'मी पाहीलेला सूरयोदय'

इयत्ता 'न'वी, तुकडी 'ब'. चित्र मोठे करून पहिलेत तर दिसते की बाई.

(छोटे चित्र नीट नाही आले. पुन्हा टाकतो.)

(मोठे चित्र अर्थातच इथे.)

आणि हे आवडले तर मागच्या ड्रॉइंगच्या तासाला आणखी एक काढलेय, झुकझुकगाडीचे, तेही (मोठे करून) पहा की बाई.

पंचमहाभूते, आदाम आणि ईव्ह, निसर्गावर ताबा मिळवण्याची काटकुळी धडपड, डावी विचारसरणी, चौकोनी कुटुंबाच्या घरातल्या ट्यूबलाइटसारखा लख्ख कृत्रिमपणा, नवीन विश्व पादाक्रांत करण्याचा संदेश... बुडत्या जहाजापासून जिवाच्या आकांताने पळून जाणार्‍या उंदरांप्रमाणे आमच्या चार फराट्यांतून एवढे कायकाय बाहेर पडेल याची कल्पना नव्हती.

आम्ही एकदाच खरडलेल्या या चार ओळींतून^* आमच्या पश्चात^** इतका अर्थ जर कोणी काढू शकत असेल, तर वारंवार चार ओळी खरडत सुटणार्‍या विल्यम शेक्सपियरादींच्या कृतींबद्दल^*** काळजी वाटू लागते.

थोडक्यात, एका चित्रातून हजार शब्दांतून व्यक्त होण्यासारखे जर काही व्यक्त होत असलेच, तर ते 'ज्यालात्याला वाटेल त्या हजार शब्दांतून व्यक्त होण्यासारखे वाटेल ते' इतक्या मर्यादित अर्थानेच होऊ शकते (कारण, रोरशाश चाचणीतल्या शाईच्या ठिपक्याप्रमाणे, आपल्याला हवा तो अर्थ ज्यालात्याला चित्रात दिसू शकतो, जो अर्थ चित्रकारास अभिप्रेत असेलच, असे नाही. किंबहुना, चित्रकारास त्यातून कोणताही अर्थ अभिप्रेत असेलच, असेही नाही.^{****, *****}), अत एव, 'चित्र हे आपल्याला हवा तो संदेश इष्टग्राहकाकडे पोहोचता करण्याकरिता प्रभावी साधन नाही' या आमच्या मताचा येथे पुनरुच्चार करू इच्छितो.

'न'वी बाजू या सदस्यांनी त्यांचंच नाव असलेलं चित्र सादर केल्याबद्दल धन्यवाद. मुखपृष्ठावर लावण्याबाबत आम्ही निश्चितच विचार करू.

यावर, 'Publish and be damned' असे उत्तर देऊन गप्प बसण्यापलीकडे आम्ही काय बरे करू शकतो?

आपण कायद्याने सज्ञान आहात, एवढेच नव्हे, तर सुविद्यही आहात, या संकेतस्थळाच्या हिताच्या दृष्टीने काही निर्णय घेताना योग्य-अयोग्याचा निवाडा करण्याची पात्रता नि आवश्यक सदसद्विवेकबुद्धी आपणाजवळ आहे, तसेच आपल्या कृतीचे दूरगामी परिणाम जोखता येण्याइतकी दूरदृष्टीही आपण बाळगून आहात, याबाबत आमच्या मनात कोणताही संदेह नाही. पण तरीही:

• आमचे चार फराटेही जर मुखपृष्ठाची शोभा करू लागले, तर मग एरवी त्याच मुखपृष्ठावर प्रकाशित होणार्‍या इतर चित्रांबद्दल होतकरू^****** रसिकांनी कोणत्या निष्कर्षाप्रत यावे बरे?
• तशीही आमचे चार फराटे मुखपृष्ठावर प्रसिद्ध करण्याइतकी वेळ आली आहे काय? आपद्धर्मापोटी का होईना, पण राष्ट्रपित्याशी आमची तुलना आम्हांस लज्जित करून जाते.
• अर्थात, आमचे चित्र मुखपृष्ठावर लावल्याने उत्तेजित होऊन आमची अशाच प्रकारची नव'न'वी चित्रे घाऊक उत्पादन तत्त्वावर निर्माण करून आम्ही ती येथेच प्रकाशित करत सुटण्याची शक्यता आपण लक्षात घेतली असावीच. आणि एकदा का त्या उत्तेजित मनःस्थितीत शिरलो, की प्रतिसाद मिटवणार्‍या चार ऋण श्रेणीही आमच्यावर शीतलजलवर्षाव करू शकत नाहीत, याचीही आपणांस अंधुकशी का होईना, पण कल्पना असावीच.

सबब, पब्लिश अँड बी ड्याम्ड.

^* पक्षी: रेघांतून.

^** बोले तो, आमच्या पाठीमागे. मराठीत: 'बिहाइंड माय ब्याक'. थोडक्यात, या रसग्रहणामागे आमच्यात आणि श्री. घासकडवी यांत कोणतेही संगनमत नाही, हे ठासून सांगण्याचा आमच्या परीने एक क्षीण प्रयत्न.

^*** आमचे ज्येष्ठ गुरुवर्य श्री. पी.जी. वुडहाउस (दिवंगत) यां(च्या कोण्या पात्राच्या तोंड)चे "It's like Shakespeare. Sounds great, but does not mean a thing." हे उद्धृत या संदर्भात अतिशय चिंत्य वाटते.

^**** आणि म्हणूनच एम. एफ. हुसेनसारखा एखादा ज्येष्ठ चित्रकार भिंतीवर केवळ एखादा पांढरा कागद डकवून त्यास 'चित्र' म्हणून खपवून देऊ शकतो. पाहणारे काय, कशासही "छान! छान!" म्हणतील. त्याचे रसग्रहणही करतील. 'राजाच्या नव्या कपड्यां'सारखे. 'अंदर की बात' केवळ श्री. एम. एफ. हुसेन (दिवंगत) यांनाच ठाऊक!

^***** समांतर उदाहरण द्यायचेच झाले, तर 'गण गण गणात बोते' या उक्तीचे देता यावे.

^****** मराठीत: वॉनाबी.

टकल्याच्या टाळक्यावर घोंगावणारी चिलटे (सातसात!) विसरलेले दिसता.

बाकी चालू द्या.

मायक्रोसॉफ्ट पेंट घेऊन हा 'सूरयोदय पेरणारा माणूस' आंतरजालावर आपली नाममुद्रा कोरून गेला.

गेला??????

अहो पण मी अजून गेलो नाही हो! निदान इथूनतरी... :-(

एकरेषीय एकमितीतून "न" पर्यंतच्या मितिपर्यंतचा हा मितीचुंबी प्रवास.

एक मिती राहून गेली का हो? "मित"प्रवासातली?

"आशा नाम मनुष्याणाम्..." ;)

असो.

ठीक आहे, यापुढे ठरले...

(मोठ्या आकारातील चित्र इथे.)

इत्यलम्.

...आम्ही त्याला (आमच्याच) शिळ्या कढीला ऊत म्हणतो.

अर्थात, (जोवर कढी आमची आहे, तोवर) शिळ्या कढीला ऊत आणण्यात आम्हाला वावगे असे काहीच वाटत नाही, म्हणा.

हॅविंग सेड दॅट, अनभिज्ञांकरिता माहिती: प्रस्तुत धाग्यास या धाग्यातील या आणि या प्रतिसादांचा संदर्भ आहे.

(याव्यतिरिक्त, इच्छुकांकरिता या धाग्यातील आमची कामगिरीसुद्धा या निमित्ताने पेश-ए-खिदमत करू इच्छितो. आगाऊ आभार.)