अलिकडे काय पाह्यलंत? - ४

लॉरेन्स ऑफ अरेबिया हा पिच्चर पाहिला. मस्त आहे एकदम. अंमळ संथ पण पिक्चरायझेशन का काय म्हणतात ते लै भारी आहे. लॉरेन्स आणि प्रिन्स फैजल या व्यक्तिरेखा विशेष हिट्ट आहेत. शेरिफ "आली" सुद्धा भारीच. नेफूद वाळवंट क्रॉस करतानाचा सीन असो किंवा फैजलच्या छावणीवर हवाई हल्ला होतानाचा सीन असो, सर्वच अप्रतिम. ड्वायलाक अन बाकीच्या गोष्टीसुद्धा अप्रतिम. नादच खुळा. मजा आली.

मागील धाग्यात उल्लेख केल्याप्रमाणे काटकोन त्रिकोण हे दोन अंकी नाटक कालच पाहिलं.
खूपच उत्तम वगैरे नसलं तरी खूपच थोर वगैरेही वाटलं नाही. "व्यवस्थित " वाटलं.
मोहन आगाशे, संदेश कुलकर्णी आण केतकी थत्ते प्र्मुख भूमिकेत.
खरेतर फुटपट्टी कुठली लावता, त्यावर तुम्हाला आवडणं अवलंबून आहे. थोड्याफार अशाच विषयावर जाणार्‍या "बागबान" ह्या बटबटित चित्रपटाशीच तुलना करायची, तर त्याहून लाखपट चांगलं आहे. जाउबाई जोरात, यदाकदाचित हे फार पूर्वी पाहिले होते, "ते आवडले नव्ह्ते" इतकच डोक्यात आहे. त्यातुलनेत हे खूपच छान. प्रशांत दामलेंच्या हल्लीच्या टेम्प्लेटपणापेक्षाही, तोच तोच पणा जाणावर्‍अय नाटकांपेक्षाही सरस. पण इतर काही चांगल्या संहिता, सादरीकरणं ह्यांच्याशी तुलना केली तर तितक्या उंचीचं हे नाही (माकडाच्या हाती शँपेन, फायनल ड्राफ्ट, तुझे आहे तुजपाशी,ध्यानीमनी वगैरे).तरीही बरचसं चांगलं आहे.
हल्ली विनोदी नाटकांची मागच्या दशकभरात व्यवसायिकमध्ये जी लाट आली आहे(सही रे सही, यदाकदाचित च्या आसपासपासून) त्या तुलनेत नि गर्दीत अप्रतिम आणि असलच तर थोडसं चर्चा करावं असं वगैरे आहे.

नमकीन आणि सत्यकाम हे अलिकडे पाहिले. संजीव कुमारचे काही पहावे वाटले म्हणून आधी नमकीन आठवला-तो पाहिला. निदान तिसर्‍यांदा असेल. नेहमीप्रमाणेच खूप आवडला. गुलजारच्या खास शैलीतला माझा हा एक आवडता चित्रपट.
नंतर जालावर शोध घेता समोर 'सत्यकाम' हा कधीही नाव न ऐकलेला चित्रपट आला. शर्मिला टागोर, 'तरूण' धर्मेंद्र, संजीवकुमार हे कलाकार आहेत म्हणून बघायला घेतला.ह्रिषिकेश मुखर्जींचा आहे चित्रपट. चित्रपट एकूण सुखांतात संपतो (अडमुठ्या 'बुजुर्गांचे' मतपरिवर्तन, नायिकेला आधार वगैरे)...पण 'सत्यप्रिय' नायकाची शोकांतिकाच होते. एकदा बघायला काहीच हरकत नाही.

'फ्लॅशबॅक ऑफ ए फूल' हा डॅनियल क्रेग चा वेगळा चित्रपट बघितला. उतरणीला करिअर लागलेल्या एका नटाच्या पूर्वायुष्याची गोष्ट आहे. डॅनियल सोडून सगळ्या लोकांची कामे आवडली. त्याच्या चेहेर्‍यावर, शेवटच्या प्रसंगातही काही भाव दिसले नाहीत. संपूर्ण सिनेमात 'बाँडगिरीला' कुठेही वाव नाही. साधेपणा आणि उत्कृष्ट छायाचित्रणासाठी आवडला.

