व्यक्तीच्या नजरेतून.
क्या बात है टवणे सर, अनेक
क्या बात है टवणे सर, अनेक धन्यवाद.
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
२. कान्होजी आंग्रे बाय मनोह
बॅटोबा, हे पुस्तक तू आत्ता वाचावेस ( ह्यात "तू" ह्या शब्दावर जोर कारण तुझे मराठी इतिहासावरचे प्रेम ). ही तर फ्रंटपेज ची न्युज आहे.
मी ( सुद्धा ) ही कालेजात असताना वाचली होती.
आंग्रेंनी ताराराणीची बाजु घ्यायला पाहिजे होती, तुझे काय मत्?
ते खरंय म्हणा, पण मराठी
ते खरंय म्हणा, पण मराठी इतिहासाचा सखोल अभ्यास मी गेल्या ४-५ वर्षांपासूनच सुरू केलाय, त्यातही शिवकाळाच्या तुलनेत पेशवेकाळाबद्दल माझा तितकासा अभ्यास नाही. ही मोठ्ठी उणीव भरून काढण्यासाठी मध्ये अनेक पुस्तके वाचणे सुरू केले. त्यातही लक्षात आले की मराठी आरमाराबद्दलचे वाचन एकदोन पुस्तकांपलीकडे नाही. त्यामुळे शिवोत्तरकालीन, विशेषत: आंग्रेकालीन पोलिटिकल माहितीकरिता ते वाचणे आवश्यक होते म्हणून म्हटले सुरुवात याने करावी.
बाकी आंग्रेंनीच नव्हे तर इतरांनीही ताराराणीचीच बाजू घ्यायला पाहिजे होती असे मला वाटते कैकदा. ताराराणीच्या शासनात मराठी राज्य अजून चांगले झाले असते. राणींचे बॅडलकच खराब. शाहूला दिल्लीबद्दल आत्मीयता असल्यामुळे मोगलबादशाही टिकली शेवटी. ताराराणी असत्या तर दिल्ली उध्वस्त केली असती नक्कीच.
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
मनोहर माळगांवकरांनी
मनोहर माळगांवकरांनी आंग्र्यांवर लिहिलेलं हे पुस्तक फारच मस्त आहे. अनुराव आणि बॅट्या - माळगांवकरांनी कोल्हापूरकरांवर एक स्वतंत्र पुस्तक लिहिलं आहे (Chatrapatis of Kolhapur). (पीडीएफ मिळाली तर पाठवतो.)
तसंच, Puars of Dhar (की Dewas) हेही आहे. याचप्रमाणे मराठा लाईट इन्फट्रीवर आधारित Distant Drums नावाची कादंबरी आहे.
माळगांवकर कादंबरीकार म्हणून फार अंडररेटेड आहेत असं मला नेहेमी वाटतं...
********
It is better to have questions which don't have answers, than having answers which cannot be questioned.
माळगावकरांचे दुसरे एक
माळगावकरांचे दुसरे एक पुस्तक मात्र मला आवडले नव्हते, आता नाव आठवत नाही. किंवा अनुवाद वाचल्यामुळे असेल्.
अवश्य पाठवा कादंब्री पीडीएफ
अवश्य पाठवा कादंब्री पीडीएफ.
बाकी अंडररेटेड वगैरे सोडा, हे नाव तरी कुणाच्या खिजगणतीत आहे की नाही कोण जाणे. बर या कादंबऱ्या लिहिल्या इंग्लिशमध्ये, त्यांची दखल कुणीतरी कधी घेतलीय का? पुलंच्या भाषांतरावरून ओरिगिनल उत्तम असेल असे वाटले होतेच. एक आरमारवेडा प्राणी माझ्या फेबु लिष्टीत आहे त्याने मला इंग्रजी पीडीएफही पाठवलीये, ती नीट वाचतो.
मराठा लाईट इन्फण्ट्रीवर जकुचं पुस्तक आहे ना? त्यावर कादंबरी लिहिणं म्हणजे उदाहरणार्थ भारीच काम की!!!!
