इफेक्टिव्हनेसची व्याख्या दिली तर बरं होईल.

दुसरा प्रश्न

सामान्य इन्फ्लुएन्झा साठी परदेशात लोक दरवर्षी लस घेतात. तशी भारतात कुणी घेत नाहीत. हीच गोष्ट टायफॉईड आणि कदाचित स्वाइन फ्लुची आहे. तर कोविड साठी लस घेणे भारतात गरजेचे आहे का?

लस घेतल्यावर जी इम्युनिटी येते ती कोणत्या प्रकारे असते?
प्रकार १- लस घेतल्यावर रक्तात न्यूट्रलायझिंग ॲण्टीबॉडीज तयार होतात आणि त्या जोपर्यंत रक्तात पुरेश्या संख्येने आहीत तोवर संरक्षण मिळते. (पहाऱ्यावर खडे सैन्य उभे केलेले आहे)
प्रकार २. लस घेतल्यामुळे शरीराला या आगंतुकाची माहिती झालेली आहे. विषाणूने प्रवेश केल्यावर भराभर ॲण्टीबॉडीज तयार होऊन विषाणूवर मात केली जाईल. (खडे सैन्य नाही पण सैन्य ताबडतोब आणता येईल असे सर्व्हेलन्स + इन्फ्रा तयार झालेले आहे).

भारतातल्या लशी यापैकी कोणत्या प्रकारच्या आहेत? मी स्वत: दुसऱ्या प्रकारच्या लशीला प्राधान्य देईन कारण या प्रकारच्या लशीने (देवीप्रमाणे) कायम स्वरूपाची इम्युनिटी मिळेल असे मला वाटते.

वेगळा उपप्रश्न- रेबीज ची लस कुत्रा चावल्यावर आपण घेतो. (धनुर्वाताचेही तसेच. जरी बालपणी दिली जात असली तरी). तशी नंतर घेण्याची लस कोविडसाठी बनू शकते का?

पण प्रतिसाद वगैरे देण्याएवढी माहिती नाही.

कोविशिल्ड/ ॲस्ट्रा झेनेका या लसीबद्दल, रक्तात गुठळ्या होतात असा काही देशांत आक्षेप घेतला गेला आहे. तो कितपत खरा आहे ?

व्हायरॉलॉजीत तरी, रक्तातील गुठळ्या या, प्रत्यक्ष व्हायरसच्या आर एन ए चे , रक्तातील प्रमाण ("viremia") वाढल्यामुळे, (एम आर ए च्या "फॉस्फेट पॉलिमेरिक चेन मुळे ) होतात असे मानले जाते. हे व्हॅक्सिनमुळे झालेले असणे अशक्य आहे, आणि अस्त्रा-झेनेका हे तर डी एन ए व्हॅक्सिन आहे, एम आर एन ए व्हॅक्सिनही नाही. त्यामुळे अधिकारी वर्गाने "पॅनिक" मध्ये घेतलेली ही स्टेप वाटते. "हे व्हॅक्सिनमुळे होते आहे असे आम्हीही निश्चितपणे सांगू शकत नाही" असे त्यांच्या स्टेटमेंट मध्ये आहेच!).

होण्याच्या केसेस अपवादात्मक आहेत की?.....

पहा ...
https://www.loksatta.com/maharashtra-news/doctor-corona-positive-even-a…

एक डोस घेतल्यावर काही ज्ये नागरिकांना ताप किंवा अस्वस्थ वाटले ते पुढचा डोस घेणार नाहीत किंवा उशिरा घेतील तर एकूण लशीची काही विचित्र reaction किंवा हँग आला तर? किंवा अर्धवट औषधाने वायरसच कोडगे होऊ नयेत. म्हणजे तेही संशोधन घाइघाईत केलेच असणार.
( कुतुहुलपूर्ण शैक्षणिक प्रश्न आहे, टीका नाही.)