डिजँगो (जँगो हा खरा उच्चार, पण शुद्ध मराठी उच्चार असाच आहे, इलाज नाही ) अनचेन्ड हा टिपिकल वेस्टर्न पिच्चर पाहिला. चित्रण, डायलॉग सगळे मस्त. म्यूझिकसुद्धा लैच भारी. क्रिस्टॉफ वॉल्ट्झ, जेमी फॉक्स,लिओनार्डो डिकॅप्रिओ या सर्वांनी आपापले रोल्स मस्त वठवले आहेत. क्वेंटिन टॅरेंटिनोचा पिच्चर, मग तो भारी असलाच पाहिजे असे एक सिनेफ्रीक मित्र म्हणत असल्याने गेलो बघायला. अपेक्षाभंग आजिबातच झाला नाही. त्यात परत वेस्टर्नपट म्हंजे आपल्या खास जिव्हाळ्याचा विषय. मग काय मज्जाच मज्जा.

'माँक' या अमेरिकन मालिकेच्या आठही सीझन्सचे सगळे भाग (शंभरहून अधिक) टॉरंटवरुन डाऊनलोड करुन पाहिले. तो एक स्वतंत्र लेखाचा विषय आहे, म्हणून जागा राखून ठेवतो. वेळ बराच गेला, पण चार घटका सुखाच्या गेल्या इतकेच म्हणतो. बाकी ते कला वगैरे आपल्याला काही कळत नाही. याआधी 'कोलंबो' ने असाच अनुभव दिला होता. जमेल तेंव्हा 'माँक'वर स्वतंत्रपणे लिहीन म्हणतो. दरम्यान इतर कुणी लिहिले तर स्वागतच. इतर कुणी कुठे आधीच लिहिलेले असेल तर कृपया ते निदर्शनास आणून द्यावे.

फास्ट अँड फ्युरियस - ६ चे ट्रेलर्स इकडेतिकडे दिसू लागल्याने, उजळणी म्हणून आधीचे पाच भाग मागील वीकेंडला पाहून घेतले. यापूर्वी फक्त टोक्यो ड्रिफ्ट हा भाग मी पाहिला होता असे वाटते. या चित्रपटांच्या नावांबाबत माझा गोंधळ होतो आणि सगळ्या चित्रपटांमध्ये गाड्याच गाड्या असल्याने कथेचीही सरमिसळ होते. असो. पाच भांगांपैकी फास्ट फाईव्ह सरस वाटला. बिकीनीतील सुंदर स्त्रिया, वेगाने धावणाऱ्या गाड्या, चटपटीत ऍक्शन, वगैरेयुक्त फुल टाईमपास या एकमेव हेतूने केलेले हे चित्रपट आहेत. मात्र या पाचपैकी विन डिझेल नसलेले दोन चित्रपट रटाळ वाटले.

>>टॅरेंटिनोची शैली आता अतिपरिचित आणि त्यामुळे फारच प्रेडिक्टेबल वाटते. (निदान मला तरी). एखादी स्टायलिश पद्धतीने, सुंदर सजवलेली मात्र आत्मा नसलेली बाहुली पाहिल्यासारखे वाटते. मग असे असताना असे इथे कोणाला जाणवले आहे का?<<

सहमत. पल्प फिक्शनची मजा आताच्या टारांटिनोला नाही. (जॅन्गो आणि बास्टर्ड्स दोन्ही पाहिले आहेत.)

या प्रतिसादामुळे The Phantom of Liberty हा चित्रपट पाहिला. खरं सांगायचं तर कशाचा कशाशी काय संबंध ते काहीही समजलं नाही. असा संबंध जोडत बसावा का नाही असा प्रश्न मुळात विचारावासा वाटला.