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
"हिंद बुक्स" या तत्कालीन
"हिंद बुक्स" या तत्कालीन मेहता प्रकाशनामार्फत त्यांच्या कादंबऱ्या प्रकाशित होत असत. मला वाटतं त्यामुळे त्यांना कोणी सिरियसली घेतलं नसावं.
********
It is better to have questions which don't have answers, than having answers which cannot be questioned.
तरीच!!!! नायतर मराठी
तरीच!!!! नायतर मराठी इतिहासावर इतकी सशक्त इंग्लिश कादंब्री लिहिणारे हे साहेब पहिले अन एकमेवच असावेत, क्या बोल्ते?
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
हो, सहमत आहे. दुसरं नाव
हो, सहमत आहे. दुसरं नाव (जुनं किंवा नवं) आठवत नाहीये.
किंबहुना, मराठी पार्श्वभूमीवर इंग्रजी कादंबरी लिहिणारेही फारसे नाहीयेत. (किरण नगरकर एक आहेत.)
********
It is better to have questions which don't have answers, than having answers which cannot be questioned.
हम्म रैट्ट. ते नगरकर
हम्म रैट्ट. ते नगरकर कादंब्रीवाले, चित्रे अन कोलटकर कवितावाले. बाकी कोणी माहिती इल्ले.
तुम्हीच जरा मनावर घ्यायचं बघा जरा आता.....
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
माझ्या माहीतीत ( गुगलुन ब
माझ्या माहीतीत ( गुगलुन बघितले नाहीये ) माळगावकर नावालाच मराठी असावेत्. ते मध्यभारतातले होते असे वाचल्याचे आठवते.
असतील. बट स्टिल - मराठी
असतील. बट स्टिल - मराठी इतिहासावर इंग्लिश कादंबऱ्या लिहिणारे ते प्रथमच.
बाकी मराठे अटकेपार गेले त्याबद्दल अनीश गोखले नामक लेखकाची "सह्याद्रीज टु हिंदुकुश" ही एक कादंबरी अलीकडे आलेली आहे. त्याच लेखकाने आसामी वीर लाछित बडफुकन यावरही कादंबरी लिहिलेली आहे. पोरगा खटपट्या, उद्योगी आहे. मर्चंट नेव्हीतला जॉब सांभाळून करतो सगळं.
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
Malazan Book of the Fallen
Malazan Book of the Fallen
ही (आधुनिक महाभारत) मालिका कुणी वाचली आहे का आपल्यात?
हीचा स्केल आणि कौतुक वाचून सुरुवात करेन म्हणतो. तीन चार वर्षांची बेगमी?
----------------------------------------------------
बिटकॉइनजी बाळा नित्य ध्यातसे हृदयिं दाम माला
मोलाची माहिती, धन्यवाद. आम
मोलाची माहिती, धन्यवाद. आमच्या एका नॉव्हेल फ्रीक मित्राला विच्यारून पाहतो.
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
नक्कीच. भारतीयांत इतकी
नक्कीच. भारतीयांत इतकी पापिलवार नाहीय बहुतेक. परंतु कौतुक करणारे म्हणतात, याहून थोर हार्ड फॅण्टसी होणे नाही!
----------------------------------------------------
बिटकॉइनजी बाळा नित्य ध्यातसे हृदयिं दाम माला
हार्ड फॅण्टसी म्हणजे न
हार्ड फॅण्टसी म्हणजे नक्की काय? उदा. दाखल हरी कुंभार, सिंहासनलीळा, मुद्रिकाधिपती, फौण्डेशन, इ. पैकी कुठली सेरीज हार्ड अन कुठली सॉफ्ट असं काही सांगता येईल का?
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
सिंहासनलीळा मुद्रिकाधिपती
सिंहासनलीळा मुद्रिकाधिपती ह्या हार्ड फॅण्टसी म्हणता येतील. खरेतर व्याख्येसाठी विकीपान वाचले तर आयडिया येईल. फौंडेशन हार्ड सायफाय?
----------------------------------------------------
बिटकॉइनजी बाळा नित्य ध्यातसे हृदयिं दाम माला
अच्छा, धन्यवाद. थोडी आय
अच्छा, धन्यवाद. थोडी आयडिया आली.
