छायाचित्रण पाक्षिक-आव्हान १५ : प्रतिबिंब

एकेकाळी या विषयाचं फार वेड लागलं होतं. विषय आवडला. लवकरच फोटोही चढवते.

१. प्रतिबिंबावर हल्ला

कॅमेरा : निकॉन डी ४० एक्स
लेन्स: ७०-३०० एमएम
बाकी माहिती देता येत नाहिये. पिकनिक वापरून चित्रात थोडे बदल केले आहेत.

संपादकः हाईट द्यायची नसल्यास height="" हे अवतरण काढून टाकावे ही विनंती. वरील दुवा दुरूस्त केला आहे

हे चित्र स्पर्धेसाठी नाही

Camera - Canon PowerShot S2 IS
Exposure - 1/100 sec
Aperture - 4.0
Focal Length - 25mm
Flash used - No

हे चित्र स्पर्धेसाठी नाही.

Camera - Canon PowerShot SD1400 IS
ISO - 160
Exposure - 1/125 sec
Aperture - 4.5
Focal Length - 13mm
Flash Used - No

Camera: Canon PowerShot S3 IS, Exposure: 1/20 sec, Aperture: f/3.2, Focal Length: 9.1 mm

Camera: Canon EOS REBEL T3, Exposure: 1/125 sec, Aperture: f/6.3, Focal Length: 18 mm, ISO Speed: 100

हा फोटो मोबाईलमधून काढलेला असल्यामुळे एक्झिफ तपशील उपलब्ध नाही.

रंग

Camera - Nikon D5100
Exposure: 0.2 sec (1/5)
Aperture: f/22
Focal Length: 18 mm
ISO Speed: 100

ख्रिसमस डेकोरेशन - न्यूयॉर्क

Camera - Nikon D5100
Exposure: 0.25 sec (1/4)
Aperture: f/5.6
Focal Length: 26 mm
ISO Speed: 640

बिंब... प्रतिबिंब १
स्थळः नेहरु सेंटर, वरळी, मुंबई

Camera:Canon PowerShot SX10 IS
ISO:200
Exposure:1/100 sec
Aperture:5.0
Focal Length :80mm

बिंब... प्रतिबिंब २
स्थळः एट्रीया मौल, वरळी, मुंबई

Camera: Canon PowerShot SX10 IS
ISO: 200
Exposure: 1/80 sec
Aperture: 4.5
Focal Length: 29mm

चार वर्षांपूर्वी पुण्याला टिपलेले हे चित्र, अर्थातच प्रतिमेचा आशयाला अतिरिक्त असलेला भाग कातरला आहे.

दाल सरोवर, श्रीनगर
नोव्हेंबर २००४

Camera Canon PowerShot A40
Exposure 0.002 sec (1/500)
Aperture f/2.8
Focal Length 5.4 mm
Exposure Bias 0 EV
Flash Auto, Did not fire
X-Resolution 180 dpi
Y-Resolution 180 dpi
Date and Time (Modified) 2004:11:11 03:00:40
YCbCr Positioning Centered
Related Image Width 1600
Related Image Height 1200
Date and Time (Original) 2004:11:11 03:00:40
Date and Time (Digitized) 2004:11:11 03:00:40

राजस्थान मध्ये कुठेतरी...
मे २०११
ऑलिम्पस म्यू ८२०

- Exif Specific
Exposure Time = 1/125 sec [0.008]
F Number = 33/10 [3.300]
Exposure Program = Normal program
ISO Speed Ratings = 50
Exposure Bias Value = 0
Max. Aperture Value = 344/100
Metering mode = Pattern
Light Source = Unknown
Flash = Flash did not fire, automatic mode
Focal Length = 6.40 mm
Color Space = sRGB
X Dimension (Pixel) = 1958
Y Dimension (Pixel) = 2448
Rendered by Customer = Normal process
Exposure Mode = Automatic exposure
White Balance = Automatic white balance
Digital Zoom Ratio = 0
Scene Capture Type = Standard
Gain Control = None
Contrast = Normal
Saturation = Normal
Sharpness = Normal

- Primary Image
Manufacturer = Canon
Model = Canon EOS 550D
- Exif Specific
Exposure Time = 1/20 sec [0.050]
F Number = 8
ISO Speed Ratings = 100
Exif Version = 0221
Original Create Time = 2011:03:22 06:57:20
Digitalization Time = 2011:03:22 06:57:20
Shutter Speed Value = 35/8 [4.375]
Aperture Value = 6
Exposure Bias Value = 0
X Dimension (Pixel) = 2788
Y Dimension (Pixel) = 1215