एकापाठोपाठ एक गोष्टी घडत जातात. त्याचा एकमेकांशी काहीही संबंध नसतो. ज्या गोष्टी घडत जातात त्या ही विनोदी, विचित्र आहेत. सुरूवातीला आणि शेवटीही लोकांच्या घोषणा "स्वातंत्र्य मुर्दाबाद", समोर हजर असलेल्या मुलीबद्दल ती हरवली आहे अशी तक्रार पालकांनी पोलिसांकडे नोंदवणं आणि पोलिसांनीही ती लिहून घेणं, मलमूत्रविसर्जनाबद्दल वरच्या लिंकमधल्या प्रतिसादात उल्लेख आहेच, पोलिस अकॅडमीतल्या अतिशय बेशिस्त आणि बालिश पोलिसांना नीतीमत्ता, मूल्य कशी बदलती असतात हे शिकवणं, चर्चमधल्या महत्त्वाच्या गोष्टी वापरून धर्मगुरूंनी जुगार खेळणं असं काय वाट्टेल ते या चित्रपटात आहे. एका गोष्टीत एका खुन्याला मृत्युदंड होतो आणि बाकीचे लोक त्याच्याशी तो कोणी प्रसिद्ध अभिनेता वगैरे असावा अशा पद्धतीने वागतात. प्रचंड उकाडा असताना उघडे बसलेले पुरुष कित्येकदा बघितले असतील, इथे एक स्त्री अशी उघडी बसून आरामात पियानो वाजवते आहे आणि तिचा भाऊ तिच्याकडे गाण्यांची फर्माईश करतो आहे...

या चित्रपटाचं डीव्हीडी कव्हरही विनोदी आहे. गुलाबी आणि फ्लोरोसंट हिरव्या रंगात स्वातंत्र्यदेवतेचा हात आणि तिची मशाल आहेत. काहीही पवित्र नाही, आपण ज्यांवर विश्वास ठेवतो ती मूल्य शाश्वत नाहीत, आपण जे गृहित धरून चालतो ते काहीही गृहित धरण्यात अर्थ नाही असं काही दिग्दर्शकाला सांगायचं आहे का?

टीव्हीवर दिसणारे रंग या चित्रात दिसतात त्यापेक्षा जास्त भडक (पक्षी: अश्लील) आहेत.

घनचक्कर या चित्रपटाचा ट्रेलर आता पाहिला. विद्या बालनच्या तोंडचे (बजाना है, कारपेंटर वगैरे) संवाद ऐकून मेनस्ट्रीम हिंदी चित्रपट भलताच बोल्ड होत आहे असे दिसते
https://www.youtube.com/watch?feature=player_detailpage&v=ClncY3AQxeg#t=30s

१९७२ सालचा कुमार शहानीदिग्दर्शित 'माया दर्पण' parallel cinema गटातील म्हणता येईल असा सिनेमा यूट्यूब दिसला (१० भागांत) आणि तेथून तो पाहिला. १९७२ चा पहिला राष्ट्रीय पुरस्कार ह्याला मिळाला होता पण त्याला काही प्रसिद्धि मिळावी असे त्यात काहीच नाही. परंपरेमधून बाहेर पडण्याची इच्छा नसलेला सुखवस्तु बाप, घुसमटणारी त्याची मुलगी आणि अखेर तिने मिळविलेली एक प्रकारची मुक्ति ही गोष्ट अतिशय कमी पात्रे, कमी नेपथ्य आणि कमी संवादांच्या मार्गाने सांगण्याचा प्रयत्न आहे. अधिक खोलवर समीक्षेसाठी पहा http://theseventhart.info/2010/05/23/flashback-78/

१९६२ साली मोंदो काने नावाची एक डॉक्युमेंटरी पाहण्यात आली होती तीहि अलीकडेच यूट्यूबवर दिसली. त्या काळात, जो आजच्या ५० वर्षे पूर्वीचा आहे, जगभर वेगवेगळ्या टोळी-समूहांमधून जाऊन आपल्याला विचित्र वाटणार्‍या चालीरीतींचे केलेले चित्रण येथे दिसते. त्याबरोबरच मागे मधूनमधून थोडी sarcastic वाटावी अशी commentaryहि आहे.

१) The Spirit of the Beehive हा स्पॅनीश चित्रपट पाहिला. सहा वर्ष वयाची मुलगी 'Frankenstein' चित्रपट पाहुन भुत, आत्मा खरच असतो का हे पाहण्यासाठी तिच्या पेक्षा काही वर्षानेच मोठ्या असण्यार्‍या बहिणीच्या सांगण्यावरुन दुर शेतातील एक पडक्या घरात जाते. तिथे तीची भेट आसरा म्हणुन आलेल्या एका जखमी सैनीकाशी होते. चित्रपट आवडला. मुलीने सुरेख काम केले आहे.