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
सबसे ख़तरनाक - पाश
'सबसे ख़तरनाक' ही पाशची कविता पुन्हा एकदा वाचली.
(दीनानाथ बत्रांना हा कवी - आणि बहुतेक हीच कविता - पाठ्यपुस्तकातून काढून टाकायला हवा आहे म्हणे.)
- चिंतातुर जंतू
"ही जीवांची इतकी गरदी जगात आहे का रास्त |
भरती मूर्खांचीच होत ना?" "एक तूच होसी ज्यास्त" ||
फीलिंग कन्फ्युज्ड
बात्रांना राष्ट्रगीत लिहिणारे पण पुस्तकांमधून तडीपार हवेत म्हणे . यामुळे एक प्रश्न उपस्थित होतो कि मग हे तडीपार माणसाने लिहिलेले राष्ट्रगीत म्हणणारे देशभक्त कि देशद्रोही ? फीलिंग कन्फ्युज्ड .
बात्रांना अक्का महादेवीच्या
बात्रांना अक्का महादेवीच्या कविता विद्यार्थ्यांत 'अनैतिकता' पसरवणाऱ्या वाटतात तर टागोर कोण त्यापुढे.
*****************
मेरी मोटी है खाल, लेकीन नाजूक है दिल!!
हाकुना मटाटा!!
*****************
ही बातमी कन्नड सोशल
ही बातमी कन्नड सोशल मीडियात पसरवायला हवी, मस्त लाथा बसतील बात्राला.
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
कादर खानचा हा इंटर्व्यु छान
कादर खानचा हा इंटर्व्यु छान आहे.
http://kabaadkhaana.blogspot.com/2017/07/blog-post_17.html
आधी रोटी खाएंगे, इंदिरा को जिताएंगे !
The Lost City of Z
वाचलं. चित्रपट आला आहे, पण पुस्तक वाचण्यात जास्त इंट्रेस्ट होता.
पुस्तक जाम आवडलं.
ॲमेझॉनचं जंगल म्हणजे काय प्रकार आहे, ते जब्राट उभं केलंय.
एक्स्प्लोररने ॲमेझॉनच्या जंगलात केलेल्या मुशाफिरीची कहाणी आहे.
१९००-१९२५ ह्या काळात अनेकदा ॲमेझॉनमधे मोहिमा नेऊन पर्सी फॉसेट (Percy Fawcett) हा अवालिया १९२५ साली ॲमेझॉनच्या जंगलात नाहिसा झाला. एका लुप्त झालेल्या संस्कृतीचा मागोवा घेत गेलेल्या फॉसेटची कहाणी अजब आहे.
रॉयल जिओग्राफिकल सोसायटीचा सदस्य असलेल्या फॉसेटच्या नावावर अचाट पराक्रम नमूद होते. अशा मोहिमांतून माणसं सहीसलामत जिवंत परत येणं मुश्किल होतं त्या काळात ह्या महाशयांनी ७ वेळा ॲमेझॉनचं जंगल विंचरून काढलं होतं! इतरांना जिथे वर्ष लागली तिथे फॉसेट काही महिन्यांत आपली मोहीम पार पाडून परत येई.
पुस्तकातले काही उतारे वाचून शहारे येतात.
उ.दा. एका मोहिमेत फॉसेटसोबत एक जीवशास्त्रद्न्य होता त्याची जखम चिघळली. त्यात जिवंत अळ्या झालया. जवळपास असलेली विषं आणि तत्सम पदार्थ वापरून त्याने अळ्या मारण्याचा प्रयत्न केला, पण त्यामुळे जखम अजूनच चिघळली आणि त्यातून द्रवरूप पू पाझरू लागला. आता त्याला चालणं अशक्य होतं. मग बाकीच्यांनी वाट वाकडी करून जराशा अनिच्छेनेच त्याला एका रँचवर नेऊन टाकला.
