वैज्ञानिक

चिकित्सा : ‘उत्क्रांती, एक वैज्ञानिक अंधश्रद्धा’ ठरवणाऱ्या समजुतींची

स्त्रीरोगतज्ज्ञ आणि साहित्यिक डॉ. अरुण गद्रे यांचे ‘उत्क्रांती : एक वैज्ञानिक अंधश्रद्धा?’ हे 2021 मध्ये प्रसिद्ध झालेले पुस्तक उत्क्रांतीचा सिद्धांत ही एक ‘वैज्ञानिक अंधश्रद्धा असल्याचे’ सिद्ध करू पाहते. गद्रे यांच्या नजरेतून उत्क्रांती-सिद्धांतामधील उणिवा काय आहेत हे सांगून प्रकाश बुरटे यांनी त्यांचा प्रतिवाद केला आहे.

समीक्षेचा विषय निवडा: 

"अशीही एक झुंज" - एका महत्त्वाच्या पुस्तकाचा परिचय

आफ्रिकेत एड्सचे स्वरूप भयंकर होते. सिप्ला या भारतीय कंपनीमुळे अतिशय कमी खर्चात आफ्रिकेत एड्स आटोक्यात आणणारी औषधे उपलब्ध झाली. भयानक पसरलेल्या एड्सची साथ आटोक्यात आणण्यात थोडेफार यश प्राप्त झाले. आफ्रिकेतील या झुंजीविषयीच्या मृदुला बेळे लिखित पुस्तकाचा परिचय.

समीक्षेचा विषय निवडा: 

‘And the Band Played On’ - एड्स, राजकारण आणि समाजकारण

'अँड द बँड प्लेड ऑन' हे पुस्तक वाचेपर्यंत एड्स साथीच्या इतिहासाबद्दल संकलित आणि सखोल असे काहीही वाचनात आले नव्हते. पुस्तक खूप सखोल आणि व्यापक आहे. एका रोगाची साथ अमेरिकेत कशी पसरत गेली, कशी पसरवू दिली गेली याचा उत्तम आढावा या पुस्तकात दिला गेला आहे.

समीक्षेचा विषय निवडा: 

व्हायरस, करोनाव्हायरस, आणि इतर काही – डॉ. योगेश शौचे

व्हायरसविषयी संशोधन करणारे शास्त्रज्ञ डॉ. योगेश शौचे यांच्याशी 'ऐसी अक्षरे'ने करोनाव्हायरसच्या निमित्ताने संवाद साधला. व्हायरसविषयी, विशेषतः करोनाव्हायरस आणि सध्याच्या साथीविषयी विचारलेल्या प्रश्नांची डॉ. योगेश शौचे यांनी सोप्या शब्दांत, विद्वत्तापूर्ण आणि दिलखुलास उत्तरं दिली.

करोनाव्हायरस, लस आणि आपण सगळे - डॉ. राजीव ढेरे (भाग २)

कोरोना हा केवळ जास्त धोकादायक फ्लू आहे का? लशीकरण झाल्यानंतरही मास्क आणि सोशल डिस्टंसिंग पाळावं लागेल का? या आणि इतर तांत्रिक प्रश्नांची उत्तरं देत आहेत सीरम इन्स्टिट्यूटचे एक्झिक्यूटिव्ह डायरेक्टर डॉ. राजीव ढेरे.

करोनाव्हायरस, लस आणि आपण सगळे - डॉ. राजीव ढेरे (भाग १)

सीरम इन्स्टिट्यूट जगातली व्हॅक्सिन तयार करणारी सर्वात मोठी कंपनी आहे. सर्वसामान्य माणसाच्या मनात ज्याची उत्सुकता मोठ्या प्रमाणावर आहे तो प्रश्न म्हणजे कोरोनाची लस सर्वसामान्य लोकांच्याकरता बाजारात कधी उपलब्ध होणार? या आणि इतर तांत्रिक प्रश्नांची उत्तरं देत आहेत सीरम इन्स्टिट्यूटचे एक्झिक्यूटिव्ह डायरेक्टर डॉ. राजीव ढेरे.

ICMR, लस, विज्ञान, वैज्ञानिक दृष्टिकोन, वगैरे

ICMR उर्फ Indian Council of Medical Research ही नामांकित भारतीय संस्था कोव्हिडसाठी पूर्णपणे भारतीय बनावटीची लस दि. १५ ऑगस्ट रोजी उपलब्ध करून देणार अशी बातमी नुकतीच प्रसिध्द होताच अनेक भारतीयांचा आनंद गगनात मावेनासा झाला. म्हणजे एक तर व्हायरसपासून मुक्ती मिळणार, तीही पूर्णपणे भारतीय बनावटीच्या लशीने आणि तेदेखील स्वातंत्र्यदिनी! मात्र काही लोकांनी या जलदगतीविषयी शंका उपस्थित केल्या खऱ्या, पण त्याकडे फारसं कुणाचं लक्ष नव्हतं.

पण लवकरच या आनंदाला तडा जाऊ लागला.

लस विकसित करण्याच्या प्रकल्पात सहभागी असलेल्यांना दि. २ जुलै रोजी ICMRने पाठवलेलं एक पत्र लवकरच लीक झालं -

जियो राघवन! अर्थात अंधाधून!

वि सू -तुम्ही अंधाधून चित्रपट पाहिला नसेल तर खाली लिहिलेलं मुळीच वाचू नका. उगाच मनस्ताप कशाला? आधी चित्रपट बघा, नक्की बघा. मग वाचा किंवा वाचू नका
हा घ्या ट्रेलर.

===================================================================================

ऐसी दिवाळी अंक - एक सिंहावलोकन

ऐसी अक्षरे ह्या संस्थळाने आजपर्यंत मराठी रसिकांसाठी गेली ६ वर्ष दिवाळी अंकांची मेजवानीच सादर केली आहे. ह्यात प्रतिथयश लेखकांनी सदाबहार विषयांवर विविधतेने नटलेली शेकडो पुष्प रसिकांसमोर पेश केली आहेत. दर वर्षी नवनवीन संकल्पनांचे नाविन्यपूर्ण सादरीकरण ही तर ऐसीची खासियत! त्यात पुन्हा चोखंदळ वाचकांच्या प्रतिक्रिया हे ऐसीचे आणखी एक वैशिष्टय. तर आता आपण एसीच्या गेल्या काही वर्षातील दिवाळी अंकांबद्दलची मराठी साहित्याच्या दृष्टीने समीक्षेच्या अंगाने होणारी वाटचाल पाहू.
.
- ह्या ऐसी दिवाळीसाठी माझ्यातर्फे इतकाच विनोद.

विज्ञान आणि आधुनिक अंधश्रद्धा!

(सुचना – हा लेख वाचून ज्यांच्या भावना दुखवू शकतात अशा “प्राचीन भारतीय तंत्रज्ञानाभिमानी” लोकांनी तो वाचू नये किंवा स्वत:च्या जबाबदारीवर वाचावा. भावनाना ठेच लागल्यास अस्मादिक जबाबदार असणार नाहीत.)

समीक्षेचा विषय निवडा: 

पाने

Subscribe to RSS - वैज्ञानिक