File Name IMG_2785.JPG
Camera Model Canon EOS 550D
Firmware Firmware Version 1.0.8
Shooting Date/Time 10/23/2011 11:59:49 PM
Owner's Name
Shooting Mode Manual Exposure
Tv( Shutter Speed ) 1/30
Av( Aperture Value ) 5.6
Metering Mode Evaluative Metering
ISO Speed 1600
Auto ISO Speed OFF
Lens EF-S18-55mm f/3.5-5.6 IS
Focal Length 18.0 mm
Image Size 2992x2000

पेपर सोपा निघालाय तर अटेम्ट करायला काही हरकत नाही. :)

यापुर्वी उल्लेख केल्याप्रमाणे विषयानुरूप सहभागात फरक नक्किच पडतो आहे.

तर, माझी प्रथम तीन चित्र स्पर्धेसाठी ग्राह्य धरावित. (हा निर्णय खरचच अवघड असतो.)
१) व्हिक्टोरिया मेमोरियल

Exif data
Camera Sony DSC-W80
Exposure 0.2 sec (1/5)
Aperture f/2.8
Focal Length 5.8 mm
ISO Speed 400
Exposure Bias 0 EV
Flash Off

२) दिवे

Exif data
Camera Sony DSC-W80
Exposure 1
Aperture f/3.2
Focal Length 6.6 mm
ISO Speed 640
Exposure Bias 0 EV
Flash Off, Did not fire

३) प्रतिबिंब जनु

Camera Sony DSC-W80
Exposure 0.001 sec (1/1000)
Aperture f/5.2
Focal Length 17.4 mm
ISO Speed 320
Exposure Bias 0 EV
Flash On, Return not detected

४) नांगरलेली बोट

Exif data
Camera Sony DSC-W80
Exposure 0.008 sec (1/125)
Aperture f/5.2
Focal Length 17.4 mm
ISO Speed 250
Exposure Bias 0 EV
Flash Off, Did not fire

५) गवताची काडी

Camera Sony DSC-W80
Exposure 0.003 sec (1/320)
Aperture f/5.2
Focal Length 17.4 mm
ISO Speed 320
Exposure Bias 0 EV
Flash On, Return not detected

६) धुक्यातली सकाळ

Exif data
Camera Sony DSC-W80
Exposure 0.167 sec (1/6)
Aperture f/5.2
Focal Length 17.4 mm
ISO Speed 400
Exposure Bias 0 EV
Flash Off, Did not fire

५. पाक्षिक आव्हानाच्या धाग्यावर प्रकाशित झालेल्या चित्रांच्या तंत्रावर शंका विचारण्यावर, निकोप टिपण्या करण्यावर बंदी नाही

हे जास्त होताना दिसत नाही असे नमुद करावेसे वाटते.

३_१४ विक्षिप्त अदिती यांचे पुलाचे चित्र मला विशेष आवडले. सगळिकडे असणारया आकाशी रंगामुळे असावे कदचित.

"रंग" याचा "रंग" हा फोटो, येथे जास्त आकाश व जास्त पाणी जर फ्रेममधे समाविष्ट केले असते तर त्या वनराईचा स्व:ताचा असा एक आकर (व त्याचे प्रतिबिम्बही) दिसले असते व फोटो अजुन खुलुन दिसला असत असा माझा कयास.
तसेच, सुनील यांचा दाल सरोवरच्या फोटोमधे जो दगडी बांध आहे तो थोडासा तिरका असल्याने जरसा रसभंग होतो आहे. जर फोटो काढतेवेळी अथवा काढल्यानतर जरासा फिरवुन घ्यायला हवा.
अशा छोट्या छोट्या गोष्टिंमुळे फोटोमधे बराच फरक पडलेला दिसू शकतो.

-रवि

प्रतिबिंब

(एक्सिफ सापडत नाही.)

डबके :

(एक्सिफ सापडत नाही.)

Model=iPhone 4
Software=5.1.1
Exposure Mode=Auto Exposure
Shutter Speed Value=1/500 Second
Aperture Value=2.97
Flash=Off
ISO Speed Rating=ISO80

Model=Canon EOS DIGITAL REBEL XT
Shutter Speed Value=1/250 Second
Aperture Value=7.40

Model=Canon EOS DIGITAL REBEL XT
Shutter Speed Value=1/60 Second
Aperture Value=4.64
Flash=Off
ISO Speed Rating=ISO100

विनंतीपर सुचना
धाग्यात उल्लेख केल्याप्रमाणे width="" height="" अश्या प्रकारचे उल्लेख HTML कोडमधून माढून टाकावेत. तसेच अंक रोमन लिपित द्यावेत (वरील काहि चित्रात अंक 450 ऐवजी ४५० असे दिल्याने चित्र दिसत नव्हते) अन्यता काही बाऊझर्स-वर्जन्समध्ये छायाचित्रे दिसत नाहीत.