================
जंगल एक्स्प्लोरेशन म्हटल्यावर जी काही रोमँटिक कल्पना उभी रहाते तिला पूर्ण छेद जातो. थोडक्यात म्हटलं तर ह्या मोहिमा म्हणजे - जंगलातले वेगवेगळ्या प्रकारचे किडे,डास आणि इलेक्ट्रिक ईल, पिऱ्हाना इत्यादींचा त्रास, आदिवासी जमातींपासून धोका आणि उपासमार - ह्यांचा सतत सामना करून पुढे जात रहाणे आणि कदचित परतही येऊ शकू ह्याची जाणीव ठेवणे.
==================
भूतकाळातील आस्वल्य.
प्राचीन भारतीय इतिहासात
प्राचीन भारतीय इतिहासात राजकीय, सामाजिक, साहित्यिक, धार्मिक वगैरे अंगेच जास्तकरून हाताळली जातात. गणितादि शास्त्रांवर तुलनेने तितकेसे लोक काम करत नाहीत. तरी गणित आणि वैद्यकावर बरंचसं काम झालेलं आहे (अजून अनेकपटीने होणे अपेक्षित असले तरी जे झालेय तेही कमी नाही).
पण फिजिक्स केमिस्ट्री इ. वर मी कधीच काही वाचले नव्हते- एक सणसणीत अपवाद म्हणजे शारदा श्रीनिवासन यांचे "इंडियाज वूट्झ स्टील" हे पुस्तक. पण सणसणीत असला तरी तो एकच अपवाद. बाकीचे काय?
तर ही उणीव काही अंशी शमवणारे एक पुस्तक नेटवर दिसले. प्रसिद्ध शास्त्रज्ञ पी सी अर्थात प्रफुल्ल चंद्र राय यांनी १९०१-१२ या काळात "अ हिस्टरी ऑफ हिंदू केमिस्ट्री" या नावाचे दोन प्रत्येकी ५०० पानी खंड लिहिले. रसशास्त्रावरचे जुने अनेक संस्कृत ग्रंथ धुंडाळून अतिशय तपशीलवार विवेचन केले. त्यानंतर या क्षेत्रात फारसे कुणी काही काम केल्याचे मला माहिती नाही, पण असे पुस्तक अस्तित्वात आहे हे तरी लोकांसमोर यावे म्हणून हा प्रतिसादप्रपंच.
खंड १ ची लिंक.
https://archive.org/details/historyofhinduch01rayprich
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
यासंदर्भात आणखी एक आठवलं.
यासंदर्भात आणखी एक आठवलं.
कायद्यांचा अर्थ लावण्याच्या तत्त्वांना "principles of interpretation of statutes" म्हणतात. कायद्याशी संबंधित कोणतंही शिक्षण घेताना सर्वप्रथम हे शिकवलं जातं. आधुनिक अर्थाने 'कायदे' हे रोमन काळात अस्तित्त्वात आल्याने बरीच तत्त्वं लॅटिनमध्ये आहेत.
पण भारतीय संस्कृतीतही 'नियम' या अर्थी कायदे होते, आणि त्यांचा अर्थ लावायची तत्त्वंही होती. या तत्त्वांना 'न्यायमीमांसा' किंवा नुसतंच 'मीमांसा' असं म्हणतात. बाराव्या शतकातले विज्ञानेश्वर (मिताक्षर) आणि जीमूतवाहन (दायभाग) या दोन लोकांनी ही तत्त्वं बऱ्याच अंशी स्थिर केली.
ब्रिटिश काळात लिखित कायदे भारतात आल्यावर या मीमांसेचं महत्त्व हिंदू फॅमिली लॉचा अर्थ लावण्यापुरतंच मर्यादित राहिलं. बाकी कायद्यांसाठी वर लिहिलेली लॅटिन तत्त्वं वापरली जाऊ लागली.
पण, मार्कंडेय काटजूंनी ही मीमांसातत्त्वं सगळ्या प्रकारच्या कायद्यांसाठी वापरली जाऊ शकतात हे सिद्ध करणारं पुस्तक लिहिलं आहे.
