शब्दखूुळ

#ऐसीअक्षरे #दिवाळी२०२३

दिवाळी अंक पाहिलात का?

९ मे
जन्मदिवस : सम्राट राणा प्रताप (१५४०), मराठी व्याकरणकार, लेखक व धर्मसुधारक दादोबा पांडुरंग तर्खडकर (१८१४), 'ओपल' कारकंपनीचा संस्थापक, अभियंता ॲडम ओपल (१८३७), 'पीटर पॅन'चा लेखक जे.एम. बॅरी (१८६०), स्वातंत्र्यसैनिक आणि समाजसुधारक गोपाळकृष्ण गोखले (१८६६), तुतेनखामेनची कबर शोधणारा पुरातत्वज्ञ हॉवर्ड कार्टर (१८७४), विचारवंत ओर्तेगा इ गॅसे (१८८३), कामगार चळवळ कार्यकर्ते लेखक वसंत नीळकंठ गुप्ते (१९२८), नोबेलविजेता जैवरसायनशास्त्रज्ञ मॅन्फ्रेड आयगन (१९२७), गायक, संगीतकार व पियानोवादक बिली जोएल (१९४९)
मृत्युदिवस : लेखक फ्रीडरिक शिल्लर (१८०५), कवी रेव्हरंड नारायण वामन टिळक (१९१९), प्रकाश निर्वात पोकळीतून प्रवास करतो हे सिद्ध करणाऱ्यांपैकी अल्बर्ट मायकलसन (१९३१), 'रयत शिक्षण संस्थे'चे संस्थापक व समाजसुधारक कर्मवीर भाऊराव पाटील (१९५९), एडमंड हिलरीबरोबर एव्हरेस्ट सर करणारा शेर्पा तेनसिंग नोर्गे (१९८६), सिनेदिग्दर्शक अनंत माने (१९९५), गायक तलत मेहमूद (१९९८), गायक पं. फिरोज दस्तूर (२००८)
--
जागतिक थॅलेसिमिया दिवस
स्वातंत्र्य दिन : रोमानिया
मुक्ती दिन : जर्सी, गर्न्सी व ईतर चॅनेल द्वीपे.
१८७३ : जागतिक महामंदीची व्हिएन्नात सुरुवात. ही मंदी पॅरिस, बर्लिन व न्यू यॉर्कपर्यंत झपाट्याने पसरली व तिच्या झळा जगभर लागल्या. ती १८९६पर्यंत चालली.
१८७४ : मुंबईत प्रथम घोड्यांची ट्राम सुरु झाली.
१९४१ : एका जर्मन बोटीतले 'एनिग्मा' सांकेतिक संदेशयंत्र ब्रिटिशांच्या हाती पडले. अ‍ॅलन ट्यूरिंग आणि इतर संशोधकांनी त्याद्वारे जर्मन संदेशांचे कोडे उकलले.
१९५० : युरोपियन युनियनची सुरुवात होण्यासाठी महत्त्वपूर्ण 'शूमन डिक्लरेशन' सादर झाले.
१९५५ : शीतयुद्ध - प. जर्मनीचा नाटोमध्ये प्रवेश. त्याच वर्षी सोव्हिएत रशियानं वॉर्सॉ करारांतर्गत नाटोविरोधात आपली फळी उभारली.
१९५८ : अल्फ्रेड हिचकॉकचा 'व्हर्टिगो' चित्रपट प्रदर्शित.
१९६० : अमेरिकेत गर्भनिरोधक गोळ्या विकण्यास परवानगी. तोंडावाटे घेण्याच्या संततीनियमनाची प्रथम विक्री.
१९७० : व्हिएतनाम युद्धाविरोधात अमेरिकेच्या राजधानीत एक लाखापर्यंत लोकांनी निदर्शने केली.
१९७६ : 'बादर-माइनहॉफ गँग' ह्या विद्रोही टोळीची सदस्य युलरिक माइनहॉफ हिनं तुरुंगात आत्महत्या केली.
२००१ : जगातील सर्वात लांब घरगुती वापराच्या गॅसची लाइन जामनगरपासून लोणीपर्यंत घालण्यात आली. याची लांबी १२४० किलोमीटर आहे.
२००२ : भारतातील अभिमत विद्यापीठांची संख्या ५५पर्यंत पोहोचली.