वर दिलेल्या चित्रांपैकी धनंजय, प्रज्ञा यांच्या छायाचित्रांत योग्य ते बदल केले आहेत. अजून कोणती चित्रे दिसत नसल्यास कळवावे

सर्वप्रथम, प्रत्यक्ष सहभागी झालेल्या (आणि केवळ डोक्यातल्या डोक्यात छायाचित्र काढलेल्या पण कॅमेर्‍यात बन्दिस्त न केलेल्या ;)) सर्व सदस्यान्ना धन्यवाद !
सगळी चित्रे पाहून मजा आली पण मग परीक्षण-निकालाचे कामही कठीण होऊन बसले...

क्र. १ :
प्रथम क्रमाङ्कासाठी माझ्या मनात,
ऋता (ऋ) याञ्चे 'प्रतिबिंबावर हल्ला',
अजित विश्वनाथ भागवत (अविभा) याञ्चे 'राजस्थान मध्ये कुठेतरी...मे' आणि
धनंजय (ध) याञ्चे 'प्रतिबिंब (सोयीसाठी 'नेफ्रतीती' म्हणू)'
यान्त चुरस होती.
ती अश्यासाठी की, उत्कृष्ट छायाचित्रासाठी अचूक वेळी, अचूक त्या स्थळी, समोर दिसणारे दृश्य जे क्षणार्धात बदलणार आहे, ते योग्य प्रकारे कॅमेर्‍यातून टिपणे, हे महत्त्वाचे ठरते. त्यात, त्याक्षणी उपस्थित असण्यातला योगायोग आणि मग कौशल्य या दोहोञ्चा अजब मिलाफ असतो आणि म्हणूनच अशी चित्रे पाहायला अधिक मजा येते.
स्थिर असलेल्या दृश्यान्त माण्डणी, कोन, छायाप्रकाश कमी-जास्त करायला, थोडक्यात, तान्त्रिक बाबीङ्कडे लक्ष द्यायला अधिक वेळ मिळतो.
पण वरील तीन चित्रान्त, क्षणाचा विलम्ब झाला असता तर हवा तो परिणाम साधला गेला नसता.

कथानकाच्या दृष्टीने ऋ आणि अविभा याञ्ची चित्रे खूप आवडली.
अविभा याञ्चे चित्र तान्त्रिक बाबतीत कमी पडले. माझ्या दृष्टीला (ध म्हणतात त्याप्रमाणे) चित्र कातरण्याची गरज भासली नाही पण उजेड अधिक वाटला. थोडे कमी भगभगीत असते तर अधिक प्रभाव पडला असता.

तान्त्रिक आणि कल्पनेच्या दृष्टीने ऋता आणि धनंजय याञ्ची दोन्ही खूप आवडली.
'नेफ्रतीती' चित्रात प्रकाश, रङ्ग आणि पोत या तिन्हीचे मिश्रण एका वेगळ्याच स्वप्नील प्रदेशात नेते. मुलीची नजर आणि नेफ्रतीतीचे प्रतिबिम्ब नेमके त्या रेषेत येणे हे फारच मस्त जुळले आहे. छायाचित्राकडून चित्राकडे नेणारा प्रयत्न !

पण तरीही, स्पष्ट कथानक असलेले, प्रचण्ड नाट्यमय, प्रतिबिम्ब या विषयाला थेट स्पर्श करणारे आणि एका विलक्षण गतिमान क्षणात प्रेक्षकाला खेचून नेणारे चित्र म्हणून ऋता याञ्च्याच चित्राची निवड कराविशी वाटली. साधारणतः गतिमान गोष्टीला, कॅमेर्‍यात हवे तितकेच गतिमान पकडणे हे कठीण असते. ते इथे अतिशय छान जमले आहे.
अभिनन्दन ऋता ! पुढील आव्हान तुम्ही द्यावे ही विनन्ती.