----------
ही तत्त्वं म्हणजे कायद्याचा पार अर्थच बदलून टाकणारी क्रांतिकारक मुळी आहे का? तर तसं अजिबात नाही. मुळात "interpretation of statutes" हे रॉकेट सायन्स नाहीच. फरक करायचाच झाला तर (काटजूंचं पुस्तक वाचून मला) असा जाणवला, की मीमांसा तत्त्वं ही कोणत्याही वाक्याचा अर्थ लावायला उपयोगी पडतात - मग ते कायद्यातलं असो नाहीतर केस लॉमधलं असो नाहीतर निवडणुकीतला जुमळा असो. पाश्चात्य तत्त्वं ही "कायद्याचा" अर्थ लावण्यासाठी फोकस्ड आहेत.
********
It is better to have questions which don't have answers, than having answers which cannot be questioned.
अरे वाह! सहीच आहे हे तर!
अरे वाह! सहीच आहे हे तर! काटजूच्या पुस्तकाची लिंक दे ना.
तूर्त अजूनेक लिंक घे:
ज्युडिशिअल सिस्टिम ऑफ मराठाज.
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
अरे लिंक कसली. अजित लॉ
अरे लिंक कसली. अजित लॉ हौसवाल्याच्या पाया पडल्यावर त्याने एक धुळकट कॉपी आणून दिली.
********
It is better to have questions which don't have answers, than having answers which cannot be questioned.
Katju blog
http://justicekatju.blogspot.in/2012/02/mimansa-principles-of-interpreta...
धन्यवाद. पाहतो.
धन्यवाद. पाहतो.
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
Autobiography of Benjamin
Autobiography of Benjamin Franklin..
आणि एस एल भैरप्पांची 'पर्व'. ही दोन पुस्तके एकसाथ वाचत आहे.
*****************
मेरी मोटी है खाल, लेकीन नाजूक है दिल!!
हाकुना मटाटा!!
*****************
Autobiography of Benjamin
Autobiography of Benjamin Franklin हे वाचताय....मग हा लेख देखील वाचा...अफाट माणूस होता हा...
माझा ब्लॉग: https://ppkya.wordpress.com
अप्रतिम लेख ppkyaभौ..
अप्रतिम लेख ppkyaभौ..
खरोखर अफाट माणूस..
*****************
मेरी मोटी है खाल, लेकीन नाजूक है दिल!!
हाकुना मटाटा!!
*****************
पावणेदोन पायांचा माणूस -
पावणेदोन पायांचा माणूस - श्रीकांत बोजेवार
अमुकरावांच्या क्रिपेने काल या (व अन्य) पुस्तकाची प्राप्ती झाली. याआधी 'आवाज' टैप दिवाळी अंकांमध्ये बोजेवारांचं लेखन वाचलं होतं, पण फारसं लक्षात राहिलं नव्हतं. पण तीव्र रेकमेंडेशनसह आल्यामुळे त्वरित वाचली. ...आणि बॉस, जबरदस्त आवडून गेली.
"लंगड्या" नावाच्या एका शैक्षणिकदृष्ट्या मठ्ठ तरूणाचा "रॅग्ज टू रिचेस" प्रवास हे कादंबरीचं ढोबळ सूत्र आहे. निमशहरी वैदर्भीय पार्श्वभूमी, त्यातली मानवी (आणि अमानवी (अधिक माहितीसाठी पुढे वाचा) पात्रं), त्या पात्रांना दिलेली स्पष्टशी 'कॅरेक्टर आर्क' यामुळे ही कादंबरी नीट विचार करून लिहिली आहे हे जाणवतं.
बोजेवारांची शैली अतिशय वेधक आहे. सगळ्यात आवडलेली गोष्ट म्हणजे त्यांच्या लेखनाची त्यांनी ओकॅमचा वस्तरा वापरून तुळतुळीत दाढी केली आहे. लेखनाची स्वत:ची शैली असणं म्हणजे भुईनळे पेटवल्यासारखी शब्दांची कारंजी उडवणं नव्हे याचं उत्तम उदाहरण आहे.