reaction किंवा हँग आला तर?
लोकांना ताप येणे किंवा थोडेसे अस्वस्थ वाटणे ही सर्वसामान्य रिअक्शन आहे . यात घाबरण्यासारखे काहीही नाही. आपण बालपणात घेतलेल्या लसींच्या वेळीही हे होत असे. तेव्हा आपल्या मनात किंतु नसे. पुढचा डोस न घेणे कुणी करत असेल तर ते दुर्दैवी असेल , तोटा त्यांचाच असेल. आणि किमान कोवीशिल्ड लसीच्या नवीन अभ्यासात असे लक्षात आले आहे ( अभ्यास कायम चालू राहतो , अजून किमान सहा आठ महिने तरी सुरु राहणार , यात विशेष असं काही नाही ) अठ्ठावीस दिवसांनी लस घेतली नाही आणि अगदी १२० दिवसांपर्यंत जरी लस घेतली ( पहिला डोस घेतल्यानंतर ) तरीही काही अडचण नाही , लाभ होतो.
विचित्र रिअक्शन म्हणजे anaphylactic शॉक येणे हे खूप दुर्मिळ आहे . म्हणजे एक लाख लोकांमध्ये एकाला वगैरे. त्यामुळे आपण फार काळजी करू नये
किंवा अर्धवट औषधाने वायरसच कोडगे होऊ नयेत.
हे होण्याची शून्य टक्के शक्यता आहे .(एकतर हे औषध नाही , ही लस आहे, तुम्ही antibiotic च्या संदर्भाने म्हणत असणार , इथे तसे नाही ) कारण कुठल्याही लसित जिवंत विषाणू नाही. कोवॅक्सिन ( भारत बायोटेकची लस ) यात मृत विषाणू आहे , त्यामुळे तो कोडगा होण्याची शक्यता नाही. आणि उर्वरित लसींमध्ये तर तेही नाही , फक्त स्पाइक प्रोटीन चे जनुकीय मटेरियल आहे जिवंत किंवा मृत विषाणू नाही त्यामुळे असली भीती बाळगू नये. लस घ्यावी .
( जास्त माहिती हवी असेल तर जनुकीय लस , वाहक प्रोटीन लस व बहरत बायोटेकच्या लसीबद्दल लिहिलेले धागे वाचावेत , वाचायला द्यावेत )

सध्या नातेवाईक, ओळखीचे माझ्याच वयाचे असलेले यांची हीच चर्चा चालू आहे. " मी घेणार/ घेतली, तुम्ही?"
त्यांना हेच सांगेन. काय ते पक्के ठरवा.

महाराष्ट्रात फक्त तीच खपवत आहेत असे दिसतेय. तीन चार लशी आल्या आहेत आता बाजारात. इतर ठिकाणी कोव्हँक्सिन मिळते असे ऐकलेय.
त्रिभूवन किर्ती गोळ्यासारखे झाले म्हणजे लशींचे.
झेंडुप्लस च्या पण त्रिभूवन किर्ती मिळतात
शारंगधर आणि बैद्यनाथ च्या पण मिळतात
आयुर्वेद रसशाळेच्या पण मिळतात
धुतपापेश्वरच्या मिळतात

जो जास्त कमीशन देतो त्या ब्रँडच्या गोळ्या खपतात
तसेच लशींचे होणार आता.
फक्त सरकारचा कंट्रोल असवा लशीकरणात नाहीतर ट्रँफिक सिग्नला पण विकायला येतील कोरोना लशींचे डोस. भारतात कायपण घडू शकते.

भारत सरकारचे लसीकरणाचे काम प्रामाणिकपणे चालू आहे. त्यावर, लोकांच्या मनांत शंका निर्माण होईल असे वक्तव्य पुराव्याशिवाय करु नये. पहिला डोस घेतल्यावर मला काहीच रिॲक्शन आली नाही. पण जरी आली असती तरी मी दुसरा डोस चुकवणार नाही.

