इतिहास

एकोणिसाव्या शतकातील महाराष्ट्र – जागृती आणि प्रगती – भाग २

थोरले माधवराव यांचे निधन फार लहान वयात झाले आणि त्यानंतर कोणीही कर्तबगार पेशवा झाला नाही. मग एका बाजूस मराठी सत्ता कोलमडली आणि दुसऱ्या बाजूस इंग्रजांची सत्ता वाढत गेली. इंग्रजांनी निरनिराळे अवैध मार्ग अवलंबून एकामागून एक संस्थाने गिळंकृत केली. शतकाच्या शेवटी इंग्रजांचे मोठे सैनिक सामर्थ्य उभे झाले होते.

एकोणिसाव्या शतकातील महाराष्ट्र - जागृती आणि प्रगती (भाग १)

इतिहासाचा अभ्यास करताना जिथे सलग प्रवाह खंडित झालेला दिसतो, अशा जागा शोधून त्यांचा अभ्यास केला गेला पाहिजे. भारताच्या इतिहासात १८१८ ते १९२० हा काल अशी जागा होती जिथे अखंड प्रवाह खंडित झाला आणि प्रवाहाला नवीन वळण मिळाले. त्या दशकाबद्दल सुधीर भिडेंची लेखमाला.

अल्ला देवे ,अल्ला दिलावे , अल्ला दारू (दाता) अल्ला खिलावे|अल्ला बिगर नही कोय अल्ला करे सोही होय |

खाली एक पोस्ट ची लिंक देतो आहे ,
त्या नुसार आणि त्यावर जे कॉमेंट्स आले त्या नुसार "अल्ला देवे...अल्ला दिलावे " हा अभंग संत तुकाराम महाराजांचा आहे. या फोटो नुसार अभंग क्रमांक ३९८७ , ३९८८ अशा आशयाचा आहे. तर काही कॉमेंट्स नुसार अभंग क्रमांक ३९३६ , ३९३७ आहे.
.
कुतूहल म्हणून अधिकृत शासकीय शासकीय अभंग गाथा पाहिली , तर
अभंग क्रमांक ३९३६ , ३९३७ , ३९८७ , ३९८८ असे आहेत.
.
"३९३६. कान फाडूनियां मुद्रा तें घालिती । नाथ ह्मणविती जगामाजी ॥ १ ॥ घालोनियां फेरा मागती द्रव्यासी । परी शंकरासी नोळखती ॥ २ ॥ पोट भरावया शिकती उपाय । तुका ह्मणे जाय नर्क लोका ॥ ३ ॥"
.

धाग्याचा प्रकार निवडा: : 
माहितीमधल्या टर्म्स: 

ईश्वराची करणी अगाध!

p2(मागच्या शतकाच्या सुरुवातीच्या काळातील महाराष्ट्रातील विपरीत सामाजिक परिस्थितीतही स्वेच्छेने निवडलेले समाजकार्य शेवटपर्यंत एकाकी अवस्थेत नेणाऱ्या काही मूठभर व्यक्तींत 'समाजस्वास्थ्य' हे मासिक चालविणारे र. धों. कर्वे यांचे नाव सर्वात वरचे असेल. 26 वर्षे चाललेल्या या मासिकातील काही निवडक लेखांचा संग्रह पद्मगंधा प्रकाशनानी प्रसिद्ध केला आहे.

धाग्याचा प्रकार निवडा: : 
माहितीमधल्या टर्म्स: 

"Creative Pasts" : गए दिनोंका सुराग़

प्रा. प्राची देशपांडे लिखित "Creative Pasts" हा प्रबंधवजा ग्रंथ वाचून काही काळ उलटून गेला पण त्याबद्दल लिहायचे राहून गेले. राहून गेले म्हणा; त्याबद्दल लिहायला झेपेल असं वाटेना म्हणा. अलिकडे ते पुन्हा हाताशी लागलं. म्हण्टलं जमेल तशी ओळख करून द्यावी. म्हणून हे टिपण. संशोधनाच्या शिस्तीच्या अभावातून ते जन्माला आलेलं आहे त्यामुळे "आपणपण लिहायला काय जातं" असा त्याचा नूर आहे.

book cover

धाग्याचा प्रकार निवडा: : 
माहितीमधल्या टर्म्स: 

गणितज्ञांच्या इतिहासातील (काही) सोनेरी पाने...8

गणितामार्फत विश्वाचा शोध घेणारा रेने देकार्त

धाग्याचा प्रकार निवडा: : 
माहितीमधल्या टर्म्स: 

पंडित नामा - १: गिरीजाकुमारी टिक्कू

काही इतर संदर्भ शोधताना ही ब्लॉगपोस्ट आणि मग ही लेखमाला सापडली.

विशेषतः बंगालातल्या मागच्या काही दिवसांतील बातम्या पाहून आणि ही पोस्ट वाचून, अश्या घटना भविष्यात टाळता येण्यासाठी काय करता येईल याची चर्चा करण्यासाठी संपूर्ण ब्लॉगपोस्ट खाली देत आहे.

धाग्याचा प्रकार निवडा: : 
माहितीमधल्या टर्म्स: 

अज्ञात ज्ञात पंढरपूर १ चंद्रभागा मंदिर

चंद्रभागा मंदिर

धाग्याचा प्रकार निवडा: : 
माहितीमधल्या टर्म्स: 

ट्रम्प मतदारांची कैफियत

ट्रम्प समर्थकांचे प्रश्न हे रोजीरोटीचे प्रश्न आहेत. डेमोक्रॅटिक समर्थकांना त्यांच्याबद्दल सहवेदना (empathy) निर्माण होत नाही ही खरी शोकांतिका आहे. तुमच्या नामशेष होण्याची इच्छा बाळगणाऱ्या लोकांबद्दल ट्रम्प समर्थकांना तरी बंधुत्वाची, आपलेपणाची भावना कशी निर्माण होऊ शकेल? यांच्या अस्तित्वाचाच हा प्रश्न झाला आहे.

मुंबई-पुणे रेल्वे

सुमारे १० वर्षांपूर्वी कृष्णशास्त्री भाटवडेकर-संपादित ’मुंबई ते ठाणे आगगाडी - १८५३ मधली’ ह्या विषयावरील १८५४ मध्ये छापण्यात आलेल्या पुस्तकाचा परिचय करून देणारा एक लेख मी ’उपक्रम’ नावाच्या संस्थळावर लिहिला होता. ते संस्थळ आता चालू नाही. अलीकडे ह्याच विषयाच्या मनोरंजक आठवणी प्रबोधनकार ठाकरेलिखित prabodhanakar.org येथे माझ्या वाचनात आल्या. त्या वाचल्यामुळे मला माझ्या जुन्या लेखाची आठवण झाली. वाचकांस मनोरंजक वाटतील अशा समजुतीने माझा लेख आणि प्रबोधनकारांच्या आठवणी येथे एकत्र देत आहे.

मुंबई ते ठाणे आगगाडी - १८५३ मधली.

धाग्याचा प्रकार निवडा: : 
माहितीमधल्या टर्म्स: 

पाने

Subscribe to RSS - इतिहास