कादंबरीचा बराच भाग मांजरांच्या दृष्टिकोनातून घडतो. गावातल्या मांजरांचं जग, त्यांचे वेगवेगळे समाजनियम, त्या समाजनियमांची मानवी समाजनियमांशी हलकेच केलेली तुलना हा भाग आवडून गेला. "मॅजिकल रियलिझम" म्हणजे नेमकं काय याबद्दल माझ्या डोक्यात जरा गोंधळ आहे, पण मला वाटतोय तोच अर्थ असेल, तर लंगड्या आणि त्याचे लठ्ठ्या नावाच्या बोक्याशी झालेले संवाद यामुळे ही कादंबरी मॅजिकल रियलिझममध्ये मोडायला हरकत नाही. अर्थात, असल्या लेबलांना फार काही अर्थ नसतो - कुठल्या रॅकमध्ये पुस्तक कोंबायचं यासाठी फारतर पुस्तकविक्रेत्यांना त्याचा उपयोग - पण लेबलांपलिकडे जाऊन (चांगल्या अर्थाने) 'वेगळी' कादंबरी वाचल्याचं समाधान मिळालं.
ही कादंबरी सिनेमा किंवा गेलाबाजार नेटफ्लिक्सवाली सीरीज काढण्यासाठी एकदम फिट्ट आहे. (किंबहुना ॲनिमेशनयुक्त सिरीज जास्त न्याय देऊ शकेल.)
********
It is better to have questions which don't have answers, than having answers which cannot be questioned.
बोजेवार म्हणजे तंबी दुराई ना?
बोजेवार म्हणजे तंबी दुराई ना?
परिचय आवडला, यावच्छक्य अवश्य वाचण्यात येईल ही कादंबरी.
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
कादंबरी वाचली पाहिजे.
या वर्णनावरून मुराकामीची कथा आठवली. Town of Cats. तसं कथेतून काय म्हणायचं आहे ते कादंबरीपेक्षा पारच निराळं असावं; (पण मांजरं म्हटल्यावर मी काहीही न बोलणं हे म्हणजे मला "उस ने मेरे मांजरप्रेम को ललकारा है" असं झालं).
---
सांगोवांगीच्या गोष्टी म्हणजे विदा नव्हे.
आबा, तुम्ही रेकमेंड केलेत
आबा, तुम्ही रेकमेंड केलेत म्हणून किंडलवर घेतली ही कादंबरी. आताच वाचून संपली आहे. बेहद आवडली. बोजेवारांनी हे मंत्रालयातले, पक्ष कार्यालयातले, जग जवळून बघितले आहे हे दिसते स्पष्ट.
अवांतर: यावर सिनेमा येतोय असं काही ते सुचीत करताहेत, ते कसे वर्क आऊट होते ते पाहण्याची उत्सुकता आहे. निशाणी डावा अंगठा हा कादंबरी टू चित्रपट या माध्यमांतराचा आदर्श आहे, तसे काही झाले तर बरे होईल.
*****************
मेरी मोटी है खाल, लेकीन नाजूक है दिल!!
हाकुना मटाटा!!
*****************
एक नंबर!
एक नंबर!
असं कोण सूचित करत आहे? पुस्तकावर असं लिहिलंय का काही? (सून टु बी कन्व्हर्टेड इंटु अ मेजर मोशन पिक्चर वगैरे?)
हो, सहमत आहे. मूळ पुस्तक बरंच अस्ताव्यस्त आहे, पण चित्रपटाची पटकथा एकदम बांधेसूद आहे.
किंडलचं कोणतं मॉडेल वापरता? किंडल फायर का? मराठी नीट रेंडर होतं का?
********
It is better to have questions which don't have answers, than having answers which cannot be questioned.
'ही कादंबरी कदाचीत लवकरच
'ही कादंबरी कदाचीत लवकरच पडद्यावरही पहायला मिळेल, त्याचा तपशील आताच देणे श्रेयस्कर नाही' असे त्यांनी इबुकाच्या प्रस्तावनेत लिहिले आहे.
मी टॅबवर किंडल वापरतो. मला तरी फार प्रॉब्लेम वाटला नाही आतापर्यंत. या पुस्तकात मोजून ४ जागी शुद्धलेखनाच्या चुका आढळल्या(पर्व, राग दरबारी, मिरासदार आणि शंकर पाटलांची अनेक पुस्तके किंडलवर घेतली आहेत त्यामध्ये केवळ पर्वमध्ये जरा जास्त जागी काने, मात्रे चुकलेले आढळले बाकी पुस्तकांत ठीकच आहे.). लेखकाला ह्या चुका त्या मेलवर कळवणार आहे.