अर्रे यार!! आमच्याकडे भल्यामोठ्या रांगाच्या रांगा लागल्यात. लसचह मिळत नाहीये. तरी मी प्रयत्नांती नवऱ्याकरता अपॉइन्ट्मेन्ट घेतली आहे. या शुक्रवारी आहे.
मला अजुन तरी मिळत नाहीये. नवरा एका विशिष्ठ नोकरीसंदर्भात, ब्रॅकेटमध्ये येतोय.

दोनदा डोस देणे आणि नोंद करणे भयंकर मोठा व्याप आहे.

Covid होवून गेल्यावर निर्माण होणारी रोग प्रतिकार शक्ती आणि लस घेतल्या मुळे निर्माण होणारी रोग प्रतिकार शक्ती ह्या मध्ये काय फरक आहे.
कसलेच लक्षण नसलेले covid रुग्णांची संख्या खूप मोठी असावी असा अंदाज आहे.
किती तरी लोकांना covid होवून गेला हे माहीतच पडले नाही.
त्यांनी रोगावर विजय कशाच्या जोरावर मिळवला.

आयुर्वेद वाचस्पती यांचे जाहीर प्रश्न

सध्या सोशल मीडियावर एकंदरीतच कोरोना आणि लसीबद्दल बरेच लिखाण केले जात आहे. समज गैरसमज इत्यादी. प्रश्न
फेसबुकवर अत्यंत सुप्रसिद्ध ( आणि कदाचित फेसबुकबाहेरही सुप्रसिद्ध ) असे आयुर्वेद वाचस्पती आहेत. ते सातत्याने या विषयावर रोचक लिखाण करत असतात.
दोन तीन दिवसांच्यापूर्वी त्यांनी कोरोना लसीबद्दल जाहीर प्रश्न जे त्यांना मूलभूत वाटतं आहेत , ते लिहिले आणि त्याची उत्तरे मागितली.
श्री भूषण पानसे यांनी त्यांच्या वॉल वर जाऊन खुलासे केले.
काय स्वरूपाचे लिखाण होते व काय स्वरूपाचे प्रश्न असतात याचे उदाहरण म्हणून त्यांचा संवाद इथे देत आहे .
१. कोविड संसर्ग होऊन गेलेल्या आणि शरीरात अँटिबॉडी तयार आहेत अशा व्यक्तींनी लस घेण्याची वैद्यकीय दृष्ट्या काही आवश्यकता आहे का?

कोविड संसर्ग झालेल्या प्रत्येक माणसाच्या शरीरात पूर्ण प्रतिकारशक्ती निर्माण होण्यासाठी लागणाऱ्या पुरेशा अँटीबॉडीज ( म्हणजे पुरेशा न्यूट्रलायझिंग अँटीबॉडीज ) तयार होतातच असे नाही. ( याची अनेक शास्त्रीय कारणे आहेत , अगदी किती सीव्हीयर इन्फेक्शन झाले होते , तेव्हा प्रतिकारप्रतिसाद निर्माण झाला वगैरेंसह ) . मुळात पाच टाईपच्या अँटीबॉडीज असतात .... वेळ आणि जागेअभावी त्याबद्दल जास्त माहिती लिहीत नाही. विषयांतर होईल .

मूळ प्रश्नाला उत्तर : वैद्यकीय दृष्ट्या आवश्यकता आहे .

२. लसीचे दोन डोस घेतल्यावर विषय संपणार आहे की इथून पुढे दरवर्षी लस घ्यायची आहे?

आत्ताच्या घडीला याची शक्यता कमी वाटते . अर्थात भविष्यकाळात विषाणूमध्ये मोठ्या प्रमाणावर म्युटेशन होऊन त्याचे स्ट्रक्चर बदलले तर होऊ शकते .
इन्फ्लुएंझाच्या बाबतीत हे कॉमन आहे आणि देवीच्या बाबतीत अजिबात कॉमन नाही . हे दोन्हीही विषाणूजन्य आजार आहेत . (म्युटेशन होणे ही एक नैसर्गिक प्रक्रिया आहे. आत्ताही या विषाणूत म्युटेशन्स झाली आहेतच , फक्त ती पुन्हा लसीकरण करायला लागतील अशी नाहीत . पुढे होतील का ? होऊ शकतात . म्युटेशन्स विशेषतः RNA विषाणूंची, हा एक वेगळा व मोठा विषय आहे. वेळ आणि जागेअभावी त्याबद्दल जास्त माहिती लिहीत नाही. विषयांतर होईल )

३. लस घेतल्यानंतर करोना संसर्ग होणारच नाही का? झाल्यास लस घेतलेली व्यक्ती वाहक बनून संसर्ग पसरवणार नाही का?