अविभा आणि ध यान्त अविभाना थोडे झुकते माप कारण चित्र पाहताच विषय अधिक चटकन ध्यानात येतो.
म्हणून -

क्र. १.१ - ऋता
क्र. १.२ - अजित विश्वनाथ भागवत
क्र. १.३ - धनंजय
----------------------
क्र. २

३_१४ विक्षिप्त अदिती याञ्चे 'पूल', रवि याञ्चे 'प्रतिबिंब जनु'

'पूल' -
या चित्रात काहितरी आकर्षक आहे पण काय आकर्षक आहे, हे अजूनही शब्दान्त माण्डता येत नाही. पण पाहताक्षणी खिळवून ठेवणारे, जरा थाम्बून एक एक भाग नीट पाहवा असे वाटायला लावणारे चित्र.
प्रतिबिम्बामुळे कमान पूर्णत्वास जाऊन तयार झालेला लम्बगोलाकार, एक सताड उघडा डोळाच आपल्याकडे पाहत आहे असा भास निर्माण करून गेला.
तान्त्रिक दृष्ट्या रवि याञ्च्या चित्रापेक्षा उजवे.

'प्रतिबिंब जनु' -
'लहान माझी बाहुली, मोठी तिची सावली' ची आठवण झाली. प्रतिबिम्बाचा एक वेगळा आविष्कार ! दोघीञ्चे कपडे, बाङ्गड्या, गजरे, केसाञ्ची ठेवण, भाङ्गरेषेतला शेन्दूर, इ. इ. गोष्टी एकीचेच दुसरी प्रतिबिम्ब असल्यासारखी. त्यातही धाकटी वयसुलभतेने कॅमेर्‍याला भिडस्त तर थोरलीचा (चार पावसाळे अधिक पाहिल्याने) तो स्वभाव गळून पडलेला.
थोडक्यात, बहुतेक सगळ्याञ्चेच आपल्या लहानपणचे आणि मोठेपणचे प्रतिबिम्ब !

क्र. २.१ - ३_१४ विक्षिप्त अदिती
क्र. २.२ - रवि

----------------------

क्र. ३

३.१ प्रज्ञा - 'Bare Trees' - वातावरणातला गोठलेपणा आणि निष्पर्ण काटक्याञ्चे आकार छान पकडले आहेत. पाण्यातली गडद होत जाणारी निळी झाक विशेष आवडली.
३.२ धनंजय - 'डबके' - कल्पक ! डबक्याच्या कडा कमी धूसर असत्या तर अधिक मजा आली असती, असे वाटले.
३.३ चिऊ - 'फुगे' : प्रतिबिम्बासाठीच खास टिपलेले असे चित्र.
३.४ रंग - 'रंग' : प्रतिबिम्बित रङ्ग खरोखरच सुन्दर आहेत. टिपण्याचा अवधी (एक्स्पोजर्) कमी आणि छाया-प्रकाशाचा विरोधाभास (कॉण्ट्रास्ट्) अधिक हवा होता. सम्पृक्तता (सॅच्युरेशन्) कमी हवे होते. मग चित्र अधिक खुलले असते.

इतर सर्व चित्रान्त उल्लेखनीय गोष्टी आहेत पण विस्तारभयाने आवरते घेतो. सर्वान्ना धन्यवाद !
---------

आता थोडे स्पर्धेविषयी -
स्पर्धा अधिकाधिक कल्पनान्ना सामावून घेणारी असावी आणि छायाचित्रण अधिकाधिक तान्त्रिक बाबतीत पुढे जावे यासाठी सर्वप्रथम सहभाग असणे महत्त्वाचे. गेल्या दोन आव्हानान्त ते (वेगवेगळ्या कारणाम्मुळे) जमू शकले नाही. धनंजय आणि ऋषिकेश याञ्च्या मूळ सूचनान्त थोडी भर घालून, एक-एक महिन्याच्या दोन स्पर्धा १५ दिवसाञ्च्या अन्तराने चालू कराव्यात असा प्रस्ताव आहे. बाकी नियम तेच राहतील.
उदा -
या आव्हानाच्या क्र. १.१ च्या विजेत्या ऋता या १ ते २७ फेब्रुवारी असे आव्हान देतील आणि क्र. १.२ चे अजित विश्वनाथ भागवत (किंवा क्र. २.१ च्या ३_१४ विक्षिप्त अदिती) हे १५ फेब्रुवारी ते १५ मार्च असे दुसरे आव्हान देतील.

या प्रकारच्या आव्हानचक्रामुळे विषयात वैविध्य येईल, सतत प्रोत्साहन मिळेल आणि कालावधी वाढल्याने सहभागही वाढेल अशी आशा.

याविषयीचा निर्णय साहजिकच व्यवस्थापकाञ्च्या हाती..