२) Pickpocket फ़्रेंच चित्रपट. पॅरीसमध्ये आजारी आईला एकटं सोडुन हॉटेलमध्ये एकांतात राहणारा नायक वेळ जात नाही म्हणुन पाकिटमारी करतो. पाकिट चोरताना दाखवलेल्या कला भारी आहेत.:-) पुढे हीच कला त्याचे व्यसन बनते.

आम्ही लहान होतो तेव्हा काही चित्रपटांची चर्चा असायची. हे चित्रपट आमच्या वयामुळे तेव्हा पहायला मिळाले नव्हते. (केवळ "प्रौढांसाठी") यातले दोन चित्रपट पाहिले.

१. "द ईव्ह्ल डेड" : १९८१ चा हॉरर सिनेमा. मला आठवतंय आमच्या मित्रांपैकी काही सुदैवी(!) जनांनी ते शाळेत असतानाच हा पाहिला होता. मग त्याचं वर्णन "सॉलिड" "खतरनाक" "गां फा" आहे असं केलं होतं. आम्ही आपले निव्वळ कल्पना करून गप्प बसलेले. कालांतराने रामसे ब्रदर्स यांनी काढलेले काही चित्रपट व्हिडिओवर वगैरे पाहिले तेव्हा अगदीच पोपट असल्याचं तेव्हाही जाणवलं होतं. तरी "द ईव्ह्ल डेड" राहिला तो राहिलाच. तो केवळ चूष म्हणून कालपरवा पाहिला. रामसे ब्रदर्सनी एकंदर प्रेरणा कुठून घेतली असावी त्याची कल्पना आली. अतिशय बटबटीत चित्रण, अभिनय. भूतांचं चित्रण बालनाट्यामधल्या बागुलबुवासारखं. भीतीपेक्षा किळस वाटावी अशी दृष्ये. एकंदर काय तर "It is so bad that it is good" अशी परिस्थिती. हा चित्रपट "Cult Classic" बनला तो नेमका कसा नि काय हे समजून घेणं माझ्या कल्पनेपलिकडचं आहे.

पण एकंदरीत स्पेशल इफेक्ट्सचा जमाना नीटसा सुरू झालेला नसताना कमी बजेट्मधे असले दुय्यम-तिय्यम दर्जाचे सिनेमे निघत कसे असतील याचा काहीसा अंदाज आला. मुख्य म्हणजे या अशा चित्रपटांबद्दल मिटक्या मारणार्‍या शाळकरी बंधूंची आठवण आली नि हसायला आलं.
"द ईव्ह्ल डेड" च्या सिनेमाच्या दिग्दर्शकाचं आडनाव "रेमी" किंवा "रायमी" असं आहे. "रामसे" आडनावाच्या माणसांनी प्रेरणा घ्यावी हा सगळा काव्यात्म न्यायच म्हणायचा.

२. "आय स्पिट् ऑन युअर ग्रेव्ह" : पुन्हा एकदा त्याच शाळूसोबतींकडून काहीशा निराळ्या संदर्भातल्या मिटक्यांनी युक्त असं वर्णन ऐकलेला आणखी एक सिनेमा. पौगंडावस्थेत शिंगे (येथे गरजूंनी योग्य त्या अर्थाचे शब्द वाचावेत) फुटल्यानंतर या सिनेमाबद्दल ऐकलेलं होतं.

हा चित्रपट वाईट नि बटबटीत नि लोबजेट असण्याखेरीज अत्यंत आक्षेपार्ह असा आहे. "ईव्हल डेड" चा USP किळसयुक्त भीती असा असेल तर हा तर सरळसरळ हिंसक बलात्कारावर आधारलेला आणि सरळसरळ त्याच्या जोरावर विक्री करू पहाणारा आहे.