लसीचे दोन्ही डोस घेतल्यानंतर पंधरा दिवसांनी प्रोटेक्टिव्ह इम्युनिटी तयार होते. यानंतरही क्वचित कोरोना इन्फेक्शन होऊ शकते , पण झाले तरी आजार बळावून गंभीर होण्याची शक्यता अजून कमी . मृत्यू होण्याची शक्यता जवळ जवळ शून्य .
अशी क्वचित इन्फेक्शन झालेली व्यक्ती संसर्ग पसरवू शकते.

आत्तापर्यंत भारतात ६३ लाख ४० हजार ८१५ लोकांना लसीचे दोन्ही डोस दिले गेले आहेत . ( हा आकडा वाढत जाणार आहे , कारण पहिला डोस घेतलेल्यांची संख्या आजतागायत २ कोटी ९२ लाख , १४ हजार ३६ आहे) यातील कुणाला पुन्हा कोरोना इन्फेक्शन झाल्यास ती नक्कीच ब्रेकिंग न्यूज होईल . अशा किती होतात त्याकडे लक्ष ठेवले तर वर काय म्हणत आहे ते कदाचित पटेल.

४. दोन्ही डोस घेऊन महिना वा अधिक कालावधी झाल्यावर ताप, अंगदुखी, खोकला इ. लक्षणे घेऊन आलेल्या रुग्णांना RT PCR करणे बंधनकारक असेल की नाही?

बंधनकारक असेल किंवा कसे हे केंद्र सरकारची ICMR ही संस्था ठरवते त्यामुळे त्याचे उत्तर मी देऊ शकत नाही . वैयक्तिक मत असे की एनीवे याची शक्यता कमी , त्यात झाले तर करून घ्यावे.

५. अशा रुग्णांची टेस्ट पॉझिटिव्ह आल्यास त्यांचे विलगीकरण बंधनकारक असेल की नाही?

अर्थात .

आपल्यापैकी कोणी ही उत्तरं 'केवळ उपरोल्लेखित स्रोतांकडूनच' वाचली असल्यास कृपया कमेंटमध्ये लिंक द्यावी ही विनंती. अन्य कोणाही वैद्यकीय तज्ज्ञाचे 'वैयक्तिक मत' मला अपेक्षित नाही.

येवल्याच्या IMA हेड असं सांगणाऱ्या डॉ सुदाम पाटील यांच्या गैरसमज पसरवणाऱ्या पोस्टवर आज डॉ. विनिता बाळ यांनीही खुलासा केला. श्री संदीप देशपांडे यांच्या सौजन्याने तो खुलासा इथे आणत आहोत. डॉ. विनिता बाळ यांचे आभार . संदीप देशपांडे यांचेही आभार.

डॉ सुदाम पाटील, IMA President, येवला यांनी लिहिलेली एक पोस्ट अनेकांनी वाचली असेल. त्यात त्यांनी १४ मुद्दे मांडून सध्या मिळणारी लस ही निरुपयोगी असण्याचीच शक्यता का आहे, आणि वरदानाऐवजी लसीकरण शाप का ठरेल असे मांडले आहे. त्यातल्या अनेक गोष्टी या पुरेशा माहितीअभावी लिहिल्या असाव्यात.