अवांतर: किंडलवर मराठी पुस्तके टाकणे एवढे अवघड आहे का खरेच? माझ्या मते, प्रत्यक्ष पुस्तके छापण्यापेक्षा किती तरी अधिक फायद्याचे ठरेल ते. आता हे पुस्तक मला १५० रु. ला मिळाले, हेच छापील घेतले असते तर जेवधा नफा प्रकाशन संस्थेला मिळाला असता त्याहून किती तरी जास्त पैसे आता मिळाले असतील की नाही? मग जुनी पुस्तके किंडलवर आणण्याचा खटाटोप कुणी(राजहंस, काँटेनेंटल, पॉप्युलर वगैरे) का करत नाहीएत?
*****************
मेरी मोटी है खाल, लेकीन नाजूक है दिल!!
हाकुना मटाटा!!
*****************
हरिपद भौमिक नामक बंगाली
हरिपद भौमिक नामक बंगाली लेखकांनी लिहिलेले "रसगोल्ला: बांग्लार जगत्मातानो आविष्कार" हे बंगाली पुस्तक वाचतोय. रसगुल्ल्याचा इत्थंभूत इतिहास त्यात दिलेला आहे.
https://www.indiablooms.com/life-details/L/1149/bengal-sweet-shops-close...
हे पुस्तक लिहिण्याचे कारण म्ह. अलीकडेच उद्भवलेला बंगाल व ओरिसातील वाद. ओरिसाने अचानक दावा केला की रसगुल्ला त्यांचा म्हणून. त्याला उत्तर देण्याकरिता म्हणून हे पुस्तक लिहिले गेलेय. छोटेखानी आहे, १२०-३० पानी. पण वाचायला मजा येतेय जाम, जरी वेळ लागला तरी. हळू हळू वाचणारे.
माहिष्मती साम्राज्यं अस्माकं अजेयं
माय फादर द पोर्नोग्राफर
There are times in people's lives when a significant event occurs and they're not aware of it - the last time you pick up a son before he's too heavy, the final kiss of a marriage gone bad, the view of a beloved landscape you'll never see again. Weeks later, I realized those were dad's last words to me.
Chris Offutt says somewhere near the beginning of the book "My father the pornographer".
"माय फादर द पोर्नोग्राफर" या पुस्तकाचे लेखक ख्रिस ऑफुट यांची मुलाखत दोन वर्षांपुर्वी एन.पी.आर.वर थोडीशीच ऐकायला मिळाली होती. पण पुस्तकाचे नाव व त्याचा विषय याच्या नविन्यामुळे अगदी डोक्यात हे नाव फिट्ट बसले होते. ते पुस्तक आज वाचले. काय नक्की लिहू ते समजत नाहिये. पुस्तक अतिशय प्रवाही (ल्युसिड/फ्लुइड) भाषेत लिहिलेले आहे. ख्रिस ऑफुटचे वडील अँडी ऑफुट केंटकीच्या एका छोट्या गावात राहणारा चक्रम माणूस. केंटकीतला हा भाग तसा गरीब, मागास, धर्माची पकड जनमानसावर असलेला. म्हणजे छत्तीसगढच्या नाहीतर पूर्व उत्तरप्रदेशच्या एखाद्या छोट्या जिल्ह्यातले छोटे खेडे समजा. बापाची दहशत घरात जबरदस्त. चालताना पायांचा आवाज करायचा नाही, बापाच्या 'स्टडी'मध्ये पाऊल टाकायचे नाही, उलटे बोलायचे नाही, दंगा-मस्करी नाही. इतकेच काय एकदा लेखक रात्री उठून शू करताना ती बाहेर उडू नये म्हणून कमोडच्या मधोमध नेम धरून शू करत होता तर बापाने टॉयलेटचे दार उघडून आत डोकावत 'काय मला मुद्दाम त्रास द्यायला अशी शू करतो आहेस का' म्हणून झापले! त्यानंतर लेखक बिचारा रात्री शू लागली तर बाहेर जाऊ लागला. घरात बसून शांत वातावरणात बाप 'पीतपुस्तके' (पोर्नोग्राफिक वा इरॉटिका) खोर्याने लिहीत होता. एकूण आयुष्यात त्याच्या ३००पेक्षा जास्त इरॉटिक कादंबर्या प्रकाशित झाल्या. न प्रकाशित झालेले साहित्यदेखील तितकेच जवळपास. या खेरीज अँड्र्यु ऑफुट हा चक्रम माणूस एक बर्यापैकी फॅन फॉलोइंङ असलेला सायन्स फिक्शन लेखकदेखील होता. आणि या प्रचंड साहित्य संभाराचे टायपिंग करण्याचे काम ख्रिसच्या आईने इमाने इतबारे आयुष्यभर केले. त्याच्या जोडीला तिने आपल्या चक्रम नवर्याला साथ देत, सहन करत चार मुलेदेखील वाढवली.