Slasher movies च्या नेहमीच्या फॉर्म्युल्याप्रमाणे एकाकी गावात आलेली (सुंदर इत्यादि) तरुणी आणि तिच्यावर पडलेली दुष्ट आदि व्यक्तींची नजर आणि त्यांनी केलेले अत्याचार आणि तिने घेतलेला बदला असा मामला. सिनेमा shoestring म्हणता येईल अशा बजेट्वर बनलेला. कथानकाशी संबंध नसतानाचं तरुणीचं बिकीनीप्रदर्शन इत्यादि. आणि बलात्काराची दृष्यं प्रदीर्घ, बटबटीत आणि सालंकृत (!) म्हणता येतील अशी आहेत. पात्रांची माणसं म्हणून काही दर्शने अशी काहीच नाहीत. संवादही बेतास बात. थोडक्यात शरीरप्रदर्शन आणि बलात्कार या मेन डिशला तोंडी लावणं म्हणून कथानक, व्यक्तीरेखा, संवाद इत्यादि इत्यादि गोष्टी.

असो. लहानपणी "भारी" "सॉलिड" इत्यादि म्हणून ऐकलेल्या गोष्टींना तसे स्मृतीरूप किंवा कुतुहलवजा पेटार्‍यात सुरक्षित राहू द्यावे, ते उघडणं म्हणजे उंटाच्या बुडख्याचा मुका घेण्यासारखं आहे इतपत "ज्ञान" आम्हाला झाले हेही नसे थोडके.

>>एकदाचा 'विकी डोनर' पाहिला. ठिक वाटला. जितकी हाईप केली आहे तितका वेगळा वाटला नाही.<<

मला विकी डोनर उत्तम नाही तरी रोचक वाटला त्याची कारणं थोडक्यात -
- पंजाबी संस्कृतीचं 'यशराज'छापाचं ढोबळ उदात्तीकरण करण्यापेक्षा त्यातल्या काही वेगळ्या गोष्टींना उठाव दिला आहे. उदाहरणार्थ, सासू-सुनेत दिवसभर विस्तव जात नसूनदेखील रात्री दोघींनी एकत्र बसून तर्र होणं आणि दारूत वैर डुबवणं. नेहमीच्या पुरुषप्रधान एकत्रकुटुंबपूजक गोग्गोड पंजाबी संस्कृतीपेक्षा स्त्रियांचं हे विश्व दाखवणं मला वेगळं वाटलं.
- संस्कृतीभिन्नता असून समंजसपणा दाखवणं. नायिका बंगाली म्हटल्यावर स्वतंत्र विचारांची आणि स्पष्टवक्ती दाखवली आहे. तिला समजून घेणारा पंजाबी नायक किमान पातळीवर संवेदनशील होताना दाखवला आहे. म्हणजे हळूहळू त्याच्यात बदल होत जातो. ते पंजाबी पुरुषाचं आधुनिकीकरण आहे. एकविसाव्या शतकात हे प्रत्यक्षातही होत असणार, पण त्याला एरवी आपल्या सिनेमात कधीच स्थान नसतं.
- मुळात सिनेमाचा गाभा हा पौरुषाची पारंपरिक संकल्पना, त्याचा आधुनिकतेबरोबर होणारा संघर्ष आणि त्यातून त्या संकल्पनेत होत जाणारे बदल हा आहे. नायकाचं स्पर्म डोनर असणं आणि पंजाबी असणं हे मिश्रण मला म्हणून रोचक वाटलं. तसंच त्याचं बिनापुरुषाच्या घरात, पक्षी आपल्या पायावर उभ्या स्त्रियांच्या राज्यात वाढलेलं असणं आणि एका बाणेदार मध्यमवयीन (त्यातही दुसरेपणाच्या) मुलीच्या प्रेमात पडणं, आणि त्याचा ह्या आधुनिक पौरुषाच्या बदलत्या, प्रवाही संकल्पनेशी लावलेला संबंध मला रोचक वाटला.

'आप्पा आणि बाप्पा' हे नाटक ऑनलाईन पाहिले. उदय नारकरांनी 'द सनशाईन बॉईज' या (कोण्या-मला माहित नसलेल्या) नील सायमन नामक लेखकाच्या नाटकाचे केलेले रूपांतर .
नाटक आवडले. बघणीय (किंवा प्रेक्षणेबल)आहे. दिलीप प्रभावळकर आणि विक्रम गोखले यांच्याइतक्याच ताकदीने दीपक दामले यांनीही अभिनय केल्याचे जाणवले.