लसीला सर्वसामान्य वापरासाठी मान्यता मिळण्याआधी अनेक चाचण्या पास कराव्या लागतात. त्यावेळी ती कुठल्या तपमानाला किती काळ stable राहू शकते याविषयीच्याही चाचण्या होतात. लस निर्माण करणाऱ्या भारतातील कंपन्यांना स्थानिक सोई काय असतात याविषयी सुद्धा कल्पना असते. त्यामुळे डॉ पाटील यांनी केलेल्या विधानांविषयी शहानिशा करण्याची गरज आहे.

-- आज वापरात असलेल्या दोन्ही लसीच्या दीर्घकाळ storage साठी room temperature चा वापर करू नये हे योग्य. त्यासाठी २-८ सें. तपमान गरजेचे. पण injection देतांना औषध/लस ही room temperature ला असावी. त्यामुळे १० ml ची लसीची vial/बाटली वापरायला काढली आणि ती पुढल्या १५ मिनिटात वापरून संपणार असेल तर बर्फात ठेवण्याचा आग्रह धरण्याची गरज नाही. एव्हढ्या काळात लस खराब होत नाही, ती उपयोगी पडते.
-- लसीच्या storage फॅसिलिटी पासूनच्या प्रवासात शीत साखळी नक्कीच गरजेची. पण प्रत्यक्ष लसीकरणावेळी - जेव्हा अनेक रांगेत माणसे उभी राहून लस घेतात - तेव्हा याची गरज नाही.
-- सध्या कोविडच्या रुग्णांची संख्या महाराष्ट्रात वेगाने वाढते आहे. अशा वेळी जितक्या लोकांना लस मिळेल त्यांनी ती जरूर घ्यावी. दोन्ही लसी सुरक्षित आहेतच पण त्या कोविडच्या गंभीर आजारापासून नक्की संरक्षण देतात. जी लस प्रथम घेतली तिचाच दुसरा डोस साधारण ४ आठवड्यांनी घ्यावा.
-- लसीकरणानंतर सुद्धा कोविड झाल्याच्या बातम्या आपण वाचतो. त्यात ३ मुद्दे आहेत.
(१) दुसऱ्या डोस नंतर १५ दिवसांनी पुरेशी प्रतिकारशक्ती निर्माण होते. त्याआधी कोविड होऊ शकतो.
(२) लस घेणाऱ्या १००% लोकांना संरक्षण मिळत नाही. तरीही समाजातल्या रोग होणाऱ्या माणसांची संख्या कमी होतेच. तो फायदा महत्त्वाचा.
(३) सध्या कोविडच्या विषाणू मध्ये mutations होत असल्याच्या बातम्या आहेत. बरीच mutations असणारा विषाणू लसीच्या तडाख्यातून सुटू शकतो, हे लक्षात ठेवायला हवे. अशा घटनांची संख्याही सार्वत्रिक लसीकरणाने कमी होईल.

-- थोडक्यात, कोविड पासून बचाव करण्यासाठी लस उपयुक्त आहे.
-- सध्या लसीकरणाची वापरली जाणारी पद्धत पुरेशी योग्य आहे.
-- लसीमुळे होणारे थोडे त्रास हे आजारी पडण्याच्या त्रासापेक्षा पुष्कळ कमी आहेत.
-- लस घेतली तरी मास्क, माणसा-माणसातलं शारीरिक अंतर राखणं आणि वैयक्तिक स्वच्छता याशिवाय पर्याय नाही.

डॉ विनीता बाळ
निवृत्त शास्त्रज्ञ, नॅशनल इन्स्टिटयूट ऑफ इम्युनॉलॉजी, नवी दिल्ली.