अँड्रेयु ऑफुटचे २०१३मध्ये लिवर सोरॅसिस (दारू पिऊन लिवर खराब) होवून निधन झाले. त्यानंतर ख्रिस घरी परतला व त्याने या प्रचंड साहित्य पसार्याचे सॉर्टिंग सुरु केले. आपल्या टेबलावर ज्या साहित्याने जेवण आणले त्याचा व त्याच्या कर्त्याचा त्याने शोध घेण्याचा प्रयत्न या पुस्तकात केला आहे.
प्रत्येक (किंवा बहुसंख्य म्हणू) मुले स्वतःचे वडिल बनण्याचा व न बनण्याचा झगडा आयुष्यभर करत राहतात. अश्या प्रत्येकाला या पुस्तकात काहीतरी स्वतःचे सापडेल. एक सॅडिस्ट सॅडोमॅचिस्ट माणूस वडिल म्हणुन लाभलेल्या ख्रिसची दया येत नाही, पण त्याबद्दल एक आपुलकी निर्माण नक्कीच होते. मात्र त्याच वेळी त्याचे वडिल पूर्ण खलनायक म्हणून देखील उभे राहत नाहीत. ही फाइन लाइन वा फाइन बॅलन्स लेखकाने फार प्रयत्नाने जमवलेला आहे. हे त्याचे स्वतःचे आयुष्य आहे हे लक्षात घेता या बॅलन्सचे अजूनच कौतुक वाटते.
एक आवर्जून वाचावे असे पुस्तक नक्की आहे हे.
एनपीआरवरची लेखकाची मुलाखतः http://www.npr.org/2015/03/02/390160777/chris-offutt-reveals-a-family-se...
न्युयॉर्क टाइम्समधील पुस्तकाचा रिव्यु: https://www.nytimes.com/2016/02/11/books/review-in-my-father-the-pornogr...
संस्कार या अनंतमुर्तींच्या
संस्कार या अनंतमुर्तींच्या प्रसिद्ध कादंबरीचा हिंदी अनुवाद वाचत आहे. प्रचंड आवाका असलेली कादंबरी. अनुवाद तर प्रचंद सरस. असे वाटते की हे उत्तर प्रदेशातल्याच एखाद्या छोट्या अग्रहारातली कथा आहे. भयंकर आवडली.
रघुराम राजनांचे 'I do what I do' ह्या पुस्तकाची ईप्रत मोठ्या अपेक्षेने विकत घेतली आहे.(गूगल बूक्सवर केवळ ७२ रुपयांना मिळाले.) अजून वाचायला सुरूवात करायची आहे.
अजून लायनीमध्ये Ideas: A History of Thought and Invention, from Fire to Freud हे अवाढव्य पुस्तक आहे. बराच काळ चालणार असल्याने आधी बाकीचा कोटा पूर्ण करण्याच्या मागे आहे. कुणी हे वाचले असल्यास कृपया फीडबॅक देणेचे करावे..
*****************
मेरी मोटी है खाल, लेकीन नाजूक है दिल!!
हाकुना मटाटा!!
*****************