"टिंकर टेलर सोल्जर स्पाय" : २०११ साली आलेला, जॉन ल कार या ब्रिटीश हेरकथालेखकाच्या कादंबरीवर आधारित चित्रपट.

कथानक १९७३ सालचं. कोल्डवॉर दरम्यान ब्रिटीश हेरखात्याच्या सर्वोच्च वर्तुळामधे शिरलेल्या फितुराचा लावलेला छडा, आणि या निमित्ताने घडलेलं नाट्य असा प्रकार.

गॅरी ओल्डमनने यात प्रमुख भूमिका निभावलेली आहे. चित्रपट आवडण्याचं कारण म्हणजे ओल्डमन आणि इतर नटांचा अभिनय हे आहेच. पण कथानकाची हाताळणी विशेष आवडली. ल कार यांचं कथानक प्लॉट्स-सबप्लॉट्स यांनी भरलेलं, गुंतागुंतीचं असणार यात शंका नाही. चित्रपटामधे अतिशय नाट्यपूर्ण घटना घडतात परंतु त्या एकामागोमाग एक अशा यांत्रिक पद्धतीने येत नाहीत. व्यक्तिरेखा, घटनाप्रसंग यांची गुंफण एका ठाय लयीत घडते. जेम्सबाँडीय किंवा बोर्नीय मारामार्‍या आणि यंत्रसामुग्रीच्या प्रकरणांना पूर्णपणे फाटा देऊन, माणसांची मनं कशी गुंततात याचं चित्रण येतं.

काल बीबीसी वर एन्ड गेम हा ब्रिटिश चित्रपट पाहिला. अतिशय प्रेक्षणीय, विचार करायला लावणारा आणि खुर्चीला खिळून ठेवणारा वाटला.
२००९ सालच्या या चित्रपटात दक्षिण अफ्रिकेतील वंशविद्वेशी राजवटीच्या अखेरच्या दिवसांचं चित्रण आहे. दोन एकमेकांचा तिरस्कार करणार्‍या बाजूंना एकत्र आणून एकमेकांशी संवाद साधायला लावणार्‍या, एकमेकांबद्दल विश्वास निर्माण करायला लागण्यासारखं वातावरण निर्माण करणार्‍या एका मध्यस्थाची ही कथा आहे.
नेल्सन मँडेला आणि बिशप टूटू हे दोघेही कैदखान्यात आहेत. त्यांच्यामध्ये तसेच आफ्रिकन नॅशनल कॉन्ग्रेसच्या इतर नेत्यांमध्ये फूट पाडण्याचा सफेद राजवट पुरेपूर प्रयत्न करतेय. काळ्या लोकांच्या मनात आजवर झालेल्या अन्यायाबद्दल अंगार धुमसतोय तर गोर्‍या लोकांच्या मनात काळ्यांचं राज्य आलं तर सूडसत्र सुरू होईल ही भीती! खुद्द दोन्ही बाजूकडे हिंसावादी ग्रुप्स आहेत जे कोणतीही शांततेची बोलणी सुरुदेखील होऊ द्यायला तयार नाहीत....
अशावेळी कन्सॉलिडेटेड गोल्ड फील्ड्स या दक्षिण अफ्रिकेत बिझनेस असलेल्या एका कंपनीच्या मायकल यंग या एका अधिकार्‍याने स्वतःच्या जिवावर उदार होऊन गुप्तपणे दोन्ही बाजूच्या विचारी लोकांना एकत्र आणून सुरू करून दिलेल्या वाटाघाटींची ही कहाणी....
मी आजवर पाहिलेल्या चित्रपटांमधील एक सर्वोत्कृष्ट चित्रपट! मुद्दाम बघावा अशी शिफारस करतो....