गेल्या आठवड्यात सर्वश्री मिलिंद पदकी ,संदीप देशपांडे श्री भूषण पानसे आणि श्री चिंतातुर जंतू यांच्यात चर्चा होऊन हे लिहिले होते ( प्रकाशित करण्याचे राहिले )
Astra_Zeneca लसीच्या हाताळणीविषयी: १. सहा तासापर्यंत , ३० डिग्री सेंटीग्रेडला लस खराब होत नाही. त्यापलीकडे नको. तसेच एका बाटलीत दहा डोस असतात. ते सर्व वापरले जावेत आणि उरलेले फेकून दिले जावेत अशी अपेक्षा आहे.
एका व्हायल मध्ये दहा डोस असतात , आपल्याकडे लस घ्यायच्या रांगेत त्याहून खूप जास्त लोकं असतात. त्यामुळे ' उरलेली लस ' खराब शक्यता नसते.
२. लस दोन ते दहा डिग्री टेम्परेचरला ठेवून लस देत नाहीत . इंजेक्शन देताना ती शक्य तितकी रूम टेम्परेचरला असावी असा प्रघात आहे. पण केवळ अर्धा मिलिलिटर इतकाच व्हॉल्युम टोचला जात असल्यामुळे, थोडीशी थंड असली तर काही बिघडत नाही. ३. सूर्यप्रकाशातही अधिक काळ नको. मात्र वापरताना थोडासा प्रकाश पडला तर लगेच खराबी होणार नाही. ४. या कशानेही लसीचे "डिस्टिल्ड वॉटर" होत नाही, पण त्यातली नाजूक सेंद्रिय संयुगे नक्कीच खराब होतात. त्यामुळे काळजी घ्यायला हवीच. ५. लस कशी हाताळावी यावर कंपन्यांच्या उत्तम सूचना असतात. हे प्रशिक्षण देणे-घेणे फार अवघड नाही.

https://www.hse.ie/.../covid19vacci.../sopastrazeneca.pdf...

भारतात अशा पद्धतीचे कोल्ड चेन मेंटेन करून लसीकरण यापूर्वी अनेकदा अनेक लसींच्या बाबतीत केले गेले आहे . फक्त तेव्हा चर्चा होत नसे एवढी.

कोल्ड चेन मेंटेन करणे हे पोस्टमध्ये लिहिल्याप्रमाणे 'जटिल ' वगैरे अजिबात नसते. लस सोडा , अनेक फूड इंडस्ट्रीज यापेक्षा कमी तापमानाची कोल्ड चेन आरामात आणि व्यवस्थित मेंटेन करून निर्यात करत आहेत .
भारतातील मीट इंडस्ट्री तर -२० ची कोल्ड चेन मेंटेन करून कारखान्यापासून ट्रकने पोर्ट ला नेऊन तिथून जहाजाद्वारे अगदी वाळवंटी देशात वर्षानुवर्षे निर्यात करत आहेत. आईस क्रिम हेही कारखान्यापासून रिटेलर पर्यंत -१६ डिग्रीची कोल्ड चेन मेंटेन करून पाठवतात वर्षानुवर्षे.
त्यामानाने २ ते १० डिग्री ची कोल्ड चेन मेंटेन करणे हे खूप सोपे काम आहे .
या तथाकथित डॉक्टर साहेबाना बाहेरच्या जगात काय चाललं आहे याबद्दल काहीही माहिती नसावी म्हणून हे उगा नाही ते गैरसमज पसरवत आहेत.

असल्या भडकावू अर्धसत्य माहितीवर आधारित मेसेज कडे दुर्लक्ष करावे .
टीप : या पोस्ट मध्ये फक्त कोविशील्ड चा उल्लेख आहे परंतु कोवॅक्सिन साठवण्याचे तापमानही कोविशील्ड इतकेच आहे , २ ते १० डिग्री , म्हणजे आपल्या घरातील फ्रिज मध्ये असते ते .

ह्या लसीसाठी Amber रंगाची काचेची बाटली का वापरत नाही?

माझी लसटोचणी येत्या शनिवारी आहे.

कोव्हीड-१९ मध्ये दोन प्रकारच्या अँटीबॉडी टेस्ट केल्या जातात:
"N" प्रथिन: जे व्हायरस मधले सर्वात मोठे, आणि म्हणून सापडायला सोपे. रोगनिदानासाठी उत्तम उपयोगी. मात्र याविरुद्ध लस निर्माण करून फारसा उपयोग नाही, कारण हे व्हायरसच्या पोटात असते, बाह्य पृष्ठभागावर नाही. त्यामुळे अँटीबॉडी वापरून व्हायरसला "पकडण्यासाठी" याचा उपयोग नाही.
"S" प्रथिन: हे व्हायरसच्या बाह्य पृष्ठभागावर असते आणि अँटीबॉडी याला पकडते आणि व्हायरसला नष्ट करण्याची प्रक्रिया सुरु करते.
(चित्रात दोन्ही प्रथिने दिसतील) .
- नव्या विज्ञानानुसार, केवळ "एस" प्रथिन धरता आले की पुरेसे आहे असे मानून, ते अँटीजेन म्हणून निर्माण करणारी , एम आर एन ए (फायझर, मॉडर्ना ), डी एन ए (कोव्हीशील्ड), किंवा ते प्रथिनच थेट टोचणारी "सब -युनिट" व्हॅक्सीन्स तयार केली जातात. व्हायरसमध्ये निदान २९ इतर प्रथिने आहेत, पण त्यांना पकडण्यात इम्यून सिस्टीमचे रिसोर्सेस वाया घालविण्यात अर्थ नाही असा विचार यामागे असतो.
- इन्फेक्शन आहे का हे बघायला "एन" प्रथिनाची टेस्ट चालेल, पण व्हॅक्सिन लागू पडले आहे का हे बघायला "एस" प्रथिनाविरुद्धच्या अँटीबॉडीची टेस्ट करणे आवश्यक आहे.

https://apnews.com/article/can-i-take-painkillers-before-after-covid-19-...
मला ही लिंक मिळाली. अबापट प्लीज वाचा आणि सांगा.
बऱ्याच लोकांनी क्रोसिन घेतले होते. गयी भैस पानीमे. सरकारचा पैसा पाण्यात गेला. वाचून वाईट वाटले.

लस घेतल्याचा परिणाम म्हणून काही लोकांना किंचित ताप, अंगदुखी वगैरे लक्षणं दिसतात. हे अर्थातच कुठलीही लस टोचल्यावर अपेक्षितच असतं. मात्र काही लोकांना काहीच त्रास होत नाही. याचा अर्थ त्यांची रोगप्रतिकारकशक्ती अधिक आहे असं म्हणता येईल का? किंवा कोरोनाशी लढण्यासाठी जी रेण्विक माहिती आवश्यक असते ती आधीपासूनच आहे असं काही असतं का?

काही आचरट लोक ही अफवा आणतीलच लवकरच म्हणून आधीच पोष्ट करतोय. आमच्या अण्णांना किती त्रास दिलाय इथे लोकांनी!
The ex-Pfizer scientist who became an anti-vax hero

म्हणजे असं की 'शंका निरसन' धागा आहे म्हणून शंका विचारत होतो. आणि उत्तरं / निरसन तिथेच होत गेल्याने धागा संपूर्ण होण्यास मदत होते.
शंकांची उत्तरं देणारी बरीच माहिती स्थळं {इंग्रजीत} जालावर माहिती ओतत आहेतच. ती मी वाचतोच. पण इथे मराठीत डबल बॉइल्ड सार वाटीत/द्रोणात मिळतं. श्री अबापट या प्रश्नांवर मागच्या वर्षापासून जीवतोड काम करत आहेत हे आपण बघतोच. आमच्या अण्णांना कोण रे त्रास देतोय?
बाकी शंका न विचारल्याने हुश्श होण्याने नुकसानच आहे. काही सटरफटर लांबण लावून वेळ घालवणे/ घालवणारे यासाठी एक इंग्रजी शब्द आहे पण आता आठवत नाही ये. मी नाही त्यातला.