'Atlas Shrugged'चे दोन्ही भाग पाहिले. मुळात जी काही कथा, पटकथा आहे ते सोडून बाकीचं बरंच सुसह्य आहे, त्यातल्यात्यात पहिला भाग. सगळ्या अ‍ॅडल्टांच्या डोळ्यांना पुरेसं सुख असेल याची खात्री केलेली आहे. अमेरिकेतलं नैसर्गिक सौंदर्य, मानवनिर्मिती उंच उंच खोके आणि कलाकुसरही दाखवण्याचा प्रयत्न बरा आहे. नवीन, स्वस्त, टिकाऊ, मजबूत धातू असं ज्याचं वर्णन केलेलं आहे त्याचं रंगरूप विनोदी वाटलं.

प्रलयघंटावाद म्हणजे काय याचं एक उत्तम उदाहरण वाटलं. रिचर्ड डॉकिन्सच्या Greatest show on earth च्या निदान दसपट कंटाळवाणं, एकारलेलं चित्रण.

भारतात 'अध्यात्मिक' लोकं जगबुडीची भीती दाखवतात; अमेरिकेत सगळ्या वस्तू संपतील याची भीती अधिक खपत असावी.

अरेच्चा मी एक प्रतिक्रिया मोठ्या कष्टाने लिहिली होती ती सबमिट करताना एरर आला वाटतं. असो. त्याची संक्षिप्त आवृत्ती परत लिहावीशी वाटली.

वीकेंडला फोर्क ओवर नाईव्ज हा माहितीपट पाहिला. प्राणिज प्रथिनांचे आधुनिक जीवनशैलीशी निगडित हृदरोग, रक्तदाब व मधुमेहारारख्या रोगांशी असलेले नाते उलगडून दाखवणारा हा माहितीपट आहे. विशेषतः कर्करोगाचे आहारशैलीशी असलेले नाते फारच रोचक वाटले. सुपरसाईज मी सारख्या इतर माहितीपटांमध्ये सामान्यतः फास्टफूड साखळ्या व तत्सम खाद्यप्रकारांना दोष दिला आहे. मात्र सदर माहितीपटात एकंदर अमेरिकन व पाश्चात्य अन्नसंस्कृती, त्यातील प्राणिज प्रथिनांचा वापर व या प्रथिनांचे रोगांशी असलेले नाते या गोष्टींवर प्रकाश टाकला आहे. नाझी जर्मन सैन्याने युरोपातील काही देशांवर हल्ला केल्यानंतर त्या देशातील मांस व दूध हे जर्मन सैन्यासाठी राखून ठेवण्यात आले. व त्यामुळे त्या देशातील नागरिकांना प्रामुख्याने धान्य-पालेभाज्या-फळे हा वनस्पतिजन्य आहार करावा लागला. त्या काळात या देशांमधील नागरिकांच्या हृदरोग व कर्करोगात अभूतपूर्व प्रमाणात घट झाली. जर्मन सैन्याच्या माघारीनंतर हे 'पोषक' अन्न पुन्हा उपलब्ध झाल्यावर या रोगांचे प्रमाण पुन्हा पूर्वीच्या पातळीला लगेचच स्थिरावले. साठीच्या दशकात अमेरिकेच्या केवळ निम्मी लोकसंख्या असणाऱ्या जपानमध्ये केवळ १४ ovarian cancer चे रूग्ण सापडावेत व अमेरिकेत ते १४००० सापडावेत हा निश्चितच योगायोग नाही. शिवाय हेच जपानी व कोरियन स्थलांतरित अमेरिकेत आल्यानंतर त्यांच्या दुसऱ्याच पिढीमध्ये अमेरिकन लोकसंख्येच्या तोडीस तोड हृदरोगी व कर्करोगी सापडतात हेही रोचक आहे.

यासारख्या अनेक ऐतिहासिक गोष्टी निष्कर्ष काढण्यासाठी वापरल्या आहेत. जनतेच्या आरोग्यासाठी (प्रामुख्याने प्रथिनांसाठी) दूध-अंडी-चीज-मांस यांचा सरकारी व खाजगी प्रसारमाध्यमांतून होणारा उदोउदो व सरकारचा वाढत जाणारा आरोग्यखर्च यातील नातेसंबंध धक्कादायक आहे.

सुंदर ऍनिमेशन्स व मनोरंजक स्वरुपात सादर केलेली माहिती यामुळे माहितीपट कोठेही कंटाळवाणा होत नाही.