भारतात लसीकरण चालू केले आणि बाधित लोकांची संख्या प्रचंड वाढली.
जगातील बाकी देशात लसीकरण चालू आहे .
.......असा कोणता देश आहे का ?
ज्या देशात लसीकरण केल्या मुळे covid चे रुग्ण कमी झाले आहेत..
सध्या फक्त
अमेरिका,ब्राझील,भारत ही त्रिमूर्ती च बाधित आहे.
चीन मध्ये लॉक down सुद्धा नाही आणि रुग्ण पण नाहीत
उजव्या विचारसरणीच्या देशात च covid रुग्ण जास्त आहेत..
उजवे म्हणजे भांडवल वादी
ह्या angle पण विचार करायची वेळ आली आहे.
माझ्या पाहण्यात असंख्य लोक आली कसलेच लक्षण नाही पण जबरदस्ती नी covide टेस्ट ल बळी पडून टेस्ट मध्ये ते positive आलेत.
अगदी तंदुरुस्त .
आणि मरायला टेकलेले रुग्ण पण covide टेस्ट निगेटिव्ह..
त्यांना उपचार मात्र covid चे.
हा कोणता चमत्कार आहे.

https://youtu.be/JnEH30xDS2U

हे कितपत खरं आहे?

स्पुट्नीक लसीत दोन वाहक वापरल्याने ती अधिक परिणामकारक का ठरते ह्याचे डॉक्टरांनी वाहक म्हणून बस आणि ट्रेनचे उदाहरण दिले आहे. हे कितपत खरं आहे? खरं असेल तर कोविशील्ड लसीचा पहिला डोस घेतल्यावर २१ दिवसांनी दुसरा डोस स्पुटनिक लसीचा चालू शकतो का? कारण वाहक वेगळा आहे . दुसऱ्या डोससाठी ४५ - ६० दिवस थांबायला लागणार नाही.

डॉक्टर माझे कोणीही लागत नाहीत , असते तर त्यांनाच थेट शंका विचारली असती.

पण माझ्या साठी गहन आहेत.
लस घेतल्या मुळे आपली जी रोगास प्रती बंद करणारी यंत्रणा आहे ती.
1) रोग कारक विषाणू,जिवाणू ची ओळख सहज पटवते जे लस न देता आपली रोग प्रतिबंध क यंत्रणा
ती ओळख सहज पटवू शकत नाही तिला वेळ लागतो..
२) ओळख पटली की त्या विषाणू ,जिवाणू चा विनाश केले जातो.
इथ पर्यंत समजले आहे.
आता खरा प्रश्न हा आहे.
रोग झाल्यावर आपण जी औषद वापरतो ती सुद्धा रोग प्रतिकार यंत्रणेचा वापर करून च जिवाणू ,विषाणू चा नाश करतात का?. .
औषध आणि लस ह्या दोन्ही मध्ये प्रत्यक्ष युद्ध भूमीवर लढणारी यंत्रणा ही एकच म्हणजे आपली रोगप्रतिकार करणारी यंत्रणा च असते .
की काही वेगळे उत्तर आहे.
आता दुसरा प्रश्न हा आहे.
स्वतःचे अस्तित्व टिकवण्यासाठी जीव उत्क्रांत होतात किंवा त्यांच्या उत्परिवर्तान होते.
त्यांना अस्तित्व टिकवणे जेव्हा अवघड होते तेव्हाच हे घडत की असे काही नाही ती एक सरळ प्रोसेस आहे.?.
मग आपण लस दिल्यानंतर,औषध घेतल्या नंतर,किंवा नैसर्गिक प्रतिकार शक्ती च्या हल्ल्या मुळे जिवाणू आणि विषाणू ह्यांचे अस्तित्व धोक्यात येते म्हणून त्यांच्यात mutation घडून येते.
जेवढं आपण त्यांना विरोध करू तेवढे लवकर ते स्वतः मध्ये बदल करून टिकून राहण्याचा प्रयत्न करतील हे बरोबर आहे का?
विरोध झालाच नाही तर ते लवकर मानवी शरीरात जुळवून घेवून रोग निर्माण करणार नाहीत कारण त्यांचे अस्तित्व च धोक्यात असणार नाही..
हा विचार योग्य आहे का?
प्रश्न अतिशय फालतू असू शकतात पण ते प्रश्न मला तरी पडले आहेत..
सांभाळून घ्यावे .
आणि शंका निरसन करावे.